NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS 
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze redacteur JOKE MAT
DEN HAAG, 17 MAART. Steeds meer uitkeringen voor arbeidsongeschiktheid gaan naar jonge mensen die nog nooit hebben gewerkt. Volgens de onderzoekers L. Aarts en Ph. de Jong gaat het beleid van staatssecretaris Hoogervorst (Sociale Zaken) ten onrechte aan deze groep voorbij.

Tussen 1990 en 1998 is het aantal zogenoemde 'vroeggehandicapten' met ruim 25 procent gestegen. Hoe dit komt is niet onderzocht. Ongeveer de helft van alle arbeidsongeschikten onder de 35 jaar behoort tot deze groep. Het betreft zo'n 115.000 mensen, bijna 13 procent van het totale aantal arbeidsongeschikten. Van de vroeggehandicapten heeft 7,5 procent een aangeboren aandoening die hen verhindert te werken. Verreweg de meeste uitkeringen (54 procent) gaan echter naar mensen met een psychische aandoening, of naar mensen van wie de aandoening niet bekend is of onvoldoende omschreven (12 procent).

Het Landelijk Instituut Sociale Verzekeringen (LISV), verantwoordelijk voor de uitvoering van de WAO, bevestigt de juistheid van de cijfers, maar kan ze niet verklaren. Wel wijst een woordvoerder erop dat onder mensen met een psychische aandoening ook verstandelijk gehandicapten zijn meegeteld. Hoe groot hun aandeel is kan hij niet zeggen.

Het gegeven heeft tot nu toe geen rol gespeeld in de WAO-discussie. De maatregelen die zijn voorgesteld om het beroep op de WAO terug te dringen zijn gericht op het handelen van werkgevers, werknemers, arbodiensten en keuringsartsen, dat wil zeggen op mensen die ooit hebben gewerkt. Aarts en De Jong vinden dat het beleid rekening zou moeten houden met leeftijd en geslacht van arbeidsongeschikten. De stijging van het aantal WAO'ers doet zich vooral voor onder mensen die jonger zijn dan 35 jaar. Bij mannen van die leeftijd zal, als de trend doorzet, het percentage WAO'ers van de beroepsbevolking eind dit jaar hoger zijn dan in 1990. Bij vrouwen onder de 35 was dit vorig jaar al het geval. Met mensen boven de 35 jaar, 57,5 procent van de beroepsbevolking en 88,4 procent van de arbeidsongeschikten, gaat het in WAO-opzicht juist goed. Het aantal mannelijke WAO'ers daalt gestaag sinds 1994, het aantal vrouwelijke stijgt, maar slechts half zo hard als het aantal werkende vrouwen. Volgens Aarts en De Jong zouden de zogenoemde 'reïntegratie-gelden', bedoeld om arbeidsongeschikten aan het werk te helpen, met name moeten worden besteed aan de groep die nog nooit heeft gewerkt. Tot nu toe gebeurt dit vrijwel niet. ,,Het probleem is dat niemand er belang bij heeft dat deze groep aan het werk gaat, behalve de belastingbetaler en zijzelf'', aldus Aarts. ,,Het lijkt te gaan om een afgeschreven groep.'' Minister De Vries van Sociale Zaken trok eind vorig jaar wel 50 miljoen gulden extra uit voor vroeggehandicapten in het kader van armoedebestrijding.

'Beleid laat grote groep links liggen'

De Wet Arbeidsongeschiktheidvoorziening Jonggehandicapten (Wajong) is vorig jaar in de plaats gekomen van de Algemene Arbeidsongeschiktheidswet (AAW). De wet is bedoeld voor gehandicapten die op hun zeventiende arbeidsongeschikt zijn of dat op latere leeftijd worden nadat ze ten minste een halfjaar daarvoor hebben gestudeerd. De uitkering kan doorlopen tot het 65ste levensjaar.

Volgens het LISV en het ministerie van Sociale Zaken hangt de stijging van het aantal AAW/Wajong-uitkeringen met ruim 25 procent samen met de bevolkingstoename en het feit dat meer gehandicapten in leven blijven. Volgens Aarts en De Jong verklaart dit echter niet de gehele stijging.

Aarts en De Jong, die hun bevindingen morgen publiceren in het blad Economisch Statistische Berichten, wijzen erop dat de radicale hervormingen van de WAO in de jaren negentig geheel aan deze groep voorbijgegaan zijn. Zo had de privatisering van de Ziektewet geen effect omdat zij nooit in loondienst waren geweest. Ook strengere arbeidsongeschiktheidscriteria hadden voor hen geen gevolgen. En hun uitkering werd nooit verlaagd, omdat die zich toch al op het sociaal minimum bevond. De Wajong-uitkering is gelijk aan de bijstandsuitkering zonder 'vermogenstoets', wat inhoudt dat het hebben van eigen vermogen of een partner met een inkomen niet wordt 'bestraft' met een verlaging van de uitkering.

NRC Webpagina's
17 MAART 1999

( a d v e r t e n t i e s )

Domicilie,
voor wie zich vestigt
in het buitenland.