NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS 
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Nieuwe partijvoorzitter Mirjam de Rijk van GroenLinks De oud- journaliste Mirjam de Rijk wordt morgen de nieuwe voorzitter van GroenLinks. Ze wil in de partij graag het categoriedenken afschaffen.

Door onze redacteur KEES VAN DER MALEN

AMSTERDAM, 5 FEBR. Ze liet zich ooit in een Amsterdams café met enige bravoure ontvallen dat ze rond haar veertigste voorzitter van GroenLinks wilde zijn. Het aanzoek kwam toch nog onverwacht. Afgelopen najaar werd ze gevraagd, op 1 december meldde ze zich aan als lid en morgen wordt ze - zonder tegenkandidaat - gekozen. En ze is pas 36.

,,Laat ik zeggen dat ik prettig verrast was'', verklaart ze haar reactie. Mirjam de Rijk, een voormalig redacteur van het opinieblad De Groene Amsterdammer met een geschiedenis in het actiewezen, gaat als relatieve buitenstaander een partij leiden, die ze beschouwt als ,,een middelgrote partij'' en één die ze wil maken tot ,,een kristallisatiepunt van progressieve mensen met goede ideeën''.

Ze spiegelt zich aan maatschappelijke bewegingen en zou de kiezers die GroenLinks stemden graag op een open manier bij de partij willen betrekken. ,, GroenLinks kan leren van maatschappelijke bewegingen: die hebben veel minder last van bureaucratie, werken meer als een netwerk en dat spreekt mensen aan. ''

Zelf stond ze eind jaren zeventig aan de wieg van de geweldloze beweging tegen kernenergie en liet ze zich nog ketenen aan de poort van de kerncentrale in het Zeeuwse Borssele. Haar levenspartner, Wijnand Duyvendak, is nog altijd een actievoerder: maar dan van Milieudefensie en vooral bekend van de acties tegen Schiphol.

De Rijk groeide op als dochter van een arts in Suriname en Kenia en heeft daar, zoals ze zegt, ,,erg sterk meegekregen dat de dingen niet vanzelfsprekend zijn zoals ze gaan en dat je zelf verschil kunt maken''. Politiek stond voor haar niet veraf. Haar oma van moeders kant, Uke Tellegen, was op de grens van de jaren vijftig en zestig als één van de eerste vrouwen Tweede-Kamerlid voor de Partij van de Arbeid. ,,Zij heeft me haar rode boekjes gegeven, dat vind ik heel bijzonder.''

Met de PvdA ontwikkelde ze zelf geen band. ,,De idee om daar lid van te worden is nooit bij me opgekomen.'' Als politiek en sociaal-economisch redacteur van De Groene, vond De Rijk een lidmaatschap van een politieke partij zelfs taboe. Maar tegelijk had ze zichzelf nooit in een andere partij voor kunnen stellen dan GroenLinks.

GroenLinks ziet De Rijk door haar ,,uitstraling'', haar ,,netwerk'' en haar kennis van het ,,mediacircuit'' als iemand die ,,met verve'' leiding kan geven aan een verdere ontwikkeling van de groepering die tien jaar geleden ontstond uit een min of meer gedwongen samengaan van PPR, PSP, CPN en EVP.

In die oude partijen heeft ze geen wortels liggen en ,,misschien is dat een voordeel''. ,,De tijd dat je eerst jaren lid moet zijn voordat je daadwerkelijk een functie kunt vervullen, is echt voorbij'', constateert ze. Wat voor een type voorzitter wil ze zijn, het morele geweten van de partij die de Tweede-Kamerfractie zuiver in de leer houdt of juist de organisator van de vereniging? Nee, ze gaat niet voortdurend de fractie de maat nemen en het begrip vernieuwing vindt ze een holle kreet. ,,Ik geloof helemaal niet dat de bezem door de partij moet of dat er een strijd moet zijn tussen Den Haag en de rest van het land. Wat ik belangrijk vind is dat je van elkaar weet waarom je bepaalde standpunten hebt en dat je elkaar informeert.

,,Ik zie mezelf vooral als iemand die het lange termijndenken uitzet. Iemand ook die initiator en aanjager is van het debat en die mensen bij elkaar brengt. GroenLinks zou ook meer aandacht moeten besteden aan strategie: nadenken hoe we onze ideeën ook daadwerkelijk gerealiseerd kunnen krijgen.''

De Rijk wordt voorzitter van een partij die op lokaal niveau met inmiddels zo'n zestig wethouders een flinke ervaring ontwikkelt met besturen. Tegelijk is intern een debat aan de gang over de vraag of de partij ook landelijk moet gaan regeren. Wanneer ziet de nieuwe voorzitter de partij tot een kabinet toetreden? ,,Dat hangt erg van de condities af'', zegt ze voorzichtig. ,,Ik vind dat je sowieso uit moet kijken voor beeldvorming alsof het helemaal van ons afhangt of GroenLinks een volgende periode meebestuurt. En de partij moet ontzettend uitkijken dat ze geen zelfcensuur gaat plegen. We moeten nu oppositie voeren en geen standpunten achter onze kiezen houden omdat er straks misschien geregeerd kan worden.''

Anders dan sommigen in de partij heeft ze weinig behoefte zich af te zetten tegen de grote broer in het linkse kamp, de PvdA. ,,GroenLinks moet zijn bestaansrecht niet ontlenen aan kritiek op de Partij van de Arbeid'', vindt ze. Ze ziet de PvdA juist als ,,een potentiële bondgenoot'' en volgens De Rijk is het voor beide partijen, bij alle grote verschillen, ,,de kunst om elkaar als bondgenoten te blijven zien''.

Hoe ze als voorzitter met haar eigen partij zal omgaan: niet kleinzerig. Zo heeft ze een hekel aan het categoriedenken in de partij, het benadrukken dat iemand in de eerste plaats geschikt is voor een functie omdat hij/zij vrouw, homo of allochtoon is. ,,Daar moet de partij langzamerhand vanaf'', vindt ze. En De Rijk wil ook graag zichzelf blijven, dus zal ze regelmatig ,,recht voor z'n raap'' zeggen wat ze van zaken vindt. Waarbij ze scherpslijperij en nijdassigheid wil vermijden. De Rijk: ,,ik wil van GroenLinks een partij maken waar het goed toeven is.''

Schaduwfractie

De Tweede-Kamerfractie van GroenLinks krijgt een schaduwfractie. De leden van de schaduwfractie presentereren zichzelf dit weekeinde op een partijcongres van GroenLinks in Rotterdam. De schaduwfractie is een initiatief van Dwars, de jongerenorganisatie van GroenLinks.

De schaduwfractieleden, in leeftijd variërend van 18 tot 27 jaar, worden ieder gekoppeld aan een Kamerlid. Ze gaan fractievergaderingen bijwonen en de fractie gevraagd en ongevraagd van advies dienen. GroenLinks is hiermee de enige fractie in de Tweede Kamer die beschikt over een schaduwfractie. Peter Kodde (23), een van de initiatiefnemers van de schaduwfractie, hoopt te bewerkstelligen dat GroenLinks op een aantal terreinen duidelijker standpunten gaat innemen. Als voorbeeld noemt hij ,,de mediacampagne'' voor camera's op straat om geweld te bestrijden. De fractie van GroenLinks zou hiertegen nadrukkelijker stelling moeten nemen. ,,Camera's zijn symptoombestrijding. Mensen moeten solidair zijn met elkaar en dus is het voorkomen van openlijk geweld een verantwoordelijkheid voor iedereen, die je niet kunt afschuiven op camera's en politie.'' Zo ook hoopt Kodde dat de schaduwfractie kan bijdragen aan een discusie over afschaffing van de monarchie. De junior-fractieleden zijn van plan te komen met een eigen nota over onderwijs, met een ruimhartiger stelsel voor studiefinanciering, verruiming van de studietijd en academici-belasting. Paul Rosenmöller, de politiek leider van GroenLinks, toont zich opgetogen over het initiatief.

NRC Webpagina's
5 FEBRUARI 1999