NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De parlementsverkiezingen in Indonesië lijken vandaag vreedzaam te zijn verlopen. Ook ex-president Soeharto bracht zijn stem uit.

Door onze correspondent FRANK VERMEULEN
JAKARTA, 7 JUNI. Burger Soeharto moet op zijn beurt wachten. Net als de andere 112 miljoen Indonesiërs die vanochtend voor het eerst in 44 jaar meedoen aan vrije parlementsverkiezingen, mag hij pas naar voren komen als zijn naam wordt afgeroepen. Vroeger bracht de ex-president zijn stem uit in een speciaal tentje op het gazon van Bina Graha, het presidentiële paleis in het centrum van Jakarta. De ironie wil dat de man die vorig jaar mei onder andere wegens gebrek aan democratisch handelen moest aftreden, nu zijn democratische stem mag uitbrengen.

[Overal in de Indonesische archipel sloten de stembureaus om dezelfde tijd, om twee uur 's middags in de Jakarta. De verkiezingen lijken vreedzaam te zijn verlopen; slechts op enkele plaatsen werd melding gemaakt van incidenten. De eerste uitslagen worden morgen verwacht. Volgens een peiling doen de partijen van Megawati Soekarnoputri en moslimleider Amien Rais het goed en lijdt de regerende Golkar verlies].

Voordat de voormalige autocraat komt aangelopen, heerst er een nerveuze sfeer in stemlokaal nummer 2 in de Jakartaanse elitewijk Menteng. Soeharto mag dan een voormalig president zijn, hij wordt door veel mensen nog altijd met groot respect behandeld.

Schuin tegenover het stemlokaal woont Soeharto's oudste dochter Siti (‘Tutut') Hardiyanti Rukmana; de oud-president zelf woont om de hoek. Een tropische bui daalt met vol geweld neer. Water lekt gestaag door een grote kuil die zich in het tentzeil heeft gevormd. Net als in de 320.000 andere stemlokalen in het land speelt zich nu het democratisch ritueel af. Voor de lenzen van zo'n honderd fotografen en cameramensen opent het hoofd van het stembureau precies om acht uur de twee stembussen, één voor het landelijke parlement en één voor de lokale volksvertegenwoordiging. Getoond wordt dat deze echt leeg zijn. Van een bus blijkt wel het scharnier kapot, maar dat wordt snel met hamer en spijker verholpen. Dan worden de verzegelde pakketten met stembiljetten geopend, en zweren medewerkers van het stembureau en de negen officiële getuigen plechtig een eed op de Grondwet dat ze de stembusgang ,,eerlijk en rechtvaardig'' zullen laten verlopen.

Het afleggen van de eed raakt aan een van de grote vragen die vandaag spelen: zal regeringspartij Golkar echt breken met de onder Soeharto gebruikelijke praktijk van stembusfraude? Of: kloppen de verhalen dat Soeharto een aantal schijnpartijtjes heeft opgericht met de bedoeling de verkiezingen in het honderd te laten lopen? Soeharto's halfbroer Probosutedjo staat bijvoorbeeld aan het hoofd van een nieuw partijtje dat zich afficheert als ‘nationalistisch', wat de indruk wekt dat Soeharto stemmen wil wegtrekken van de Strijdende Democratische Partij van Indonesië (PDI-P). Die partij staat onder leiding van Megawati Soekarnoputri, de oudste dochter van Indonesië's eerste president Soekarno.

In stemlokaal nummer 2 ritselen een paar studenten met formulieren en maken aantekeningen. Zij zijn waarnemers van het universitaire netwerk van verkiezingsmonitoren (UNFREL). ,,Het is onze taak om te controleren of de juiste procedures worden gevolgd,'' zegt een van hen.

,,Vervolgens maken we rapport op aan onze coördinator. Dat gebeurt op vele andere plaatsen. Uiteindelijk hopen we zo een landelijk beeld te krijgen van het verloop van de de verkiezingen.'' In totaal zijn er vandaag 650.000 lokale waarnemers actief en 350 internationale, met als prominenste aanwezige de Amerikaanse oud-president Jimmy Carter. Ook het Nederlandse PvdA-Tweede Kamerlid Khadisja Arib is waarnemer. Afgelopen vrijdag zei ze niet te verwachten dat eventuele fraude zal plaatshebben in de stemlokalen, maar dat het zwakke punt zit op de plaatsen waar de uitslagen van verschillende bureau's worden vergaard en opgeteld. ,,Daar mogen wij niet bijkomen.''

Als Soeharto glimlachend als altijd komt aanwandelen, vergezeld van een paar lijfwachten en zijn dochters Tutut en Mamiek, wordt hij bestormd door de pers. ,,Wat gaat u stemmen?'' vraagt een Westerse journalist. ,,Op de PRD'', antwoordt Soeharto. Een grapje, want de Democratische Volkspartij is nog onder zijn bewind beschuldigd van communistische praktijken en vervolgens verboden. Hoewel dat verbod is herroepen door de huidige president Habibie, zit PRD-leider Budiman Sudjatmiko nog altijd vast.

Nadat Soeharto heeft gestemd, koestert hij zich nog één keer in de warmte van de flitslichten. Dan baant hij zich met moeite een weg door een drom fotografen en cameramensen, op weg naar het huis van zijn dochter Tutut. Op wie hij nu echt heeft gestemd, wil hij nog steeds niet zeggen.

Als belangrijkste kanshebber geldt de PDI-P van Megawati. Maar ook de nieuwe partij van moslimleider Amien Rais, de Partij van het Nationaal Volks Mandaat (PAN), zal het vermoedelijk niet slecht doen, evenals de Partij van het Nationaal Ontwaken (PKB), van Amien's concurrent Abdurrahman Wahid die aan het hoofd staat van de islamitische massa-organisatie NU. Ook de al langer bestaande islamitische partij PPP zal vermoedelijk stand houden, in tegenstelling tot Golkar, de partij die diende als een pilaar van Soeharto's macht.

In Jakarta was het zeer rustig; winkels en kantoren waren gesloten op deze vrije dag. Ook vanuit Oost-Timor en Atjeh werden geen ordeverstoringen gemeld.

( a d v e r t e n t i e s )