NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

ANNA VISSER
"Wat zou ik gedaan hebben in hun plaats", was de vraag die filmmaker Ben Verbong bezig hield toen hij het scenario schreef voor Het meisje met het rode haar (1981), naar de gelijknamige boek van Theun de Vries (Theunis Uilke) over de jonge verzetstrijdster Hannie Schaft. Anders dan in de roman uit 1956 komt in de film het communisme nauwelijks ter sprake. "Dat verduisterde bij sommige critici het uitzicht op de filmische kwaliteiten: zij vonden het laf dat Verbong de politieke aspecten had weggelaten en de verzetsstrijd had gereduceerd tot psychologische, individuele beweegredenen", schrijft Henk van Gelder in Hollands Hollywood (1995).

De aanpak van Verbong heeft geresulteerd in een van de betere Nederlandse oorlogsfilms, met mooi camerawerk van Theo van de Sande en een indrukwekkende Renée Soutendijk als Hannie Schaft, de Haarlemse studente die haar studieboeken opzij legt en zich aansluit bij een verzetsgroep. Begin 1945 werd zij gefusilleerd.

De uitzending van vanavond besluit de reeks oorlogsfilms die traditioneel de eerste televisieweek in mei bepalen. Vrijwel allemaal gaan ze over helden die in opstand kwamen tegen het nietsontziende kwaad dat de bezetter tentoonspreidde. Vijf procent van de Nederlandse bevolking koos destijds daadwerkelijk de kant van het verzet, het merendeel trachtte vooral heelhuids de bezettingsjaren door te komen. Dat is geen waardeoordeel, maar het is vreemd dat de oorlogsjaren van het overgrote deel van de Nederlandse bevolking zelden of nooit is verfilmd.

In de loop der jaren is nog iets vreemds gebeurd. Herdenking en bevrijding staan steeds minder in het teken van onze doden en onze bevrijding. Al jaren klinken oproepen om op 4 mei alle slachtoffers van racisme en fascisme 'waar ook ter wereld' te herdenken, aldus uitdrukking gevend aan onze gevoelens van solidariteit. Maar wat is er tegen om op 4 mei even alleen aan die ene geliefde te denken die niet terugkwam? Aan die velen die uit de Nederlandse samenleving werden verbannen en gedeporteerd? Aan hen die wel terugkwamen en zich met moeite weer een plaats verwierven? Aan hen die hun verzet tegen de bezetter met de dood moesten bekopen? Waarom is 4 mei, afgezien van een enkele film, hoe langer hoe minder van ons?

Het meisje met het rode haar (Ben Verbong, Nederland, 1981), Net5, 20. 30-22.35u.