NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Maigret brengt mij in vakantiestemming. Ik kom in de sfeer van Franse plaatsjes die ik deze zomer hoop aan te doen. Ik leer huishoud-Frans bij. Geheel vergeten dat gereedschap les outils was. Maar er is iets anders dat kijkers in deze populaire detective zoeken, namelijk dorpse verhoudingen die grotendeels verdwenen zijn.

De cinematografie van Maigret is retro, clair obscur en schaduwen uit oude zwart-witfilms. Je denkt aan oude vetes, bemoeizucht en bijgeloof. Neem gisteravond: door een vettig raam kijkt een ongeschoren grijsaard de nachtelijke mist in. Hij heeft een sigarettenstompje in de mond. Later komt hij naar buiten, waggelt dronken naar het kanaal, kijkt naar het water, valt erin en dan trekt iemand aan zijn voeten. Maigret kan het later allemaal gaan uitzoeken. De volgende anderhalf uur wordt de sociale structuur van dit treurige Noord-Franse kanaaldorpje uit de jaren vijftig gefileerd. Ik moest eerst wennen aan Bruno Cremer die Maigret speelt. Vagelijk herinner ik mij een Nederlandse serie met de milde, pijprokende acteur Jan Teulings. Cremer is autoritair en dat past beter in de Franse verhoudingen. Hij is groot van stuk met een flinke buik, heeft de schaduw van een hazelip en een ruime spleet tussen de twee grote voortanden en dat maakt hem menselijker dan een knappe tv-ster. Vorige week deed Maigret voor een onderzoek een Waals dorpje aan. Twee rijke mannen reden in Amerikaanse sleeën en dat was natuurgetrouw. Ik herinner me die Belgische voorliefde voor grote auto's ook uit de jaren zestig. Net over de grens kon ik ze in het écht zien voortglijden, de gevleugelde Plymouth en de Studebaker. Even protserig als die grote, donkere huizen met hertengeweien boven de open haard en eikenhouten lambrizering.

Maigret is nostalgie. Het verlangen naar de traditionele verhoudingen van het platteland, verklaart veel van de Franse politiek. Maar het verklaart ook de Nederlandse populariteit van Maigret. Liefdevol heeft de Franse televisie deze serie in samenwerking met de Waalse en Frans- Zwitserse gemaakt. Die van gisteren was uit 1994 maar de stemming was jaren veertig en vijftig.

Maigret is vol begrip. Hij heeft een conservatieve boodschap. Namens de kijker spreekt hij al die bekrompen dorpelingen vrij. Nu mijn vakantie aanstaande is, ben ik ook vergevingsgezind. In de vijf moordfilms die ik afgelopen weken heb gezien heeft hij slechts twee verdachten definitief gepakt. De anderen liet hij gaan, terwijl hij wist dat ze het hadden gedaan. Gisteren werd de schuldige wel gearresteerd. Maar aan het begin had hij hem nog gevraagd of hij zijn onderzoek nog wel moest voortzetten. Er zitten kwalijke kanten aan deze schilderachtigheid: klassejustitie, willekeur. Groot is het contrast met de Australische televisie-serie State Coroner, die aan Maigret voorafgaat. De State Coroner moet in hoorzittingen de doodsoorzaak vaststellen bij omstreden sterfgevallen. Een wereld die meer op de onze lijkt. Het licht is helder en hard, de camerashots zijn direct op de gezichten. De karakters blijven aan de oppervlakte, goed of slecht. Er wordt altijd recht gedaan. De nabestaanden zijn slachtoffers die genoegdoening eisen. Ze kunnen alleen in vrede voortleven als er schuldigen zijn aangewezen, ook al is die schuld niet altijd strafrechtelijk. Daarmee heb je de dode nog niet terug, zou Maigret zeggen. State Coroner is misschien onbarmhartig maar wel democratisch en transparant, dat typische jaren-negentig-woord. Fouten worden openbaar.

Toch, na anderhalf uur Maigret zag ik minister Frank de Grave op Nova over het nieuwste Srebrenica-schandaal. Een tweede vernietigd filmrolletje ontdekt, een paar verklaringen achtergehouden over eventuele extreemrechtse sympathieën van een paar militairen. Ik kreeg medelijden met de Srebrenica-veteranen die telkens goed moeten maken dat politici vier jaar geleden hun verantwoordelijkheid niet namen. Ook in Den Haag is het tijd voor vakantie.