NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Vijftig jaar socialisme heeft in China het bijgeloof niet kunnen uitroeien. Gisteren kwamen de autoriteiten in actie tegen de sekte Falun Gong.

Door onze correspondent FLORIS-JAN VAN LUYN

PEKING, 21 JULI. Het zijn vooral de zwart glimmende auto's met geblindeerde ramen die verwarring zaaien. Voor elke boer of arbeider is het duidelijk dat de tempels en altaren de overblijfselen zijn van een verwerpelijk tijdperk toen bijgeloof het leven nog ontwrichtte. Maar wanneer zo'n zwarte Audi sedan van de partij of het leger het tempelterrein opdraait, dan stokt bij alle mensen de adem. Immers, niemand kan verwachten dat de man van de straat trouw is aan de atheïstische leiders van dit land wanneer het de communistische kaderleden en hooggeplaatste militairen zelf zijn die de goden komen vereren.

Voor Guo Zhengyi, hoogleraar volkenkunde en mordicus gekant tegen 'bijgeloof' - waarmee hij elke geloofsvorm bedoelt die niet valt onder een van de vijf officieel toegestane religieuze stromingen - is het zo klaar als een klontje. Het gedrag van veel partijleden, militairen en ambtenaren is, om het maar eens passend te zeggen, godgeklaagd. Dat een flink deel van de aanhang van het groeiende aantal illegale kerken, geheime religieuze genootschappen, innerlijke heilsbewegingen, wondergoeroes en kruidendokters bestaat uit leden van de gevestigde orde mag geen geheim zijn. "Iedereen kan toch zien wie die tempels bezoeken en die zogenaamde meesters aandoen? Het is een constante stroom politiek kader. En die komen niet voor een dagje uit. Wat moet het volk daarvan denken? Natuurlijk worden zij aan het twijfelen gebracht.er dat zij grijpen naar dezelfde hopeloze uitvluchten." De partij is eind vorige maand een offensief begonnen tegen "het sluipend gevaar van volkse religies". In het Volksdagblad, de spreekbuis van de partij, waarschuwt de krant onder de kop 'Predik de wetenschap, ban het bijgeloof' dat bijgeloof de partij en de maatschappij verzwakt. "We dienen waakzaamheid te betrachten tegen het bijgeloof, want het kan ons denken vertroebelen, onze wil te vechten ondermijnen, onze overtuiging doen wankelen en onze eenheid vermorzelen." Als een vader die zijn ongehoorzame kind de les leest, herinnert de krant de leden van de partij er aan dat marxisten atheïsten zijn. Iedere vorm van religie is iets voor "idealisten" - een woord dat binnen de partij-ideologie geen positieve betekenis heeft. President Jiang Zemin, die tevens partijhoofd is, waarschuwde onlangs tijdens het 78ste verjaardagsfeest van de oprichting van de partij zelfs voor de ondergang van de natie wanneer communisten zichzelf zouden verliezen in niet-wereldse zaken. "Sommige mensen die een gebrek aan geestelijke bagage hebben, leiden een leven van losbandigheid, of vinden geestelijke voeding in feodale bijgelovigheden en andere vormen van negatief gedrag", aldus de president. "Hier moet resoluut een einde aan komen."

'Als ze maar houden van het moederland'

Maar de massa noch de partij laat zich tegenwoordig gemakkelijk de les lezen. Of het nu gaat om de christelijke kerk, het boeddhisme, eeuwenoude sekten of een cultus die enkele weken oud is, Chinezen verdiepen zich er in en sluiten zich er bij aan met een energie die sinds het opdoeken van de 'feodale samenleving' en de oprichting van de Volksrepubliek niet is gezien. Guo Zhengyi, de hoogleraar volkenkunde, zegt te weten waarom. "De mensen hebben geen controle meer over hun eigen toekomst. Sinds de afschaffing van de socialistische planeconomie is het leven vol onzekerheden. Het volk verliest zijn baan, zijn huis en vooral zijn overtuiging. Want de marxistische ideologie waarmee het is grootgebracht, wordt steeds meer geweld aangedaan. Onder zulke omstandigheden, grijpen deze mensen naar hun god of 'leraar'." De conclusie van Guo: vijftig jaar socialisme heeft de misleidende en diepgewortelde overtuigingen van het feodale tijdperk niet kunnen uitbannen. " Bijgeloof is een probleem dat je niet met het roepen van een slogan of een politieke campagne kunt knechten."

Guo volgt de partijlijn wanneer hij wijst op het gevaar van die ontwikkeling. Wie onder de partijtop sloeg de schrik niet om het hart toen in april dit jaar meer dan 10.000 volgelingen van een geestelijke beweging, de Falun Gong, als uit het niets voor de poorten van het regeringscentrum in Peking een demonstratie hielden voor het verkrijgen van landelijke erkenning. He Zuoxiu, een Chinese natuurkundige van aanzien, zegt te zijn bedreigd nadat hij die maand een artikel had gepubliceerd waarin hij zich fel had uitgesproken tegen de beweging, omdat zij vooral jonge mensen geestesziek zou maken. "Die ouderen maken mij niet zoveel uit, het zijn de jongeren waar ik zorgen over heb. Want de overheid heeft geen greep op dit soort gevaarlijke volkse geloofsgroeperingen", zegt hij. Een beweging als de Falun Gong zou meer aanhangers hebben dan de 50 miljoen leden tellende communistische partij. Maar Lu Jiaoyi, redacteur van Qigong Science, het blad voor mensen die zich verdiepen in het herkennen en sturen van de zogenoemde 'qi-stromen' of de vitale energie, verzet zich tegen de gedachte dat de cultuurgebonden gebruiken die de gevestigde orde in China afdoet als bijgeloof, bedreigend zijn. "Als je een Chinees bent, dan hebben dit soort zaken invloed op je. Een ieder die bijvoorbeeld tegen het taoïsme is (de religieuze filosofie waarop Qigong is gebaseerd), is wat mij betreft geen Chinees." Volgens Lu zijn spirituele concentratie- en bewegingsvormen zoals Falun Dafa (of Falun Gong) en andere vormen van Qigong niet in tegenspraak met het communisme. "In het Westen is iedereen vrij te kiezen en te volgen waarin hij of zij gelooft. Daar leidt dat toch ook niet tot chaos? Ik begrijp de angst van de partij niet", zegt hij. Opmerkelijk genoeg vindt Ren Jiyu, het hoofd van het Atheïstisch Genootschap van China, dat het niet uitmaakt of Chinezen wel of niet gelovig zijn - dat recht hebben zij immers volgens de grondwet "zolang ze maar houden van het socialistische moederland", zegt hij. Dat, aldus de opper-atheïst, is bijvoorbeeld het belangrijke verschil tussen de Dalai Lama, en de leiders van de vijf officiële patriottische kerken: het boeddhisme, het taoïsme, de islam, de katholieke en de protestanse kerk. De religieuze leider van de Tibetanen is volgens Peking enkel en alleen uit op het 'splitsen' van het moederland. Bewegingen die zijn gebaseerd op Qigong, en die veel mensen trekken, zouden alleen op een wetenschappelijk manier moeten opereren vindt Ren, "en niet via de een of andere god." Qigong is volgens hem niet meer dan een concentratievorm, die anders dan veel praktiserenden willen geloven, onmogelijk de oplossing kan bieden voor alle problemen in het leven. "Het is de ontkenning van het belang van de wetenschap wanneer anders wordt beweerd", zegt Ren. Hoogleraar Guo is het daarmee eens en gelooft dat alleen door middel van wetenschappelijk onderzoek "alle sprookjes over de krachten van de innerlijke energie de wereld uit kunnen worden geholpen."

Redacteur Lu vindt het ontkennen van het bestaan van innerlijke krachten, alleen omdat het wetenschappelijk niet aantoonbaar is, bekrompen en arrogant. , ,Qigong en wetenschap hebben niets met elkaar te maken", zegt hij beslist. " Men heeft onderzocht waaruit de vitale energie bestaat, maar natuurlijk leverde dat niets op. Dat komt omdat die energie leeft, en niet in getallen en grafieken is weer te geven." De naam van het tijdschrift waarvoor Lu werkt, Qigong Science, is dan ook slechts gekozen als een zoethoudertje voor de autoriteiten. "Om het acceptabel te maken bij de sceptische partij-ideologen. "

Lu blijkt een aanhanger van de zeer omstreden Hu Wanlin, een natuurgenezer die momenteel vastzit naar aanleiding van de dood van een aantal van zijn patiënten. Volgens Lu is Hu het slachtoffer van een negatieve propaganda-campagne. "De behandeling die hij voorschrijft, is onorthodox (Hu geeft zijn patiënten een mix van kruiden en Glauber-zout, waardoor zij hun lichaam door veelvuldig overgeven innerlijk zouden reinigen), maar de resultaten die hij daarmee heeft behaald, hebben duizenden terminale patiënten geholpen." Daarom zouden vooral veel oudere Chinezen Hu steunen. "Je kunt het bijgeloof noemen, maar gepensioneerden voelen zich aangetrokken tot dit soort therapieën. De traditionele wetenschap is te duur en biedt hun geen uitkomst. Voor deze grote groep mensen heeft de wereld van de wetenschap die de atheïstische communisten zo koesteren, al lang afgedaan."

( a d v e r t e n t i e s )