NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
We zijn gisteren goed voorbereid. De bommen en vluchtelingen moesten inleveren voor de hoogtepunten uit het groot politieke verhoor. We kregen het allemaal weer te zien op het nieuws: going down op de radar, de bekendmaking van een geheimhoudingsafspraak tussen mensen die er niets mee te maken hadden, het geween van Maij-Weggen, het geknarsetand van luchtvaartbaas Wolleswinkel.

De wasbeertjes uit de politiek. Het zenuwachtig op de stoel schuiven van de bezorgde technicus Gaalman. En de betekenisvolle stiltes van onze held Perry Oudkerk, the avenger. Vooral Gaalman, de sterke man achter alles, wist hij meesterlijk te attaqueren. Na dit voorgerecht kwamen de ministers in beeld, in snelle tred onderweg van de ene vergadering naar een volgende afspraak en op de vlucht voor roepende verslaggevers, lenzen, microfoons. Dat hoort bij de opbouw van het drama. We horen de geruchten over ,,harde conclusies'' van de commissie. We krijgen de dramatis personae nog even te zien, helemaal gaaf, voor ze door de honden zijn aangevreten. Kok liep door en wilde er niet over praten. Minister Jorritsma tetterde over de verzamelde menigte journalisten dat ze het rapport zou afwachten. Alleen mevrouw Borst wilde zeggen dat ze zich ab-so-luut niet ongerust maakte. ,,Ik heb gedaan wat ik kon en ik heb het zo goed mogelijk gedaan'', zei ze. Hoe ze ook reageerden, voor de kijker waren ze schuldig. Kok door te zwijgen en Borst door juist te praten. Daarvoor is de verhaallijn verhoor, beraadslaging, uitspraak en strafoplegging te dwingend. De commissie zou zich medeplichtig maken door politici vrij te pleiten. Wouke van Scherrenburg van Den Haag Vandaag zou haar geschetter loslaten op de commissieleden, waartegen ze zo nu en dan een beteuterd ,,ja maar..'' of ,,nee maar..'' tegen in zouden kunnen brengen. Zonder televisie zou het drama alleen minder gladjes verlopen, verder zou er weinig verschil zijn. Er zijn tijden en plaatsen in het verleden van voor de televisie waar de pers veel meer aan stemmingmakerij deed. Toen heette het geen soap maar feuilleton. Televisie verhoogt het tempo en betrekt er meer mensen bij, ook degenen die zelden lezen. Wat gedrukt staat, is waar maar met eigen ogen zie je het nog beter. Het grote verschil met vroeger is de onpartijdigheid van het publiek. De zwevende kijkers laten zich sneller overhalen tot een ander standpunt. Ze zijn geen lid meer van een ideologische massa-organisatie die de visie van de top nog eens uitlegt. Het wordt bepaald in de huiskamer die alleen voor een ,,witte mars'' of protest tegen zinloos geweld wordt verlaten. De betekenis van dit soort verhoren is groter geworden, televisie of niet. De leden van de commissie zijn geen rechters maar politici. Dat is maar goed ook, want het is geen onderzoek naar schuld maar naar verantwoordelijkheid. Daarover kan verschil van mening bestaan.

In Amerika zijn politieke hoorzittingen gejuridiseerd met teams advocaten die zelf vragen stellen en politici die precies weten wat ze zich wel of niet hoeven te herinneren. Gelukkig gaat het in Nederland niet die kant op. De commissie had wel te vroeg in haar verhoor conclusies getrokken, tendentieuze vragen gesteld, op het publiek gespeeld, Bijlmerpatiënten onnodig gealarmeerd. Het hoort bij politiek en is beter dan blijven zwijgen over de onbekende lading van een neergestort vliegtuig. Onder andere de televisie heeft deze kwestie op de agenda gehouden. Verhoren op het scherm hebben een reinigende werking. De kwesties zijn niet opgelost maar wel afgedaan. Voor zo'n commissie zegt zo'n minister misschien weinig maar toch altijd net ietsje meer dan in debat met de Tweede Kamer en ook anderen komen aan het woord. Als er een enquête over Srebrenica was geweest, had de Kamer dieper van te voren nagedacht over het meedoen aan de oorlog tegen Servië. Nu was er nauwelijks debat. Ik pleit dus voor nog meer openbaarheid op televisie.