NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze redacteur MARGRIET OOSTVEEN

BEEKBERGEN/ WILLEMSTAD, 16 JUNI. Curaçao kampt met een groot aantal drugsverslaafden voor wie nauwelijks opvang is. Dus sloegen de Antilliaanse Statenvoorzitter en zijn vermogende vrienden de handen ineen. 'Cova heeft mijn ticket betaald. En voor de vijf grootste bandieten in de stad'.

De stem van een van de machtigste mannen op Curaçao wordt onvast. ,,Nee, ik huil niet'', zegt Lio Capriles vanuit Willemstad aan de telefoon. De algemeen directeur van Maduro Curiel's, de grootste bank van de Antillen, vertelde zojuist over zijn verslaafde nicht. Dat zijn familie daar kapot van was. En dat hij het goed zou maken. ,,Ik heb het over een belofte aan mijn moeder!''

Lio Capriles financierde zelf 25 vliegtickets voor zwaarverslaafde Antilliaanse drugsgebruikers naar Nederland. Ferm: ,,En ik ga ermee door. Ze gaan. Ook naar andere oorden, Santa Domingo bijvoorbeeld. '' Als er maar opvangplaatsen zijn, die Curaçao nauwelijks heeft.

Een dag eerder, in de bossen bij Apeldoorn, recht de Antilliaanse predikant van christelijk opvangcentrum De Schakel zijn rug: ,,God heeft ons allemaal met een vrije wil gemaakt'', zegt hij. ,,Dus als iemand het terrein van De Schakel weer afwandelt is dat zijn verantwoordelijkheid.'' Naast hem knikt de 'verslavingsarts'. Gaan Antillianen, eenmaal in Nederland, zwerven? ,,Dat kan. Dat is aan hen.''

Hier komen de Antilliaanse verslaafden linea recta vanaf Schiphol terecht. Zolang ze niet weglopen, tenminste. Zaïra Coffi (28) werd in december met vijf verslaafde Antilliaanse meisjes tegelijk naar De Schakel gevlogen. Nog maar één van hen is er gebleven. Zaïra: ,,Zelf was ik binnen een maand weg. Ik vond het niks! Ik kwam alleen omdat ik een gratis ticket kreeg.'' Retour, dacht ze. Dat bleek, eenmaal in Nederland, niet het geval. Nu woont ze bij haar moeder in Enschede. Haar man en vier kinderen komen binnenkort ook over. Voorgoed.

Houten barakken in de Gelderse zon. Een klein bestuurskamertje, vol na binnenkomst van de predikant, de 'verslavingsarts' die alleen basisarts zegt te zijn, en bestuursvoorzitter S. Wezeman. Voor het eerst gaf hij toegang tot De Schakel. Sinds eind mei zit zijn directeur Gerard B. in voorlopige hechtenis op verdenking van ontucht. Sindsdien werd niemand te woord gestaan.

Het mocht niet baten: Ex-bewoners staan in de rij om de pers over de ,,intimidatie'' en het ,,misbruik'' en ,,wanbeleid'' van Gerard B. te vertellen. Maar zijn zij betrouwbaar? De een poogt al enige tijd een concurerend opvangcentrum in Apeldoorn te beginnen. Een ander beschimpt Gerard B. met overtuigende details, maar blijkt later zelf als verdachte voor te komen in een politie-dossier over B..

Feit is dat De Schakel oogt als een vakantiekamp: stapelbedden, een volleybalnet, rommelige huiskamers waar men Mens Erger Je Niet speelt. En dat hier tijdens het bezoek opvallend veel Antillianen rondlopen.

We komen rechtstreeks van Curaçao, zeggen zij. Hoe? ,,Via Anthony Daal'', luidt het steeds. Onze man op Curaçao, in termen van De Schakel. Ex-gebruiker Daal krijgt sinds twee jaar een salaris voor het werven van verslaafden. En, formeel, voor het opzetten van een dependance op het eiland. Maar daarvan is het nog niet gekomen. Telefonisch zegt Daal alleen: ,,Het is mooi om mensen te helpen, God zegene dat.'' En: ,,Errol Cova is een goeie jongen''.

Sinds de voormalig Amsterdamse korpschef E. Nordholt in 1993 beweerde dat Antilliaanse probleemjongeren op het vliegtuig naar Nederland werden gezet, heeft de Antilliaanse overheid altijd fel ontkend daarmee iets mee te maken te hebben.

Een van de bestuursleden van De Schakel blijkt R. Candelaria te zijn. Hij is directeur van het kabinet van de gevolmachtigde minister van de Nederlandse Antillen te Den Haag. En zegt nu ,,alleen geweten te hebben'' dat Antilliaanse bedrijven donaties geven. ,,Maar ik wist niet wie.'' Anthony Daal? ,,Ik heb hem nooit ontmoet.'' Bestuursvoorzitter Wezeman: ,,Candelaria heeft weleens met Daal gesproken.''

,,Mijn handen zijn gebonden'', zei de Antilliaanse gezaghebber S. Betrian vorig jaar, toen voor de zoveelste keer over de overlast van verslaafden in Willemstad werd gesproken. ,,Wij zullen je handen losmaken'', heeft Cova toen gezegd.

,,Het punt was geldgebrek'', zegt Cova nu aan de telefoon. ,,Dus ik heb bemiddeld. Ik vertrouw De Schakel. Ik geef de garantie dat Antillianen er afkicken.'' Maar waarom krijgen zij dan geen retourticket, maar een enkele reis? Cova: ,,Retour of enkele reis, daar heb ik niks mee te maken. Als ik iemand naar de Noordpool moet sturen voor zijn gezondheid doe ik dat ook.''

Lio Capriles vertrouwde op Cova en De Schakel, zegt hij. ,,Waren de tickets enkele reis? Daar weet ik niets van. Ik heb me niet bemoeid met de details. Maar goed dat u het zegt, ik zal het opnemen.''

Hoe kwam je hier terecht? Antilliaanse verslaafden in De Schakel antwoorden onafhankelijk. Rafael Dejesus: ,,Ik heb met Anthony Daal en Cova contact gehad. Hij gaf me de kans hier af te kicken. Cova heeft mijn ticket betaald. En voor de vijf grootste bandieten in de stad ook. Want ze waren lastig voor de toeristen.''

Richard Minguel: ,,Ik heb een enkele reis gekregen. Ik ben drie maanden geleden met een groepje van vijf jongens tegelijk gekomen. Dat is allemaal betaald door Nel Ogenia.'' Ogenia is eigenaar van 'Sure Lottery', een keten van loterijwinkels op Curaçao. ,,Precies'', zegt bankdirecteur Capriles later, gevraagd naar Ogenia's bijdragen: ,,Ogenia ook.''

Verslaafde Franklin Pieters kwam ook in een groepje van vijf: ,,Ik wil terug naar Curaçao. Maar wie betaalt mijn ticket?''

Leslie Roosberg, directeur van de verslavingsinstelling FMA op Curaçao is behoedzaam maar ook woedend. De geldschieters, zegt hij, lijken te goeder trouw. Met name in de wijk Scharloo, waar Capriles' Maduro en Curiel's Bank kantoor houdt, was de overlast niet meer te harden. En dat is óók de verantwoordelijkheid van Nederland, die het probleem op ongehoorde wijze negeert, zegt Roosberg: ,,We zitten hier met de handen in het haar. En dan komt er iemand van De Schakel met mooie foto's aanzetten. Met videobeelden. Iemand die op de radio en televisie een succesverhaal vertelt. Natúúrlijk werkt dat.''

De Schakel selecteert Antillianen niet op motivatie, ontdekte Roosberg. ,,Onverantwoord. Een verslaafde behoort eerst gescreend te worden. Die mensen lopen zo weer uit De Schakel weg en dat maakt De Schakel niets uit. Het is pure mensenhandel.''

Eenmaal in Apeldoorn gaan de Antilliaanse verslaafden onder begeleiding naar de sociale dienst om een uitkering aan te vragen. Bestuursvoorzitter Wezeman: ,,Ze hebben er recht op. Ze hebben een Nederlands paspoort.'' Dat De Schakel de uitkering vervolgens inneemt bevestigt hij ook. ,,Maar we sparen voor onze gasten''. Ex-bewoonster Zaïra Coffie: ,,Onzin! En voor die 1300 gulden per maand sliep ik in een barak en kreeg ik niks, alleen een beetje eten!'' Op verzoek van De Schakel heeft de Stichting de Keursteen, die wantoestanden binnen de evangelische kerken onderzoekt, de boekhouding onderzocht. Die werd in orde bevonden.

De gemeente Apeldoorn wil alleen zeggen dat binnen het gemeentebestuur ,,nog een discussie wordt gevoerd over een onderzoek naar uitkeringsfraude in De Schakel''. Leslie Roosberg zegt een jaar geleden al op Curaçao te zijn bezocht door een medewerker van de sociale recherche in Apeldoorn. Deze vroeg ,,discreet'' wat Roosberg van De Schakel wist. De Sociale Dienst bevestigt het bezoek.

Volgens De Schakel zijn 13 Antillianen weggelopen. Roosberg mist in het verslavingscircuit op Curaçao inmiddels ruim honderd gebruikers en gaat ervan uit dat veel meer Antillianen uit De Schakel zijn verdwenen. Sommigen, onder wie Zaïra Coffie, vond Roosberg terug in andere Nederlandse opvangcentra, of bij familie. Veel zijn er zoek.

De Schakel is niet erkend als opvangcentrum, al heeft het daartoe pogingen ondernomen. De overkoepelende instelling GGZ zegt een verzoek af te hebben gewezen ,,omdat geen hulp wordt verleend door professionele hulpverleners''. Men kickt 'cold turkey' af, zonder methadon en andere hulpmiddelen. Verslaafden helpen voornamelijk elkaar, wie langer dan een paar maanden blijft heet lid van het ,,crisisteam''of ,,stafmedewerker''.

Dat is een probleem voor de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Geen professionele zorg? De Inspectie worstelt ermee. Een woordvoerster: ,,Wij onderzoeken nog of wij bevoegd zijn De Schakel te onderzoeken.'' Want de Kwaliteitswet bepaalt dat alleen instellingen die zorg verlenen mogen worden gecontroleerd. Een centrum dat niet erkend is als zorginstelling kàn volgens de Inspectie nauwelijks worden onderzocht. En bestuursvoorzitter Wezeman van De Schakel weet dat: ,,Wij zijn een leefgemeenschap. Geen zorginstelling.'' Maar zijn jaarverslag 1998 staat wel vol mededelingen over zorg die in De Schakel wordt verleend. Over de ,,psychologische dienst'', de ,,medische dienst'', en een ,,counselingmethode'' die op de Bijbel stoelt. Hoe zit dat dan? Wezeman: ,,Noem het educatie wat we doen.''

De woordvoerder Koninkrijksrelaties van het ministerie van Binnenlandse Zaken zegt niets te weten van de komst van Antilliaanse verslaafden. Hij doet navraag en belt terug. ,,Wat ik zo opsnuif is dat we er ook niet echt mee te maken hebben. Het lijkt me meer een zaak van VWS.''

Twee bezorgde brieven heeft Leslie Roosberg naar Nederland gestuurd. Naar de Inspectie, en naar het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Met de vraag of zij hem konden informeren over de behandelmethoden in De Schakel, nu zoveel Antillianen erheen gaan. In maart, in mei opnieuw. ,,Ik heb nooit antwoord gehad.''

( a d v e r t e n t i e s )