NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De vijf aanbieders van mobiele telefonie willen het aantal zendmasten verdubbelen tot achtduizend. Sommige bedrijven en particulieren worden daar rijk van.

Door onze redacteur YASHA LANGE

LEIDSCHENDAM, 23 JULI. De veehouderij van Jacob van der Ende ligt langs de A12, in de buurt van Leidschendam. Een gebied waar veel mobiel wordt gebeld - aan de snelweg, tussen de files - maar waar nauwelijks hoge punten te vinden zijn. En laat er op het terrein van Van der Ende nou net een oude mast staan.

De mast is jaren geleden gebouwd door de marine en TNO, die op Van der Ende's terrein metingen verrichtten. Een paar jaar geleden wilde de marine van de mast af. Omdat afbreken duur was, gaven ze het ding aan Van der Ende. Toen kwamen de aanbieders van mobiele telefonie langs bij de veehouder. "Ze lopen flink te zoeken, er is hier in de buurt niets waar ze hun antennes kunnen hangen", zegt hij. Zich bewust van zijn monopoliepositie huurt Van der Ende een adviseur. Een man die jaren voor KPN antennes plaatste en dus het klappen van de zweep kent. " Anders praten die telefoonbedrijven je onder de tafel. Dan komen ze met een standaardcontract van vijfduizend gulden per jaar. Maar je kan veel meer krijgen", aldus Van der Ende.

Hij heeft nu contracten met KPN en Telfort afgesloten. "En binnenkort sluit ik contracten met nog twee aanbieders af", zegt hij. Gezamelijk levert het Van der Ende ongeveer 40.000 gulden per jaar op. "Dat is niet verkeerd, heel leuk."

De vijf aanbieders van mobiele telefonie - KPN, Libertel, Telfort, Dutchtone en Ben - hebben een 'dekkend' netwerk met een grote capaciteit nodig. Het aantal gsm-bezitters stijgt explosief, nu bijna vijf miljoen. Er zijn vierduizend antennes geplaatst, maar dat aantal moet worden verdubbeld tot achtduizend om alle bellers tevreden te houden. Bij het 'uitrollen' van hun netwerk stuiten de gsm-bedrijven op een paar problemen. Er is geen landelijk beleid: de overheid laat het aan gemeenten over. Haarlemmermeer eiste recent een bouwvergunning voor de aanleg van een antenne. De rechter stelde de gemeente in het gelijk. En door geruchten over gevaren van het elektromagnetisch veld rond de antennes dreigen meer gemeenten het voorbeeld van Haarlemmermeer te volgen. Daardoor kan kostbare vertraging ontstaan.

Ten minste zo lastig is het vinden van geschikte 'sites' voor antennes. De nieuwe gsm-bedrijven zoeken driftig naar goede (lees: hoge) locaties om hun antennes te plaatsen. Maar langs de snelweg, op de Veluwe of in dunbevolkte gebieden is er niet veel.

Sommige particulieren en bedrijven profiteren daarvan. Neem de firma Interbest uit Breda. Interbest bezit de driehoekige reclamezuilen die langs de snelweg staan. In 1983 bouwden ze de eerste. De exploitatie was gebaseerd op advertentie-inkomsten. Interbest heeft nu 32 zuilen, die vaak op punten staan waar voor de aanbieders van mobiele telefonie nauwelijks een alternatief voorhanden is. "Wij doen zaken met alle aanbieders", zegt directeur E. Versluis opgewekt. "De extra inkomsten van de gsm-antennes was natuurlijk niet voorzien." Hoeveel geld hij ontvangt wil hij niet zeggen. Maar per bedrijf wordt per locatie al snel tienduizend gulden betaald, dus het bedrag loopt zeker in de honderduizenden guldens.

Op dezelfde manier profiteren kerken (vaak het hoogste punt in een dorpje), woningbouwverenigingen met hoge flats en sportverenigingen (in de lichtmast) van de contracten die zij afsluiten met gsm-bedrijven. Ook McDonald's doet goede zaken. Bij een drive-in langs de snelweg staat meestal zo'n grote mast met een M. McDonald's heeft honderd van die masten en in ruim dertig hangen één of meerdere antennes. "En dat neemt de laatste tijd snel toe", aldus een woordvoerder van de fastfoodketen.Ook veel boeren hebben de zegen van de mobiele telefonie ontdekt. Boeren hebben land en als de de gsm-bedrijven een mast willen bouwen op het terrein, moeten ze daar vaak flink voor betalen. Als er op het terrein een hoogspanningsmast van Rijkswaterstaat staat, vragen de boeren geld voor de paar vierkante meter waarop het grondstation is gebouwd. En daar bovenop krijgen ze nog geld voor het 'recht van overpad', het recht om over hun land naar de mast te lopen. Al met al vele duizenden guldens per jaar.

De overheid wil dat de mobiele telefoonbedrijven meer aan site sharing gaan doen: antennes van verschillende bedrijven in één mast. Dit is al langer verplicht. Op die manier moet worden voorkomen dat Nederland een woud van masten en antennes wordt. De bedrijven zeggen nu dit zelf ook te willen, zeker bij de bouw van nieuwe masten. Maar de vraag is of Libertel en KPN, die al een landelijk netwerk hebben, plots geneigd zijn om enthousiast mee te werken en op hun bestaande masten ruimte te maken voor Telfort, Dutchtone en Ben. D. van Wikselaar beheert vijftien masten en doet zaken met alle gsm-bedrijven. "Dat site sharing gaat niet zo makkelijk. Waarom zouden KPN en Libertel meewerken? Dan helpen ze de concurrent in het zadel", zegt hij. De drie nieuwe bedrijven klagen regelmatig over vertraging door met name KPN. De masten van Van Wikselaar staan op de Veluwe, een moeilijk gebied met veel bomen. Van Wikselaar heeft de masten zelf neergezet, de vergunningen heeft hij geregeld met de gemeente. Om zijn positie nog idealer te maken: de gemeentes op de Veluwe geven geen toestemming aan de gsm-bedrijven om zelf een mast te bouwen. "De mobiele telefoniebedrijven komen dus vanzelf bij mij terecht. De keus is simpel", constateert Van Wikselaar, die goed weet wat de verschillende bedrijven bereid zijn te betalen. Misbruik van een monopoliepositie? "Ja, ach. Anders moeten ze zelf een mast bouwen."

( a d v e r t e n t i e s )