NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

DIRK LIMBURG
Welke film over een boot trok miljoenen kijkers? Een dergelijke sadistisch eenvoudige vraag moet Herbert Stempel in de quiz Twenty- One fout beantwoorden omdat de zender NBC vindt dat het tijd is voor een nieuwe kandidaat.

Robert Redfords Quiz Show (1994) speelt in de eerste glorietijd van de tv-spelletjes toen in de jaren vijftig de Amerikaanse netwerken tegen elkaar opboden met steeds spectaculairder prijzen. De produ[- ]centen zagen de spelletjes als fictief vermaak en voelen zich vrij de uitslag te beïnvloeden. Al mag het publiek dat niet weten en worden de vragen voor Twenty-One (naar het kaartspelletje) wekelijks met veel vertoon uit een bankkluis gehaald. Maar de beschuldigingen van manipulatie worden luider en de jonge jurist Richard N. Goodwin van een Congres-commissie bijt zich vast in de zaak.

Dat een film die Quiz Show heet over goed en fout gaat, ligt voor de hand. Redford heeft in dit op feiten gebaseerde drama de ethiek van de betrokkenen schitterend gekoppeld aan de waarden van de Amerikaanse samenleving. Het is de tijd van de naweeën van McCarthy en de schok die de Russische Spoetnik te weeg bracht.

De film begint op het moment dat de producenten van Twenty-One de joodse kandidaat Herb Stempel dumpen wegens stagnerende kijkcijfers en vooral omdat Amerika zich moeilijk met deze nerd kan identificeren. Met de college professor Charles van Doren (een 'wasp' uit een intellectueel geslacht) dient zich de perfecte opvolger aan.

Stempel (John Turturro) geeft het verlangde foute antwoord en Van Doren (Ralph Fiennes) begint zijn vier maanden durende zegetocht waarin hij 129.000 dollar wint. Hij speelt in aanvang eerlijk, maar bezwijkt. De hypocrisie van de kandidaten, de producenten en de leiding van NBC wordt door Redford schitterend getoond.

De film wordt hartverwarmend moralistisch als Goodwin (Rob Morrow) eindelijk de quizshows voor een Grand Jury weet te brengen en de inmiddels immens populaire Van Doren publiekelijk erkent dat hij met vals spel zichzelf, zijn familie en eigenlijk heel Amerika heeft gecorrumpeerd. De producenten worden veroordeeld, de netwerken komen met de schrik vrij en het Congres verbiedt in 1959 manipulatie van tv- spelletjes.

Quiz Show laat meesterlijk zien zien hoe de jonge televisie-industrie zijn onschuld verliest en Amerika van een illusie berooft.

Quiz Show (Robert Redford, VS'94). Canvas, 21.45-23.55u.