NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Het was voor het eerst dat ik hem zag, gisteren, de figuur van de anonieme dokter. In avondnieuws en actualiteitenrubrieken onttrokken de medici van het AMC zich massaal aan de cameralenzen.

Ze waren bedreigd door de slachtoffers van de Bijlmerramp. Ik zag pratende doktersjassen. Er was ook een verontwaardigd polshorloge met metalen band. Dat was waarschijnlijk de voorzitter van het algemeen bestuur. Een ander had zich vermomd als oranje lift die rusteloos langs de balkons zoefde. ,,We hebben niets meer in de hand'', zei hij. De voorlichter werd vertolkt door een tweetal boze armen over elkaar. De medici hadden ook een mondkapje met muts kunnen op doen, maar dat doet teveel denken aan de getuigen met motorhelm uit de IRT-enquête. Daar hing een verdachte geur omheen.

Normaal verbergt de dokter zich niet want hij hoort een onverschrokken held te zijn die niets dan dankbaarheid oogst. In ER, Vinger aan de Pols, Intensive Care komt hij met gezicht en al in beeld als redder van mensenlevens. Voor de camera doet hij zijn lichtblauwe operatievizier af en legt hij uit hoe hij het scalpel heeft gehanteerd. Niets is hem te veel. Alle uren van het etmaal staat hij klaar. Maar de almachtige dokter wordt vanzelf een bedreigde dokter. De patiënt eist de behandeling die hij van de tv gewend is en begint te meppen en te dreigen als hij die niet krijgt. Ik heb al wat praatprogramma's zien passeren met witte helden die waren bezweken onder de vuistslagen en dreigingen van patiënten. Hebben die terreurzaaiers te veel of te weinig vertrouwen?

Het kabinet heeft in ieder geval een heilig geloof in de medische wetenschap. Het team van het AMC zou de politieke problemen moeten genezen, preventief, zodat er geen koppen hoeven te rollen na de enquête. De boze Bijlmergroep kreeg van mevrouw Borst een verwijsbriefje naar dat instituut. Met nog meer dreigingen en terreur als resultaat. Waar zou dat eindigen? In de anonieme behandeling? Patiënten worden geblinddoekt in een traliebusje vervoerd naar een anoniem ziekenhuis in de regio waar een gemaskerde dokter hen uittest en betast.

Paniek, paniek. Eerst de verkeersleiders, toen de luchtvaartbazen en nu de medici in de beklaagdenbank. Maar premier Kok heeft niets gedaan, niets wat hem spijt tenminste. Hij legt de enquêteurs geen strobreed in de weg, zei hij gisteren voor een groep zich verdringende journalisten. Een antwoord dat honderd-en-één vragen oproept. Waarom heeft hij dan alvast ambtenaren geschorst, terwijl hun schuld nog helemaal niet vast staat? Zijn de ministers niet in de eerste plaats verantwoordelijk? Het gekke is dat die vragen niet komen. Ik hoorde op het Journaal alleen een soort herhaling van wat Kok had gezegd met een vraagteken erachter. ,,U werpt het verwijt verre van zich?''. Daarop hoeft hij alleen maar ja te antwoorden en dan kan hij snel vertrekken uit het tumult. Zo wordt het hem gemakkelijk gemaakt. Vragen is niet de sterkste kant van de Nederlandse journalistiek, zeker niet bij persconferenties. Een gast in het discussieprogramma Rondom Tien had daar een goede verklaring voor. R. Vleugels, jurist en specialist in de Wet Openbaarheid Bestuur zei dat ,,het de Nederlander niet is gegeven om kritisch naar de overheid te kijken. We zijn nog teveel calvinist. Het van god gegeven gezag vertrouw je. Kamerleden doen niet veel onderzoek. Ook belangenorganisaties zijn hier niet zo alert.'' In de harmonie van het poldermodel val je elkaar niet te hard. Rondom Tien behandelde de verdoezelende overheid teveel als nieuw verschijnsel. Maar mensen liegen, zolang ze bestaan, dus ook ambtenaren. Toch schreef zelfs Machiavelli voor om zoveel mogelijk de waarheid te spreken. Voor de burger, zeker voor Kamerleden geldt dus het adagium: ,,Vertrouw, maar verifieer''. Jaren van gebrekkige controle en onvolledige informatie is meer dan de mannen met de witte pakken van het AMC kunnen genezen.