NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Mein Kampf, het beruchte boek van Adolf Hitler, is in Duitsland verboden, maar via Internet met een paar muisklikjes overal ter wereld te koop.

Door onze redacteur PAUL LUTTIKHUIS

ROTTERDAM, 12 AUG. Kies een browser, bij voorbeeld Alta Vista, tik in 'Mein Kampf' en binnen enkele seconden verschijnt er een lijst met meer dan vierduizend Internetadressen die betrekking hebben op de beruchte memoires uit de jaren twintig van Adolf Hitler. Een van de eerste adressen op de lijst leidt naar iets dat 'Eva Braun Merchandise' heet, waar het boek te koop wordt aangeboden. Al klikkend komt de Internet-zapper terecht bij Amazon.com, een van de grotere winkels op Internet.

Daar blijkt Mein Kampf - in een Engelse vertaling, dat wel - voor 14,40 dollar te koop te zijn, de gebonden editie kost ongeveer het dubbele. Het boek staat zeventigste op de lijst van meest verkochte boeken bij Amazon.com en wordt door lezers gewaardeerd met vier van maximaal vijf sterretjes. Kopers kunnen erop rekenen dat hun exemplaar een paar dagen na bestelling en betaling met creditcard wordt verscheept en over heel de wereld wordt thuisbezorgd. Overal op de wereld, dus ook in Duitsland, waar het boek nog steeds officieel verboden is. Dank zij het Internet is het nu eenmaal eenvoudig om vanuit de eigen woonkamer boodschappen over de grens te doen.

"We willen die smeerlapperij hier niet hebben", zei een woordvoerder van het Duitse ministerie van Justitie, toen hij deze week hoorde dat Duitsers het boek zomaar kunnen aanschaffen. Hij wees nog eens op de artikelen 86 en 130 in het wetboek van strafrecht, die verspreiding - behalve voor wetenschappelijke doeleinden - van 'haatliteratuur' verbieden. Daarbij doet het er eigenlijk niet toe of de verkoop gebeurt via een computer of gewoon over de toonbank. "Wie het boek koopt dient rekening te houden met vervolging", liet het ministerie weten. Ook al bepaalde het Constitutionele Hof, Duitslands hoogste rechtbank, al in 1979 dat antiquarische exemplaren van Mein Kampf wel verhandeld mogen worden en is lezing van het boek - in tegenstelling tot 'verspreiding' - niet strafbaar.

Maar Duitsland staat tamelijk machteloos tegen de aanbieders. Amazon.com heeft niet het gevoel iets onoirbaars te doen. Ze verkopen een boek dat in Amerika gewoon in het schap staat. Het bedrijf zegt in de Süddeutsche Zeitung dat het voor hen is alsof een Duitse toerist Mein Kampf tijdens zijn vakantie in een Amerikaanse boekhandel aanschaft. De mogelijkheden voor de Duitse justitie om in te grijpen zijn dan ook beperkt.

De Duitse deelstaat Beieren onderzoekt nu de juridische mogelijkheden om de verkoop te verbieden. In het verleden lukte dat ook met Zweedse en Portugese uitgaven van Mein Kampf. In Beieren was de uitgeverij van de nazi's gevestigd en tot aan het einde van de oorlog woonde Hitler officieel aan de Prinsregentenplatz 16 in München. Om die reden kreeg de deelstaat na de oorlog van de geallieerden de rechten van het boek. Sindsdien heeft de Beierse regering met succes de herdruk van Mein Kampf weten tegen te houden.

In de VS (en ook in Groot-Brittannië) is de situatie gecompliceerder. Hitlers partij, de NSDAP, verkocht de rechten voor Amerikaanse en Britse publicatie al in 1933 aan een andere uitgeverij. Vandaar dat de federale minister van Justitie, Herta Dubler-Gmelin, niets anders rest dan politieke druk uitoefenen. Ook het Simon Wiesenthal Instituut in Jeruzalem, dat er vorige maand als eerste op wees hoe gemakkelijk Mein Kampf via Internet te koop is, zegt druk op de Amerikaanse overheid uit te willen oefenen om een einde te maken aan "het schandaal".

Eén weg staat justitie nog open. De Duitse mediagigant Bertelsmann heeft een 40-procents aandeel in een van de Amerikaanse Internet-boekhandels (Barnesandnoble.com). Bertelsmann gaat proberen zijn Amerikaanse partner over te halen om het boek uit de collectie te halen, of om ten minste te voorkomen dat het naar Duitsland verscheept wordt. Het Amerikaanse bedrijf heeft echter al laten weten dat dit wel eens in strijd zou kunnen zijn met de bescherming van de vrijheid van meningsuiting die in de Amerikaanse grondwet is vastgelegd.

'Verbod Mein Kampf wakkert mystificatie aan'

In Duitsland is het debat over het verbod op Mein Kampf opnieuw opgelaaid. Volgens sommige historici, in Duitsland zelf en daarbuiten, wakkert de geheimzinnigheid rond deze bijbel van het nationaal- socialisme de mystificatie alleen maar aan. Een kritische uitgave zou een einde kunnen maken aan de relikwie-achtige karakter van Hitlers tekst onder neo-nazi's, vinden zij. Het is de vraag of de Duitsers 'beschermd' moeten worden tegen deze nationaal-socialistische propaganda - althans meer dan anderen. Amazon.com biedt lezers de mogelijkheid om de boeken die het bedrijf verkoopt te 'recenseren' en de reacties, de meeste van Amerikanen, liegen er vaak niet om. Natuurlijk zijn er lezers die wijzen op 'het waanzinnige racisme' en 'de meest haatdragende mens die ooit heeft geleefd'.

Maar iemand uit Minnesota vertelt hoe hij Hitler door het boek is gaan zien als 'een briljante man met sociale problemen'. Een lezer uit New York schrijft dat het boek een beeld geeft in de groep die 'met hun multiculturele agenda' al 6000 jaar 'meer misdaden tegen de menselijkheid hebben gepleegd' dan welke andere groep ook. Een derde lezer, uit New Mexico, heeft dank zij Mein Kampf eindelijk inzicht gekregen in 'de leider Adolf Hitler', maar dan 'zonder de negatieve Westerse propaganda'.

Een bescheiden reactie komt van Lars Schmitt uit Keulen. Hij begint met de mededeling dat hij het boek nooit helemaal heeft gelezen, omdat het in Duitsland niet te krijgen is. Maar na lezing van een paar pagina's 'van een exemplaar dat hij ooit in handen heeft gehad' waarschuwt hij dat Hitlers gevaarlijke methoden ook in onze tijd gebruikt zouden kunnen worden. Mein Kampf kan, wat hem betreft, daarom maar het beste verboden blijven.