NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

RAYMOND VAN DEN BOOGAARD
Ambassadeurs van landen uit de hele wereld zijn gekomen om Erich Honecker, staatshoofd van de DDR, geluk te wensen met het nieuwe jaar. De DDR-televisie laat ze een voor een zien, Honeckers hand schuddend op 11 januari 1989. De ambassadeurs uit de broederlanden, en de landen uit de Derde Wereld van progressieve signatuur, die volgens het DDR-journaal 'van hun regering de opdracht hebben gekregen kameraad Honecker persoonlijk te bedanken'. De Amerikaanse ambassadeur wordt slechts terloops vermeldt.

Het was een ijzeren ritueel, deze reportage aan het begin van het Oost- Duitse journaal van tien jaar geleden. De deken van het diplomatieke corps, toevallig uit een bevriend land, memoreert in een korte toespraak de verheugende verrichtingen van de computerindustrie van de DDR, en de vredespolitiek niet te vergeten. Erich Honecker dankt voor de complimenten en maakt gewag van het Twaalfde Partijcongres dat volgend jaar, in 1990, zal plaatsvinden, en de viering van 40 jaar DDR, nog in 1989. Met zulke belangrijke gebeurtenissen in het vooruitzicht, zegt de leider, wil het volk van de DDR extra zijn best doen.

Het leuke van dit alles is natuurlijk, dat we de afloop kennen. De DDR van de televisiejournaals, zoals de Duitse omroep ORB die nu elke avond herhaalt, zal het einde van 1989 niet halen. Het Twaalfde Partijcongres zal er nooit komen en bij de viering van 40 jaar DDR zal Sovjet-leider Gorbatsjov duidelijk laten merken dat het van hem allemaal niet meer hoeft. De oudere, zelfgenoegzame mannen die achter Honecker gewichtig staan te zijn op de receptie, zien binnen enkele maanden hun staat en hun wereld instorten. Zo zijn er meer regionale publieke omroepen in Duitsland die iedere avond een televisiejournaal van tien jaar geleden laten zien, meestal de West-Duitse Tagesschau. Het heeft kennelijk even geduurd, voordat een van de Oost-Duitse regionale omroepen van nu het aandurfde om de Aktuelle Kamera van de DDR- televisie uit het archief te halen en elke avond te vertonen. Op al te duidelijke blijken van DDR-nostalgie wordt in het huidige Duitsland weinig prijs gesteld.

Aanvankelijk had de ORB vorig jaar een formule bedacht, waarbij delen van de Tagesschau en de Aktuelle Kamera door een presentator met elkaar werden vergeleken. Dat werkte niet: een zakelijk West-Duits journaal laat zich niet zonder meer vergelijken met een doordachte propagandistische vrucht als het DDR-journaal. Zo'n uitzending krijgt pas betekenis in zijn oorspronkelijke formule: de politieke hints ingebed in die intens saaie items over wat onze geliefde leiders vandaag weer hebben gedaan, de volstrekt zinloze uitweidingen over de 'vredespolitiek' van de DDR, en de enthousiaste verhalen over de woningbouw, die al duizenden flats voor ligt op het Vijfjarenplan. Sinds 1 januari j.l. laat de ORB gelukkig de Aktuelle Kamera in zijn oorspronkelijke vorm zien: een kroniek van de ondergang van de DDR, vanuit het gezichtspunt van de verliezers.

Het is te merken dat de DDR-leiders begin 1989 al onrustig waren. De journaals bevatten dagelijks berichten over de teruglopende inkomens van de bevolking in Hongarije, waarvan de economische hervormingskoers de DDR-leiding duidelijk niet bevalt. Ook klinken de lofzangen op de gang van zaken in de Sovjet-Unie wat terughoudender dan in het verleden. De burgeroorlog-achtige toestanden in Armenië en Azerbajdzjan worden breed uitgemeten.

Maar het zal allemaal nog veel erger worden. Tenslotte zal een ondergeschikte partijfunctionaris in ditzelfde journaal met één dubbelzinnige formulering de Berlijnse Muur opblazen. Dat wordt smullen, elke nacht op de ORB.

ORB via Astra (19,2 graden oost), zowel digitaal (12.722 h, 22.000, 5/6), als analoog (11.656 v.)

Eerder verschenen in deze rubriek:

Nu ook in het Duits
(6 januari 1999)

Eerder verschenen artikelen in het archief.