NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Van piepjonge slaaf tot revolutionair

In een opvanghuis in Noord- India worden straatarme kinderen omgevormd van slaaf tot revolutionair. De lange weg naar de bevrijding van dwangarbeid en kastenstelsel begint bij de dorpswaterput.

Door onze correspondent ROB SCHOOF

IBRAHIMPUR, 29 JULI. Gopal had al niet meer op zijn bevrijding gerekend toen hij een paar weken geleden, laat in de avond, werd weggehaald bij de overval op zijn eigenaar.

Hij was nog geen vijf jaar oud toen hij was meegelokt door de bemiddelaar van een tapijtfabriekje. Die had de ouders van Gopal, boeren in de overbevolkte arme Indiase deelstaat Uttar Pradesh, een echte toekomst beloofd, met een studie en een echt inkomen. Maar er was niets van terecht gekomen. Hij moest tapijten knopen totdat hij er letterlijk bij neerviel in de donkere, slecht-geventileerde ruimte van het fabriekje in de buurt van Mirzapur.

"We kregen één keer per dag een maaltijd", zegt Gopal, nu 14 jaar, een atletisch gebouwde jongen met diepliggende, sombere ogen - na al die jaren slavernij. Het litteken op zijn linkerwenkbrauw komt van een klap met een stalen pijp die hij een paar jaar geleden kreeg toen hij zijn werk niet op tijd af had gehad. "Ik werd vaak geslagen", zegt hij. "We moesten 18 uur per dag werken en mochten nooit van het terrein af. Ik heb in al die jaren nooit één paise verdiend." Actievoerders van het Zuid-Aziatische centrum tegen kinderarbeid (SACCS) in Delhi kwamen hem en zes andere kinderen op het spoor na een melding van één van de ouders uit Mirzapur. Ze huurden er een mini-vrachtwagen, braken 's avonds laat in bij de fabriek, sleurden alle kinderen mee en reden met grote snelheid weg.

Enkele tienduizenden kinderen werden de laatste jaren op die manier gered van de slavernij, schat Suman, één van de oprichtsters van de Mukti Ashram, een opvangtehuis in Ibrahimpur, even ten noorden van Delhi, waar bevrijde slaafkinderen worden opgeleid tot "revolutionair" tegen het kastensysteem. Ze leren er in een cursus van drie maanden dat alle mensen in India, ongeacht hun kaste, ras of huidskleur, dezelfde rechten hebben, niet misbruikt, geëxploiteerd of gediscrimineerd mogen worden en dat gedwongen arbeid in strijd is met de grondwet. Slavenarbeid door "onaanraakbare" kinderen komt nog steeds op grote schaal voor in India, vooral in de tapijtindustrie. "Noem het slavernij of gedwongen arbeid", zegt Suman, "feit is dat deze kinderen niet weg kunnen bij hun werkgever, niet kunnen eten als ze zin hebben, of hun ouders kunnen zien als ze dat willen. Sommigen, zoals Gopal, zien hun ouders pas na tien jaar terug."

Volgens schattingen van mensenrechtenorganisaties werken in India nog steeds 120 miljoen kinderen, meestal afkomstig uit kastenloze families, van wie de helft als bediende of loopjongen in middenklasse-huishoudens in de Indiase steden. Vijf miljoen volwassenen en tien miljoen kinderen werken als "gedwongen arbeiders", slaven dus, schat SACCS.

"Als je luistert naar de verhalen van deze kinderen springen de tranen je in de ogen", zegt de 39-jarige Suman, die bewust geen achternaam gebruikt "omdat ik niet wil dat de kinderen kunnen zien uit welke kaste ik kom", zegt ze in de ommuurde werkplaats van de Mukti Ashram, 'Het Bevrijdingshuis', waar de kinderen leren lezen en schrijven, waar ze vrijwillig een vak kunnen leren als timmerman of kleermaker en, vooral, leren voor zichzelf op te komen. "Als deze kinderen teruggaan naar hun dorpen op het platteland worden ze de nieuwe leiders in hun gemeenschap", zegt Suman. "We hopen dat we dankzij deze kinderen de dalits, de kastenlozen, in de dorpen op het platteland ervan bewust kunnen maken dat ze niet mogen worden geëxploiteerd door landheren of door mensen uit hogere kasten."

Het zijn apartheidspraktijken die nog steeds op zeer grote schaal voorkomen in India - een combinatie van geweld, discriminatie en uitbuiting van de allerarmsten van India, zo concludeerde de internationale mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch in het rapport Broken People dat in maart van dit jaar verscheen. Het zijn de tientallen miljoenen op het platteland en in de overbevolkte jhuggi's van de grote steden, de landarbeiders, de poep- opruimers, de stenensjouwers, de riksja-trekkers of de tapijtenknopers zij die wegens hun afkomst voor nog geen gulden per dag, of zelfs voor niks, het zwaarste en smerigste werk moeten doen; voor wie de theehuizen, de tempels en de straten van de hogere families zijn gesloten en openbare waterbronnen expliciet verboden.

"Hier in de ashram proberen wij de kinderen die uit zo'n situatie komen bij te brengen dat zulke ongeschreven maatschappelijke regels niet normaal zijn", zegt Suman. "In al die tienduizenden Indiase dorpen weten de arme families niet eens dat het kastenonderscheid tegen de wet is; verreweg de meesten zijn analfabeet. Het zijn de Indiërs om wie niemand zich bekommert."

Veel respect dwingt de Mukti Ashram niet af onder de Indiase bevolking. Subsidie van de Indiase overheid krijgt Suman niet. "Politici haten ons. Zij vinden dat wij hier rebellen kweken. Het zij zo. Als wij een groep slaafkinderen bevrijden, worden we vaak mishandeld, soms zelfs beschoten." Ze vergelijkt de strijd van India's onaanraakbaren ongeveer een kwart van de bevolking - met die van de Burgerrechtenbeweging in de Verenigde Staten, waar de zwarte bevolking in de jaren vijftig en zestig probeerde zich van haar ketens te ontdoen. Ook Gopal wil terug naar het dorp van zijn ouders in Uttar Pradesh. "Ik droom ervan dat ik mijn ouders elke dag kan zien", zegt hij. "Ik wil terug en de mensen uit het dorp vertellen wat ik heb meegemaakt. Je weet wel dat er iets niet klopt als je als slaaf moet werken, maar wie vertelt je dat? Er is nooit iemand geweest die onze families vertelt dat zij dezelfde rechten hebben als alle anderen in het dorp." De resultaten van de rebellie-lessen op de Mukti Ashram zijn wisselend, erkent Suman. "Maar ook hoopgevend. Bovendien: er is geen andere weg." In sommige dorpen worden de studenten die zijn 'afgestudeerd' op de Mukti Ashram met grote argwaan bekeken door de heersende klasse, tegen wie zij plotseling niet meer hoeven op te kijken. "Er komt geweld voor tegen mensen die beginnen aan de strijd voor hun rechten. Maar er zijn inmiddels ook al dorpen waarin de onaanraakbaren toegang hebben gekregen tot de waterputten van de rijken, waarin ze mogen demonstreren en waar de daglonen inmiddels met een paar rupees zijn gestegen. Na een eerste voorzichtige demonstratie hebben de dalits voor de allereerste keer in hun leven een heel klein beetje een gevoel van eigenwaarde."

( a d v e r t e n t i e s )