NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

BRAZILIE HEEFT gegokt en verloren. De real, de Braziliaanse munt die in 1994 werd ingevoerd om een einde te maken aan tientallen jaren van geldontwaarding, is gedevalueerd. De president van de Braziliaanse centrale bank is afgetreden, de reputatie van de Braziliaanse president Cardoso is ernstig beschadigd, de inspanningen van het Internationale Monetaire Fonds ( IMF ) en de Verenigde Staten om de besmetting met het crisisvirus in te dammen, zijn mislukt. Geen wonder dat de internationale financiële markten gisteren in paniek reageerden.

De financiële crisis in 'opkomende landen' begon anderhalf jaar geleden in Thailand en raast sindsdien over de wereld. Twee keer, in de nazomer van 1997 en in de herfst van 1998, wist Brazilië te ontsnappen aan de carrousel van devaluatie en financieel-economische ineenstorting. Maar Brazilië bleef voortdurend kwetsbaar en stond al maanden onder zware druk.

De nieuwe munt, de real, had het anker van stabiliteit moeten worden, maar werd het keurslijf waarin het Braziliaanse beleid gevangen zat. Het hardgeldbeleid brak de inflatie, maar de munt raakte door de koppeling aan de dollar geleidelijk steeds verder overgewaardeerd. Een mechanisme tot aanpassing ontbrak, zodat het vertrouwen in de houdbaarheid van de koers steeds verder afbrokkelde. De devaluatie werd afgedwongen door de aanhoudende kapitaalvlucht zodat ondanks de exorbitant hoge rente de reserves van de centrale bank met een miljard dollar per dag wegstroomden. De chronische begrotingsproblemen van Brazilië - een begrotingstekort van zo'n acht procent - en het enorme tekort op de betalingsbalans maakten de situatie onhoudbaar.

EIND VORIG JAAR kwam het IMF, onder druk van het Amerikaanse ministerie van Financiën, met een preventief hulppakket van 41 miljard dollar voor Brazilië, bedoeld om een crisis zoals zich gisteren heeft voltrokken, te voorkomen. Brazilië moest geholpen worden vóórdat het onderuit ging en niet achteraf, zoals gebruikelijk is met IMF- programma's. Hier stond tegenover dat de regering van de herkozen president Cardoso zich verplichtte hoognodige hervormingen uit te voeren. Die hervormingen betroffen met name de sanering van de begroting door herziening van het genereuze pensioenstelsel voor ambtenaren en herziening van de financiële betrekkingen tussen de eigenzinnige deelstaten en de federale regering.

Hoewel het altijd grillige Braziliaanse Congres een deel van de maatregelen heeft aangenomen, bleef de pensioenhervorming achterwege. En vorige week kondigde de gouverneur van Minas Gerais, in economisch gewicht de derde deelstaat van Brazilië, de eenzijdige opschorting van zijn schuldbetalingen aan. Ook al is die gouverneur een politieke zonderling, als kortstondig president verantwoordelijk voor de hyperinflatie van begin jaren negentig en een verklaard tegenstander van president Cardoso, de schade was onherstelbaar. Brazilië én de internationale gemeenschap zitten met de brokken. Wéér een land dat onderuit is gegaan, weer een devaluatie met het gevaar van besmetting naar omringende landen, weer een golf van paniek op de financiële markten. Bovendien ligt de preventieve beheersingsstrategie van het IMF in duigen.

WAT NU? De devaluatie van de real met negen procent zal hoogstwaarschijnlijk onvoldoende zijn om de rust te doen weerkeren. Voor het vraagstuk van muntstabiliteit en flexibiliteit van de wisselkoers bestaat nog steeds geen bevredigende oplossing. Aanpassing van het begrotingstekort en disciplinering van de deelstaten blijven dringend gewenst. De onvermijdelijke conclusie is dat de schade die is toegebracht groot is en dat het tijden zal duren om het vertrouwen in Brazilië te herstellen.