NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De Surinaamse regering incasseert wel ziekenfondspremies, maar geeft het geld elders uit. De bevolking moet nu dubbel betalen.

Door onze redacteur FREDERIEK WEEDA

PARAMARIBO, 2 AUG. De vrouw die gisteren haar zoontje vergiftigde en zelf een fles pesticide leegdronk omdat haar man steeds vreemdgaat, wordt gratis behandeld in het Academisch Ziekenhuis in Paramaribo. De maag van haar 5-jarige zoontje is al leeggepompt, haar eigen leven is nog in gevaar. Alleen in zulke medische noodsituaties handelen artsen van de twee staatsziekenhuizen nog kosteloos, vertelt internist S. Nannan Panday, voorzitter van de Vereniging van Medici Suriname. Voor alle andere hulp moet de patiënt sinds kort het hele bedrag vooraf betalen, contant.

Zoals de patiënten die wachten op de houten veranda van de polikliniek cardiologie van het tweede staatsziekenhuis, 's Lands Hospitaal. Het is 35 graden, draaiende ventilatoren aan het plafond zorgen nog voor enige koelte. Boven de veranda's wensen handgeschilderde bordjes de patiënt beterschap. Binnen helpt een verpleegkundige drie oudere patiënten tegelijk: een vrouw laat zich wegen, bij een andere wordt de bloeddruk gemeten en een man schuifelt binnen. Voordat hij gaat zitten, drukt hij de verpleegkundige wat geld in handen.

De Surinaamse gezondheidszorg staat op instorten. Reden voor de grootste vakbonden CLO en C-47 om vanaf vandaag de "economie plat te leggen" en te demonstreren in Paramaribo. Zelfs de 40.000 ambtenaren (en hun gezinnen) die jarenlang premie hebben betaald aan het staatsziekenfonds via hun salaris, moeten nu alsnog medische behandelingen en medicijnen betalen. Dat fonds (SZF) is leeg, omdat de regering-Wijdenbosch de afgesproken 15 procent wel heeft ingehouden op de salarissen, maar niet heeft uitgekeerd aan het ziekenfonds. Alleen werknemers van particuliere bedrijven - zo'n 15 procent van de bevolking - zijn nog echt verzekerd.

De regering heeft de werknemers bestolen, zeggen de bonden en artsen, want ze heeft de premie verplicht ingehouden en vervolgens uitgegeven aan andere zaken. Niemand weet waaraan. In een gesprek met de medische top erkende Wijdenbosch vrijdag de regeringsschuld van zo'n 20 miljard Surinaamse gulden. Hij zegde toe de "achterstanden in te lopen". Enkele dagen eerder had de regering een demonstratieverbod afgekondigd. Maar de bonden weigerden een demonstratievergunning aan te vragen, omdat "het gaat om een grondrecht". Hoeveel mensen vandaag zullen staken is onduidelijk. Ondanks de massale protesten in mei - toen 40.000 man de straat opging om het vertrek van Wijdenbosch te eisen - zit de president er nog.

De regering laat zich in het buitenland behandelen

Pogingen om een zakenkabinet te kiezen, strandden in het parlement op twee stemmen. Bijna alle Surinamers gaan er vanuit dat die twee assembleeleden zijn omgekocht.

De onrust wordt tegelijk gevoed door de inflatie van de Surinaamse gulden, waardoor alles twee keer zo duur is geworden. In januari kostte een Nederlandse gulden nog maar 300 Surinaamse guldens; nu kost hij op de zwarte markt 650. De staatskas is leeg en iedereen verdenkt de minister van Financiën ervan geld bij te drukken om de kosten te dekken. Harde valuta inkopen bij de Centrale Bank tegen de officiële lagere koers mag slechts een enkele vriend van de regering, volgens internist Nannan Panday. De gezondheidszorg merkt ook daar de gevolgen van. Medicijnen en ziekenhuisapparatuur worden geïmporteerd, zoals bijna alles in Suriname.

Praat apotheker L. Komproe er niet van. Twee weken geleden zagen de apothekers zich genoodzaakt de eigen bijdrage van ziekenfondspatiënten te verhogen van 100 Surinaamse guldens per recept tot 1.000 gulden. En dan gaat het alleen om 'essentiële' geneesmiddelen zoals insuline voor suikerziekte; andere medicijnen krijgen patiënten eenvoudig niet meer met een SZF-recept, omdat de apothekers weten dat ze dan geen cent zullen zien.

Vanaf haar werkplek op een entresol houdt Komproe haar 'meisjes' in de apotheek in de gaten. Vrienden en familie krijgen hier niets gratis toegeschoven. Toch vindt ze de verhoogde eigen bijdrage vreselijk. Ze toont vijf recepten van één patiënt. "Zo te zien is hij gepensioneerd. Hij moet dus 5.000 gulden per maand neerleggen. Ik geloof dat een pensioen zo'n 15.000 gulden per maand bedraagt". Gepensioneerden hebben al drie maanden geen pensioen ontvangen.

De directeur van het Academisch Ziekenhuis, R.T. Parmessar, voert sinds eind vorig jaar voortdurend crisismanagement zegt hij, doordat er geen continuïteit meer is in de uitkering van het staatsziekenfonds. "Ik weet niet meer of ik aan het einde van deze maand nog geld heb." Parmessar houdt nu zelfs het aantal ingekochte vuilniszakken bij.

De ziekenhuizen en apothekers hebben zulke schulden bij buitenlandse leveranciers, dat die tegenwoordig eerst geld willen zien voordat ze iets verzenden. Parmessar: "Dat is problematisch, want soms moet je iets met spoed hebben. Bepaalde slangetjes bijvoorbeeld. Die kun je niet opslaan en moet je 'vers' inkopen."

Vrijwel alle apparatuur en medicijnen worden geïmporteerd. Internist Nannan Panday verzucht: "Veel Surinaamse mensen worden weer afhankelijk van familie in Nederland. Maar dat geldt ook voor de ziekenhuizen." Aan de officiële stichting Cogisur, die tweedehands spullen uit Nederlandse ziekenhuizen verscheept naar Suriname, heeft alleen het Academisch Ziekenhuis iets. Panday: "Op traditioneel Surinaamse wijze profiteert alleen dat ziekenhuis ervan, omdat de directeur bevriend is met de voorzitter van Cogisur."

De Vereniging van Medici Suriname geeft de schuld van de malaise in de gezondheidszorg nadrukkelijk aan de regering Wijdenbosch. Het enige sanctiemiddel dat de artsen kunnen toepassen op het kabinet - de ministers niet behandelen - is ook al onbruikbaar: zij gaan voor hun medische zorg naar het buitenland.

( a d v e r t e n t i e s )