NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De Franse huurling Bob Denard is in een tumultueus proces vrijgesproken van de moord op de Comorese president in 1989.

Door onze correspondent MARC CHAVANNES

PARIJS, 20 MEI. De hitte is tropisch in het Assizenhof van Parijs. Onbewogen hoort Bob Denard (70) zijn vonnis aan. De huurling die jarenlang discreet heerste over de Comoren eilanden, is niet schuldig bevonden aan de moord op de president die hij twaalf jaar eerder in het zadel hielp. Seconden staart hij voor zich uit. Verbijsterd over zijn eigen vrijspraak.

De spanning wordt snel doorbroken: 'Schande voor Frankrijk!', 'Een moordenaar blijf je!'. Meer dan honderd Comorezen zien tien jaar straffeloze stilte, weken proces en uren wachten op het vonnis van de jury (negen burgers en drie rechters) omgezet in een bitter niets. 'Schoft!'. 'Moord maar verder!' Voordat de gendarmes ingrijpen roept een meer bezadigde boze staccato: 'Er is hier niets nieuws.'De familieleden en ex-collega's van de beroemdste huurling uit de Franse naoorlogse Afrika-geschiedenis hadden al geklapt na de vrijspraak op één onderdeel. De president wees het groepje te blonde vrouwen en te blauwogige mannen scherp terecht. 'Het is hier een Assizenhof, geen stadion.' Na de definitieve vrijspraak klappen zij collectief hun mobiele telefoons uit om hun vreugde te verspreiden. De Comorese woede noopt de parketpolitie Denards fans via een zijdeur in veiligheid te brengen. De advocaat van Denard, maître Varaut, dezelfde die vorig jaar de oorlogsmisdadiger Papon niet kon behoeden voor tien jaar cel, permitteert zich een smalle glimlach. Zijn opzet, geen bewijs en geen motief, is geslaagd. Denards onversaagde inzet voor het Franse nationale belang is beklijfd. Een kunststukje.

Want net als in het proces-Papon ging het hier om meer dan de aanklacht tegen één man. Toen was in werkelijkheid de medeplichtigheid van de Franse bureaucratie aan de Duitse vernietigingsmachine tijdens de Tweede Wereldoorlog aan de orde. Nu ging het impliciet om de Franse Afrika-politiek, die zich - tot voor kort, naar men zegt - bediende van alle middelen in de affaires van staten die Frankrijk als zijn moestuin beschouwde.

Wachtend op het vonnis geven jonge Comorezen die in Parijs werken en studeren hun lezing van het proces. "Wij zijn 25 jaar onafhankelijk. Maar Frankrijk is zich blijven bemoeien met de Comoren. Denard had niet steeds putschmaker kunnen zijn zonder de toestemming van Frankrijk. Die politiek staat hier ook terecht", zegt Said, die rechten studeert. Zijn studievriend met een baseball-pet wil zijn naam niet geven, maar wel zijn mening: "De bevrijding van de Comoren moet nog steeds worden voltooid. Dát staat hier op het spel."

De Comoren hebben een goed formaat voor een actieve huurling. De federale islamitische republiek beslaat 1862 kmę. Met vijftig man zette Denard in 1978 president Ali Soilih af. De betrokkene overleefde het niet. De tropische groep van vier vulkaaneilanden in de Indische Oceaan, die in lengte variëren van 50 tot 100 kilometer, zijn sindsdien weinig stabiel. Zoals zij in voorgaande eeuwen al worstelden met verdeeldheid tussen de eilandsultans, en de verleiding bij Portugezen, Fransen en Zuid-Afrikanen een vinger in de pap te houden.

Denards ingreep hielp Ahmed Abdallah aan de macht. Dat avontuur met een aflopend democratisch gehalte duurde elf jaar, totdat vijf kogels hem in de nacht van 26 op 27 november 1989 om het leven brachten in zijn eigen kantoor. Hij werd per ongeluk vermoord door zijn eigen bodyguard, zegt Bob Denard, destijds hoofd van zijn 600 man sterke presidentiële garde. Nee, door Denard en zijn rechterhand Dominique Malacrino (46), die ook terecht stond in Parijs, zegt de advocaat-generaal voor het Assizenhof. De eis: twaalf tot vijftien jaar cel.

'De langste nacht van Bob Denard' was deze week de ironische kop van het dagblad Libération boven een reconstructie van de tien jaar oude moord. Het bleef bij een poging. Te veel details zijn vaag, en Denard had achttien uur om de sporen te wissen. De derde aanwezige lijfwacht ten tijde van de moord is voortvluchtig. Geen teken van onschuld meestal. Hem wacht een proces bij verstek.

De dood van Abdallah leidde tot Denards evacuatie naar Frankrijk, via Zuid-Afrika. Hij voelde zich een huurling beroofd van zijn tropen, waar hij moslim werd en dankbaar aansloot bij de lokale traditie van bigamie. In 1995 greep hij nog één keer zijn kans en zette de toenmalige Comorese president Djohar af. Bij terugkeer werd hij gearresteerd in Frankrijk, dat misschien wel gebruik had gemaakt van zijn diensten, maar toch wat gegneerd leek met zoveel zichtbare ontwikkelingssamenwerking.

De zes- tot zevenhonderdduizend inwoners van de Comoren hebben ondanks alle revolutionaire ijver nog steeds een welstand die tot de laagste in de wereld behoort. Honderdduizend tot honderdvijftigduizend landgenoten wonen in Frankrijk, vooral in Marseille, waar een afficheplakker van het Front National een hunner twee jaar geleden heeft doodgeschoten. Bij wijze van politieke mededeling.

In de gang van het Parijse Paleis van Justitie drijven gerechtsgendarmes in het zwart de nog steeds onthutste zwarte menigte naar buiten. Het proces is voorbij, einde speeltijd. Hachemi, student internationale economie, zegt "niet echt verrast" te zijn. "Het is al heel wat dat dit proces in Frankrijk heeft plaatsgevonden. Al die weken zijn Denards methodes, waar de geheime diensten alles van af weten, in het openbaar ontleed. De echte waarheid is niet op tafel gekomen. Dat zou Frankrijk ook niet toestaan. Zoals het ook niet zou accepteren dat het proces op de Comoren werd gehouden. Maar het is een stap voorwaarts."

Tijdens het proces barstte de taaie huurling één keer in tranen uit, en kreeg hij één kleine hartstoring. Maar ook deze klus werd geklaard. Vóór de jury zich gistermiddag voor beraad terugtrok, biechtte Bob Denard met fiere oude mannenogen: "Ik ben altijd een soldaat geweest, geen moordenaar". Soldaat zeker, van een andere tijd.

( a d v e r t e n t i e s )

Domicilie,
voor wie zich vestigt
in het buitenland.