NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Historici: beslissing Blom onjuist

Door FRÉNK VAN DER LINDEN
AMSTERDAM, 26 JULI. Dr. J. Blom, directeur van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD), had onder geen voorwaarde de opdracht mogen verstrekken aan dr. A.J. van der Leeuw om een onderzoek in te stellen naar zijn eigen oorlogsverleden.

Dat zeggen verschillende gerenommeerde historici in een reactie op de publicatie zaterdag in deze krant over het onderzoek. "Het is in alle opzichten onjuist", meent emeritus hoogleraar geschiedenis I. Lipschits. "Ambtelijk, wetenschappelijk en historisch. Omdat je niet degene tegen wie een aanklacht is ingediend zelf laat onderzoeken of die aanklacht juist is."

Begin dit jaar bereikte Blom informatie dat Van der Leeuw, medeoprichter van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie en schrijver van rapporten over onder anderen Weinreb en Aantjes, in 1944 door de Duitse Sicherheitsdienst was gearresteerd en verhoord. Enkele dagen later werden twee leden van het gezin-Heine, waar hij zat ondergedoken, opgepakt. Zij keerden niet terug uit Duitse concentratiekampen. De impliciete beschuldiging aan het adres van Van der Leeuw luidde dat hij in het verhoor door de nazi's was doorgeslagen en de Heines had verraden.

Ook emeritus-hoogleraar geschiedenis H.W. von der Dunk vindt dat Blom er verkeerd aan heeft gedaan Van der Leeuw opdracht te geven een rapport te schrijven over de zaak-Heine. "Omdat je dan natuurlijk altijd sterker staat. Het is nooit helemaal overtuigend wanneer iemand zijn eigen oorlogsverleden uitzoekt. Ook al heeft iemand verder een integere naam en is het een ervaren historicus, zoals Van der Leeuw." Oud-president van de Rekenkamer F.G. Kordes, die momenteel onderzoek verricht naar verschillende kwesties uit de Tweede Wereldoorlog, deelt de kritiek. "Ter bescherming van Van der Leeuw had het NIOD zich actiever moeten opstellen." Dr. L. de Jong, die samen met Van der Leeuw het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie oprichtte, zegt "nooit te zijn geïnformeerd door Van der Leeuw over diens arrestatie, en evenmin over het wegvoeren van de Heines". "Mijn geheugen is niet meer zo fantastisch, maar ik weet dit nagenoeg zeker. Ik heb het nieuws dan ook als een grote verrassing gelezen. Van der Leeuw had mij uiteraard al jaren geleden op de hoogte moeten stellen. Je dient in dit soort gevoelige zaken te allen tijde te voorkomen dat je in de positie van verdachte komt te zitten. Daarom had Van der Leeuw zijn eigen arrestatie ook niet mogen weglaten uit het boek 'De ondergrondse pers 1940-1945'."

Volgens De Jong heeft Blom "geen grote fout" gemaakt, door Van der Leeuw om een verantwoording te vragen. "Misschien zou een onafhankelijk onderzoeker iets beter zijn geweest, maar wat doet het er nog toe? Het belangrijkste is dat hij glashard zijn onschuld heeft aangetoond."

Zie ook:
'De geschiedenis drukt als een steen op mijn borst' 24 juli 1999 (Zaterdags Bijvoegsel)

( a d v e r t e n t i e s )