NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Bezettingen en gijzelingen uit protest tegen Griekse houding jegens PKK-leider Öcalan

Turks ministerie van Buitenlandse Zaken

Grieks ministerie van Buitenlandse Zaken

Centrum voor Koerdische politieke studies

Terroristische aanslagen van de PKK

Turkse pers: dagelijks nieuws

Koerdisch informatienetwerk

---

DE TERRORIST van de een is de vrijheidsstrijder vande ander. Deze oude boodschap proberen de leider van de Koerdischepartij PKK, Öcalan, en zijn advocaten nu al weer enkele maanden teslijten in Europa.

Zij betogen dat de strijd tussen Turkije en de Koerden valt onder de noemer van een intern gewapend conflict, zodathet oorlogsrecht van toepassing is en niet de bepalingen van hetEuropese verdrag tegen terrorisme waar Turkije zich op beroept. Hand inhand met deze juridische redenering gaat het politieke betoog van dePKK dat de man en de zaak niet zijn te scheiden en dat iedere oplossing voor het vastgelopen Koerdenprobleem begint met Öcalan. Beidebenaderingen hebben een zware klap gekregen nu Turkije de gezochteKoerdenleider vannacht dan toch in handen heeft gekregen. Hoe ditprecies in zijn werk is gegaan, is nog onbekend. De opluchting op deEuropese ministeries van Justitie en Buitenlandse Zaken zal er nietminder om zijn. Duidelijk was in ieder geval dat Öcalan zich delaatste tijd steeds meer gedroeg als opgejaagd wild. Een gevoel vanwanhoop lijkt zich ook te hebben meester gemaakt van zijn aanhangers inEuropa. In verschillende Europese hoofdsteden - waaronder Den Haag - ishet gekomen tot wilde acties van Koerden tegen ambassades. Zeker metÖcalan in gevangenschap is dat een verkeerd signaal. Een beroep opoorlogsrecht verdraagt zich niet met aanvallen op ambassades, zo simpelis het. Dit soort acties versterkt met andere woorden het terroristischeaspect van de PKK en zijn leiders. Niet alleen in Turkije maar ook inEuropa.

Deze laatste omstandigheid relativeert de opluchting van de Europeseautoriteiten met de ontknoping van de zaak-Öcalan. In theorie laathet antwoord van Europa op dit soort kwesties weinig aan duidelijkheidte wensen over. De landen van de Raad van Europa, die tegenwoordig ookRusland omvat, hebben een verdrag gesloten waarin zij zich onderlingverplichten iedere vreemde terrorist die op hun grondgebied wordtaangetroffen uit te leveren of zelf te berechten.

DE ONDERLIGGENDE redenering is dat binnen het moderne Europa geen plaatsmeer is voor politiek asiel. De werkelijkheid is wat weerbarstigergebleken. Italië weigerde uitlevering van Öcalan aan Turkije,Duitsland besloot af te zien van een lopend uitleveringsverzoek,Nederland weigerde de instelling van een speciaal hof zelfs maar teoverwegen, Rusland en Griekenland sloten hun poorten. Stuk voor stukwaren de redenen duidelijk. Uitlevering aan Turkije liep stuk op dedoodstraf die daar nog geldt. Berechting in Duitsland bracht echterernstige risico's mee voor repressailles vanuit de grote Koerdische gemeenschap in dat land. Nederland bedankte er begrijpelijkerwijs voorhet justitiële vuilnisvat van Europa te worden. Italië nochRusland noch Griekenland voelden zich vrij politiek asiel te verlenen - al was het alleen al wegens onrustige minderheidsgroepen in hun eigenachtertuinen.

De gezamenlijke Europese aanpak van terrorisme is destijds gekritiseerdals behangen over de scheuren in de muur, een herleving van de HeiligeAlliantie tussen de grote Europese vorstenhuizen uit de vorige eeuw dieonhoudbaar is gebleken. Met name het afzien van berechting vanÖcalan door Duitsland leek deze kritiek te bevestigen. Als puntjebij paaltje komt geeft het nationale eigenbelang toch de doorslag. Deexport van het Turks-Koerdische conflict door middel van de emigratienaar Europa levert echter sterke argumenten voor de leden van de Raadvan Europa de rijen beter te sluiten.

Ook na de arrestatie van Öcalan zal zijn zaak de Turks-Europeseverhoudingen belasten. Met name zal de vraag of hij een behoorlijkproces krijgt, dienen als een barometer in de toch al moeizame dialoogover de rechten van de mens tussen beide partners. Het valt aan tenemen dat Turkije dit risico onderkent. De grote vraag is of de recenteescalatie nog enige ruimte laat voor initiatieven die zijn gericht op deoplossing van het conflict. Tegenover het Koerdische geweld staat Turkseonderdrukking en onverminderde onverdraagzaamheid. Zojuist nam Ankaranog weer het initiatief een erkende politieke partij te laten verbiedenomdat deze te zeer zou openstaan voor de Koerdische eisen. Dat zou devierde verboden partij binnen tien jaar zijn. Erg bevorderlijk voor eendialoog ziet dat er niet uit.

TOCH BIEDT de episode-Öcalan in theorie althans een opening. Europaheeft, zij het niet erg elegant, Öcalan tenslotte de deur gewezen.De recente acties dwingen de staten van Europa vrijwel tot eenstriktere houding tegenover de PKK. Dat zijn beide ontwikkelingenwaarvoor Turkije gevoelig moet zijn zodat het minder makkelijk Europesedemarches over het Koerdenprobleem kan negeren. Triomfalisme is eenslechte raadgever.

Zie ook:
Tijdbom Öcalan (21 november 1998)

Uitlevering (26 november 1998)

Arbil als inzet (2 september 1998)

'Öcalan voor Europees gerechtshof' (2 september 1998)