NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

KASPER JANSEN
Shine, de film die twee jaar geleden geweldig populair was en vanavond op de BBC is te zien, riep bij mij louter weerzin op. Het verhaal is waar gebeurd, wat erg hielp bij het succes, want de pianist David Helfgott is er om het allemaal te bevestigen. Helfgott maakte zelfs een wereldtournee om zijn pianokunst te vertonen aan de filmbezoekers. Critici waren niet onder de indruk, het publiek wel. In ons land ging het concert in juni vorig jaar niet door omdat hij net tevoren een vinger had gebroken.

Het Australische jongetje David Helfgott bleek een geweldig pianotalent, maar werd door zijn ambitieuze en dominante vader ontzettend dwarsgezeten bij de ontplooiing daarvan. David onttrok zich daar uiteindelijk toch aan, wat hem thuis kwam te staan op uitsluiting voor het leven. Hij ging naar Londen, kreeg les, stortte totaal in bij een concert met Rachmaninofs Derde pianoconcert en belandde in een inrichting, waar hij werd behandeld met elektroshocks. Toen hij na tien jaar weer buiten stond, vond hij een baantje als restaurantpianist, kwam onder de hoede van een overmatig liefderijke vrouw en bloeide dan op tot een waarachtig mens. Hij was dan nog steeds niet normaal, maar wie is dat wel?

De film is niet alleen ongehoord sentimenteel, maar wekte bij mij vooral weerzin omdat het script helemaal niets van al die psychologische en psychiatrische wederwaardigheden verklaart. Waarom deed die vader zo? Waarom deed zijn dociele moeder daar niets tegen? Slechts één scène, waarin de joodse vader is te zien tegen een achtergrond van oude foto's van familieleden, wijst op de mogelijkheid van een tweede- generatiekampsyndroom. Maar dat is wel erg ver doorgedacht, want de indrukken die men bij het kijken krijgt is, dat je van een strenge opvoeding geestesziek wordt, dat Rachmaninofs Derde pianoconcert (Rach 3) letterlijk gekmakend lastig is, dat je van elektroshocks geneest en dat je van een bemoederende vrouw weer flink opknapt.

In de realiteit is alles mogelijk - de wetenschap discussieert al heel lang over nature en nurture, over aangeboren en opgedane problemen - maar juist een film biedt de mogelijkheid om daarover iets duidelijk te maken en niet 'zomaar' te laten zien hoe het leven zich aan je kan voordoen. Na afloop blijven honderd vragen, zijn er geen antwoorden, maar bij vrijwel iedereen tranen vanwege de goede afloop. Bij mij vanwege dat zinloos slechte script.

Shine (Scott Hicks, Australië, 1996), BBC1, 22.30-00.15u.