NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

EDO DIJKSTERHUIS
Toen in 1957 FM-radio werd geïntroduceerd was de interesse van radiostations voor het nieuwe medium nog beperkt. Landelijke stations zonden simultaan uit op FM en middengolf, de rest bleef gewoon op de middengolf. Maar na het illegaal verklaren in 1974 van piratenzenders zoals Veronica, stroomden commerciële en regionale zenders toe en werd het dringen op de FM- bandbreedte.

Maar dat zal binnenkort verleden tijd zijn, voorspelt Willem Toerink. Hij is directeur van db Europe, het eerste en tot nog toe enige Nederlandse bedrijf dat zich bezig houdt met Digital Audio Broadcast (DAB). Dit digitale zendsysteem heeft een bandbreedte van 2 mB en biedt een frequentiespectrum dat vele malen efficiënter is dan de conventionele FM. Met het nieuwe systeem zou in één klap alle schaarste in radioland zijn opgeheven.

Behalve dat DAB meer ruimte heeft, gaat het ook efficiënter met die ruimte om. Door middel van dynamische aansturing worden zenders zo compact mogelijk in elkaar geschoven waarbij gekeken wordt naar de hoeveelheid bits die een station daadwerkelijk nodig heeft om goed over te komen. Een zender met klassieke muziek zal daardoor 256 kB kunnen gebruiken - en dus een hogere kwaliteit geluid kunnen laten horen - dan een zender met praatprogramma's die aan 64 kB voldoende heeft. "En zodra de presentator van dat klassieke station begint te praten kan je het aantal bits drastisch verminderen", zegt Toerink. "In 72 milliseconde kan het aantal gebruikte bits worden aangepast waardoor er weer bandbreedte vrijkomt voor andere informatie."

En met die andere informatie doelt Toerink niet alleen op geluid maar ook op tekst, videobeelden en animaties. "De mogelijkheid ontstaat om zo rond je radiostation een community te vormen zoals je ook ziet op Internet. Het radiostation wordt dan het gezicht van een cluster van diensten die kan variëren van advertenties en achtergrondinformatie over het radioprogramma tot verkeersinformatie en filmpjes. Het is ook denkbaar dat je internet via DAB gaat brengen. Met een pci-insteekkaart in je computer wordt het mogelijk om draadloos te surfen."

Om DAB te ontvangen zal de consument echter wel een nieuw apparaat moeten aanschaffen. De aloude transistorradio zal op den duur verdwijnen, volgens Toerink zelfs al voor 2015. Voor de ontvangst van beeld en geluid wordt momenteel de Digital Personal Assistent ontwikkeld. Het is een apparaat dat qua grootte tussen een laptop en een walkman inzit en voorzien is van een beeldscherm. Hiermee zou je in de auto naar de radio kunnen luisteren, specifieke verkeersinformatie opvragen, tekstberichten ontvangen, cd's bestellen, gebuzzed worden en uitzoeken waar het dichtst bijzijnde restaurant is. Het aantal mogelijke diensten is oneindig, volgens Toerink. "Je moet je alleen afvragen of mensen dat allemaal wel willen hebben. Sommige diensten zullen ook vanzelf weer verdwijnen als niemand ze meer gebruikt."

En daar ligt nog een wezenlijk verschil met analoge radio. Terwijl FM- zenders ongericht informatie op de gehele luisterbevolking afsturen, is bij DAB de ontvanger adresseerbaar. Eén DAB-zender kan zodoende 2500 ontvangers gericht bedienen. De consument kan zijn voorkeuren opgeven en zelf een programma samenstellen. Toerink: "Hilversum bepaalt niet meer wat je te horen krijgt; dat kan je zelf doen. DAB is wat dat betreft echte luisteraars empowerment."

Momenteel experimenteert db Europe met een testnet in Amsterdam, Breda, Eindhoven en Helmond. Voor de definitieve uitgifte van de licentie is het wachten op Den Haag waar men vandaag hoopt te besluiten over de frequentieverdeling. Toerink hoopt alleen dat DAB sneller geaccepteerd wordt dan FM veertig jaar geleden. Toen duurde het bijna twintig jaar voordat de consument overging op de aanschaf van nieuwe ontvangers.