NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De publieke omroepen krijgen van staatssecretaris Van der Ploeg een thuisnet. De vraag is wat de omroep daarmee opschiet.

Door onze redacteur JAPKE-D. BOUMA

HILVERSUM, 30 JUNI. Heldere zenderprofielen, net zoals de commerciële omroepen die hebben. Dat wilde staatssecretaris Rick van der Ploeg (Media) ook bij de publieke omroep. Daarom bepaalde hij dat de programma's vogelvrij over de drie publieke zenders gespreid moesten worden, zodat drie consistente netten zouden ontstaan. Het bestuur van de NOS bedacht daarop drie zenderprofielen: een algemeen, toegankelijk net, Net A, bedoeld voor lezers van Algemeen Dagblad en de Telegraaf; een traditioneler, familiaal net; Net B, bedoeld voor Trouw-lezers en die van regionale dagbladen; en een intellectueel, cultureel verbredend net; Net C, waar lezers van NRC Handelsblad en de Volkskrant wat van hun gading zouden vinden. Maar het plan stuitte bij de omroepen op grote weerstand. Zij waren bang dat ze zich niet meer afzonderlijk konden profileren. En profileren is nodig, betogen zij, om hun ledenbestand op peil te kunnen houden waarop hun bestaansrecht gebaseerd is.

In de nieuwste versie van zijn wetsvoorstel van eind vorige week lijkt Van der Ploeg de omroepen tegemoet te komen. Ze mogen een 'thuisnet' houden waarop ze zich kunnen profileren. Hierop zal tenminste vijftig procent van de programma's van die omroep op prime time (16-24 uur) te zien zijn. Slechts de overige vijftig procent mag verdeeld worden over de andere twee netten. Een knieval voor de omroepen, zo lijkt het. Maar in de praktijk blijkt dat Van der Ploeg de omroepen nauwelijks tegemoet gekomen is. Zijn 'compromis' lijkt eerder een zoethoudertje voor de omroepen te zijn. "Ik zie eigenlijk geen verschil met Van der Ploegs eerdere plannen", zegt Marjet van Zuijlen, mediawoordvoerder voor de PvdA in de Tweede Kamer. "Die vijftig procent zouden de omroepen toch al wel halen, ook zonder thuisnet."

Zij memoreert dat het gewraakte 'dagbladenmodel' allerminst van de baan is. "Er zal netoverschrijdend geprogrammeerd worden, ook met thuisnet."

Daarbij komt nog dat Van der Ploegs idee om de omroepen hun vetorecht over de programmering te ontnemen, nog gewoon in de tekst staat. De raad van bestuur van de NOS beslist uiteindelijk waar een programma geplaatst wordt, niet de omroep. "Het kan dus best zo zijn dat de VARA-comedy Oppassen op het brede Net A terechtkomt terwijl Net C het thuisnet van de VARA is", zegt een woordvoerder van het ministerie van OCW. "Het is niet zo dat de omroepen van 16-24 uur de programma's op een rijtje mogen uitzenden zoals hun dat goeddunkt", zegt een woordvoerder van de NOS. Deze ontwikkeling zal vooral de VARA betreuren. Deze omroep vreest dat als luchtige en zware programma's van elkaar gescheiden worden, niemand nog naar het 'zwaardere' net zal kijken.

De 'overwinning' van de omroepen over Van der Ploeg wordt daarmee wel heel mager. Sterker nog, de omroepen konden er met het thuisnet nog wel eens op achteruit gaan. Nu de term 'thuisnet' wordt geïntroduceerd, wil Gerrit Jan Wolffensperger, voorzitter van de Raad van Bestuur van de NOS, de huidige netindeling weer ter discussie te stellen. Wat hem betreft hoeven AVRO, KRO en NCRV niet per se op Nederland 1 te blijven; hoeven TROS, EO en NOS niet op Nederland 2; en VARA, VPRO en NPS niet op Nederland 3. Daarmee wordt een discussie opgerakeld die de omroepen liever kwijt dan rijk zijn. Met name AVRO, KRO en NCRV, die al een paar jaar succesvol samenwerken op Nederland 1, zullen deze ontwikkeling met lede ogen aanzien.

Zijn de omroepen dan blij gemaakt met een dode mus? KRO-voorzitter Frans Slangen wil er niet aan. "Eerst mochten alle programma's verspreid worden over de netten, nu nog maar vijftig procent. Daar zijn wij blij mee." Verder denkt hij dat het met de plannen van Wolffensperger om de zenderindeling te veranderen, niet zo'n vaart zal lopen. "Het heeft geen zin om nu alles weer op zijn kop te gaan zetten. Je moet niet helemaal van voren af aan beginnen, alsof er hiervoor niets was."

Daarmee lijken alle partijen het plan van Van der Ploeg in hun eigen voordeel uit te leggen. Maar te veel vrijheid kunnen de partijen zich niet veroorloven. De omroepen moeten er vroeg of laat met de raad van bestuur uitkomen, hoe lijnrecht ze nu ook nog tegenover elkaar lijken te staan. Anders gaat de staatssecretaris zelf de netten indelen en profileren. "En dat wil natuurlijk niemand", zegt een woordvoerder van de NOS.