NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS 
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

'Ik ben taaier dan sommigen denken'

Als een Don Quichote bond de Duitse minister van Milieu, Jürgen Trittin, bij zijn aantreden de strijd aan met de kernenergie. Gesprek met een oud-actievoerder. ,,Nu Lafontaine weg is, zal de regering stabiliseren.''

Door onze correspondent MICHÈLE DE WAARD

BONN, 18 MAART. Jürgen Trittin, de groene minister van Milieu in Duitsland, lacht hartelijk. Of hij in de zomer nog in functie is, luidde de vraag.

De Duitse minister van Milieu, Jürgen Trittin/Foto Reuters

,,Welke zomer, 2010?'' Toen hij met der Gerd in Hannover een rood-groene coalitie vormde, riep iedereen: die bestaat geen honderd dagen. Vier jaar hebben ze het volgehouden en met goed resultaat. ,,Ik ben taaier dan sommigen denken'', grijnst Trittin, die bekend staat als de Rambo van de Groenen. ,, Uiteraard'' is hij deze zomer nog van de partij.

Jürgen Trittin (44) zit ontspannen aan de ovale tafel op zijn ministerie in Bonn. Maar lok de politicus, die als rabiate actievoerder zijn loopbaan bij de Groenen begon, niet uit de tent. Dan schiet de blonde, 1.96 meter lange gestalte recht overeind. Zijn blauwe ogen kijken fel en even verdwijnt de nonchalante, spottende trek, die sinds de verkiezing van rood-groen in september vorig jaar om zijn mondhoeken zweeft.

Het is die genoeglijke blik van 'ze zullen merken wie er aan de macht is'. Trittin is de man van de groene basis, die er al vele jaren voor vecht dat alle negentien atoomcentrales in Duitsland worden gesloten. Met waterkanonnen krijgen ze Trittin niet meer weg. De volhardende demonstrant met z'n leren jack is een minister in driedelig pak geworden in een kabinet dat afschaffing van kernenergie tot politiek heeft verklaard. Wel in 'consensus' met de industrie en zonder schadevergoedingen, want daar is geen geld voor. Trittin was nog niet tot minister benoemd, of hij ging als een Don Quichotte aan het werk. Dermate eigenzinnig, dat hij binnen de kortste keren zijn collega Werner Müller van Economische Zaken tegen zich in het harnas joeg. Hij haalde zich de woede van de Duitse atoombedrijven en de 40.000 werknemers op de hals, omdat hij de opwerking van radioactief afval binnen een jaar wilde beëindigen. En hij stuurde aan op ruzie met de Fransen en Britten, die het Duitse atoomafval opwerken en al met schadevergoedingen dreigden.

Trittins onbesuisde optreden kwam hem op ten minste drie berispingen van kanselier Gerhard Schröder te staan - een oude bekende uit Hannover. Begin dit jaar trok Schröder aan de noodrem. Trittins plannen voor een wetsontwerp dat de energiebedrijven aan banden zou leggen, werd voorlopig in de ijskast gezet. Schröder zou Trittin eens laten voelen wie de kok en wie de kelner in het kabinet was.

'Meer Fischer en minder Trittin' had de regering nodig, liet de kanselier via de pers weten. ,,Dat was niet verstandig van Der Gerd'', zegt Trittin bedachtzaam. ,,Wie de Groenen wil veranderen, moet zo niet te werk gaan.'' In zijn eigen partij kreeg Trittin - de 'eenzame wolf' - juist extra steun. De Duitse pers oordeelde anders. 'Demontage van Jürgen Trittin', kopten de kranten. ,,Duidelijker kan een motie van wantrouwen niet uitvallen'', meende een SPD-parlementariër. Daarna werd het stil om Jürgen Trittin. Vorige week hebben de kanselier en hij de gesprekken met de energie-industrie weer opgepakt. Ditmaal zonder veel ophef en publiciteit.

Nu Oskar Lafontaine als minister van Financiën zijn handdoek in de ring heeft gegooid omdat hij het beu was naast zijn rivaal, de kanselier, de tweede viool te spelen, zijn de blikken in Bonn op Trittin gericht. Hoe lang gaat het tussen de groene minister en de kanselier nog goed? In de tombola van namen voor de vrijgekomen commissaris-posten in Brussel is naast die van Lafontaine en Kohl ook die van Trittin te horen. Dan is kanselier Schröder opnieuw verlost van een lastig probleem in Bonn. Het vertrek van Lafontaine zal het regeren in zekere zin eenvoudiger maken, zegt Trittin. ,,Nu de richtingenstrijd in de SPD is beslist, zal de rood-groene regering stabiliseren''. Natuurlijk, een deel van de druk die voorheen op de 'boeman' Lafontaine werd afgewenteld, zal bij de Groenen terechtkomen. Trittin kan zich ook ,,ongeveer voorstellen'' bij wie. Maar hij ziet ook nieuwe kansen. ,,De weg is vrij voor de Groenen om de rol van sociaal- ecologisch vernieuwende kracht - die Lafontaine voor zijn partij opeiste - weer naar zich toe te trekken. Daar kunnen we bij de volgende verkiezingen munt uit slaan.''

Tenslotte is de groene protestpartij in 1980 mede door gefrustreerde SPD'ers opgericht, die ontevreden waren over de sociaal-liberale coalitie onder leiding van kanselier Helmut Schmidt. Maar de laatste jaren hebben veel Groenen weer SPD gestemd om die partij aan de macht te helpen.

Nu ziet de liberale vleugel bij de Groenen, die naar D66 in Nederland neigt, de kans schoon haar ideeën naar voren te schuiven. De financieel-economische Realo's (realisten) in de fractie hebben gisteren een plan ontvouwd voor investeringen en banen, waarin ze in menig opzicht veel verder gaan met de modernisering van Duitsland dan de SPD. Gregor Gysi, leider van de oud-communistische PDS, noemde de Groenen al snierend de 'linkse FDP'. Hervorming van het sociaal stelsel, lagelonenbanen en een drastische daling van het toptarief bij de inkomstenbelasting is geen taboe. In dit opzicht zouden de Groenen op middellange termijn net zo goed de CDU als de SPD als partner kunnen hebben, liet Trittin zich ontvallen. Hij staat daarin niet alleen, want met het vertrek van Lafontaine is ook het rood-groene hervormingsproject 'dood', signaleerde gisteren de groene partijleiding. Voorlopig hebben Groenen en SPD, volgens Trittin, in ieder geval nog een hele reeks gemeenschappelijke belangen. ,,De regering doet er goed aan op korte termijn een helder belastingsignaal te geven aan ondernemers'', zegt hij. Een verlaging van de vennootschapsbelasting bijvoorbeeld, van 45 naar 35 procent. , ,Dat zal ook gebeuren. De tijd is er rijp voor.'' De minister mag bij menigeen bekend staan als een spreekbuis van de linkervleugel in zijn partij, Trittin is realist genoeg om te weten dat politiek een kwestie is van belangenbehartiging.

De Groenen hebben steeds op het standpunt gestaan dat het bedrijfsleven ook tegemoet moet worden gekomen. ,,Hierin zijn we flexibeler en pragmatischer dan de SPD. Niet omdat we sociale weldaden voor ondernemers nastreven. We geloven echter dat het positieve signaal van een belastingverlaging andere zaken vergemakkelijkt.'' De Groenen beseffen terdege dat er iets moet gebeuren om ondernemers gunstig te stemmen, willen er in Duitsland nieuwe banen worden geschapen. ,,Daarom moeten de lasten voor de middenstand vier miljard worden verlicht. In de kleine en middelgrote bedrijven wordt de meeste werkgelegenheid geschapen.''

Sinds de Groenen meeregeren is het leven er niet eenvoudiger op geworden, moet Trittin toegeven. ,,Het is weliswaar gelukt de regering- Kohl weg te krijgen, maar voor een beweging die uit verzet is geboren, is het lastig vorm te geven aan een gemeenschappelijke regering. We worden geconfronteerd met nieuwe problemen die ons dwingen de eigen koers om te buigen en te vernieuwen.'' Dat gaat soms met schokken, zegt hij, doelend op de opstandige ondernemers. Dat de industrie stormloopt tegen sommige voornemens van rood-groen verbaast de geroutineerde actievoerder niet. Trittin: ,,Ik wist van meet af aan dat het psychologisch heel moeilijk zou de groene idealen door te zetten, zoals afschaffing van kernenergie en invoering van een milieubelasting. Maar voor het conflict moet je niet bang zijn''.

Een maatschappij is niet uitsluitend via het discours te veranderen. ,,Bij het zoeken naar consensus hoort het conflict'', zegt Trittin beslist. Over zijn eigen confrontatiekoers tegen het 'grootkapitaal' kan de groene minister zich dan ook niet al te druk maken. ,,We zijn nog steeds met de energiebedrijven in gesprek''. Tot tevredenheid van Trittin hebben ze zich bereid verklaard na Pasen de onderhandelingen voor te zetten.

,,We hebben geduld'', zegt Trittin veelbetekenend, die ooit nog door Schröder als 'pragmatische super-realo' is geprezen. De regering heeft een jaar de tijd om met de industrie tot een consensus te komen. Tegelijkertijd moet over alternatieve energievormen worden nagedacht. ,,We willen de atoomcentrales stapsgewijze uitschakelen en intussen overschakelen op een andere energiepolitiek'', zoals het zuiniger omgaan met energie, meer doelmatigheid bij energieproductie en meer aandacht voor zonne- en windenergie.

Of er in Duitsland over 30 jaar nog kerncentrales staan? Trittin: ,,Ik waag me niet aan een datum. Maar ik ga er vanuit dat we nog in deze regeerperiode een begin maken met afschaffing van atoomenergie en die zo snel mogelijk voltooien. ''

1954 - Geboren in Bremen, studeerde sociale wetenschappen in Göttingen, als student lid van de Kommunistische Bund, werkte als freelance-journalist

1980 - Lid van de Groenen

1982 - Leider van de Alternatieve Groenen in de raad van Göttingen

1984 - Persvoorlichter Groenen in Nedersaksen

1985 - Parlementslid Nedersaksen, sinds 1988 fractieleider

1990 - Minister Europese Zaken in rood-groene coalitie in Nedersaksen onder leiding van minister-president Gerhard Schröder (SPD)

1994 - Mede-voorzitter van de Groenen. Botst regelmatig met fractieleider Joschka Fischer over vredes- en buitenlandse politiek

1998 - Minister van Milieu in rood-groene coalitie van bondskanselier Schröder

NRC Webpagina's
18 MAART 1999

( a d v e r t e n t i e s )

Domicilie,
voor wie zich vestigt
in het buitenland.