NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Een verstandelijk gehandicapt jongetje van zeven met psychische stoornissen brengt een autistisch leeftijdgenootje om het leven. Geen enkele instelling kan hem opvangen. De Hondsberg in Oisterwijk, het enige landelijke centrum voor dit soort gevallen, heeft er geen geld voor.

Door onze redacteur GEERT VAN ASBECK

OISTERWIJK, 4 JUNI. Klaasje is zeven jaar. Het is een klein tenger jongetje met laag ingeplante flaporen. Hij kijkt scheel en heeft een vrolijk en ondeugend gezicht. Hij is licht verstandelijk gehandicapt. Klaasje heeft een leeftijdgenootje om het leven gebracht. Het gebeurde afgelopen maart bij een glijbaan op het terrein van de Paulus Stichting in Sittard, een instelling voor verstandelijk gehandicapte kinderen, vertelt psychiater Victor Assmann.

Klaasje had een flink aantal aan elkaar geknoopte veters om de nek van een autistisch groepsgenootje gelegd, het uiteinde van een van de veters aan de bovenkant van de glijbaan geknoopt en het jongetje vervolgens gemaand de glijbaan af te roetsjen. Het jochie bleef halverwege de baan aan de veter hangen, heftig gorgelend. Klaasje had hem vervolgens proberen op te pakken, met uiteindelijk resultaat dat de veter zich alleen maar strakker in de nek van het jongetje vastsnoerde. Klaasje had later het lijkje van het jongetje achter de bosjes verstopt.

Nog weken na het incident bestookte Klaasje zijn begeleiders met pesterige vragen, vertelt Assmann. Of ze het erg vonden dat hij het jongetje had gedood? Of ze het jongetje misten? Klaasje wist zijn begeleiders met de vragen het bloed onder de nagels te halen. Hij beleefde er zichtbaar plezier aan. Klaasje heeft een IQ van 61 en ernstige gedragsstoornissen. Vorig jaar is hij uit zijn pleeggezin gehaald en in een instelling voor verstandelijk gehandicapten geplaatst omdat hij thuis niet meer was te houden. Het was een zogenoemde crisisplaatsing, totdat een definitieve plek is gevonden voor observatie en behandeling.

De hoop was gevestigd op De Hondsberg in Oisterwijk. Het enige landelijke centrum voor onderzoek en behandeling van verstandelijk gehandicapte kinderen met ernstige psychische gedragsstoornissen. In november vorig jaar had Klaasje het eerste intake-gesprek op de Hondsberg. Een half jaar later wacht Klaasje nog steeds op plaatsing. Discussies binnen de Hondsberg over de vraag op welke afdeling Klaasje thuishoort, en de eindeloos lange wachtlijsten verhinderden zijn komst.

De druk op de Hondsberg om Klaasje op te nemen nam fors toe na de dood van het autistisch groepsgenootje. En even gloorde er hoop. Klaasje zou maandag aanstaande kunnen komen.

Maar de Hondsberg kan Klaasje niet langer opvangen. Geldgebrek dwingt de Hondsberg een van haar vier units kinder- en jeugdpsychiatrie te sluiten. Het ministerie van VWS komt niet tijdig met de benodigde subsidie over de brug, vertelt algemeen directeur Ger Arts van de Hondsberg.

Zes behandelplaatsen voor patiëntjes van het soort van Klaasje komen daarmee te vervallen. "Er bestaat nu het risico dat Klaasje weer iemand doodt", constateert psychiater Assmann, hoofd van de afdeling kinder- en jeugdpsychiatrie van de Hondsberg, die uitvoerig met Klaasje en met de begeleiders van Klaasje heeft gesproken.

Directeur Ger Arts vreest voor het voortbestaan van zijn instituut. Als het ministerie van VWS niet snel met 2,5 miljoen gulden per jaar over de brug komt, gaat de gehele afdeling kinder- en jeugdpsychiatrie per 1 oktober dicht en volgt op termijn faillissement voor de rest van de Hondsberg (totaal 120 plaatsen voor verstandelijk gehandicapte kinderen), aldus Arts.

"De minister zegt het belangrijk te vinden dat er opvang en behandeling komt voor verstandelijk gehandicapte kinderen met psychische gedragsstoornissen, maar ze steekt er tot op heden geen geld in", aldus Arts. De Hondsberg bekijkt nu in hoeverre ze de minister bij de rechter ter verantwoording zal roepen. Thijs Dingenouts, manager hulpverlening: "Wij worden aan het lijntje gehouden. Dit is onbehoorlijk bestuur."

Assmann strijdt al jaren voor de belangen van verstandelijk gehandicapte kinderen met gedragsstoornissen. Zijn 'missie' begon in het Westeinde ziekenhuis in Den Haag, vlak voor Kerstmis 1994. Assmann was daar toen psychiater en raakte in de ban van een verstandelijk gehandicapt jongetje dat de huidtransplantatie van zijn benen had afgescheurd omdat hij terug naar huis dreigde te worden gestuurd, terug naar zijn vader die hem mishandelde. Assmann heeft stad en land afgebeld om een behandelplek te vinden. "Maar niemand wilde hem hebben." De combinatie 'geestelijk gehandicapt' en 'psychisch gestoord' bleek een lastige combinatie, zo leerde Assmann. Het jochie is uiteindelijk afgevoerd naar een politiecel.

Korte tijd later startte Assmann in de afdeling psychiatrie in de Hondsberg. Het werd het laatste toevluchtsoord voor kinderen die nergens anders meer geholpen konden worden. Zijn meest bekende patiëntje is het meisje Didi. Zij lag een half jaar in een isoleercel van het Academisch Ziekenhuis in Utrecht (de laatste maanden 24 uur per etmaal vastgebonden aan handen en voeten), voordat ze onder druk van publiciteit terecht kon in de Hondsberg. Directeur Arts heeft inmiddels een eerste bezuinigingsronde ingeluid. En hij heeft het ministerie een ultimatum gesteld. Komt er op korte termijn geen subsidie, dan luidt de overheid zelf het einde in van de Hondsberg, aldus Arts.

Psychiater Assmann maakt zich ernstige zorgen. Want wie kan dan patiëntjes als Klaasje behandelen, patiëntjes die geen instelling wil hebben. Assmann is bang dat het die kinderen dan net zo vergaat als zijn eerste patiëntje uit het Westeinde ziekenhuis.

(De naam Klaasje is om redenen van privacy gefingeerd.)Het ministerie van VWS vindt de dreiging met faillissement van De Hondsberg in Oisterwijk 'voorbarig'. Het ministerie zegt met de Hondsberg in gesprek te zijn. "Eerst moet de Hondsberg met een goed saneringsplan komen voordat gesproken kan worden over extra subsidie", aldus een woordvoerder van het departement.

( a d v e r t e n t i e s )