NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Je zou het niet zeggen als je elke dag de bommen ziet neerdalen op het geknechte volk van Irak, maar het is de maand van de mensenrechten. De publieke omroep heeft daar veel aandacht aan besteed, op prime time zelfs. Na een stuk of vijf programma's weet ik nog steeds niet wat mensenrechten zijn, hoe ze zijn ontstaan en hoe ze al of niet worden gehandhaafd. Dat is nergens uitgelegd. Er is wel veel gemoraliseerd, want dat scheelt geld en inspanning. Ze hadden al die plannetjes beter kunnen bundelen en met de feiten kunnen beginnen. Zo trekt het nauwelijks kijkers.

Van de uitzendingen krijg je het ongemakkelijke gevoel dat we hier in Nederland op de een of andere manier niet voldoen, maar waar dat aan moet worden afgemeten, geen idee. Terwijl er sinds de Franse revolutie toch een reeks van objectieve normen en verdragen is ontstaan waar veel over valt uit te beelden en te zeggen. De RVU heeft een serie Mensenrechten Mensenplichten, waar volgende week de vierde en laatste aflevering van wordt uitgezonden. Het begon met een stukje vormingstoneel van asielzoekers onder het poëtische motto Je hebt het water van Nederland gedronken. Het oorspronkelijke idee, stemmen van 17e-eeuwse immigranten vergelijken met die van nu, was interessant maar de uitvoering was niet best. Dat de in dat opvangcentrum toevallig aanwezige asielzoekers niet perfect konden spelen, is begrijpelijk maar ook de Nederlandse acteurs waren houterig. De authentieke autochtoon was een racistische oude man aan de jeneverfles. Toch bleef de uitzending voldoende vaag om de steun van vele instellingen te krijgen, van VluchtelingenWerk tot en met de ministeries van Justitie en Buitenlandse Zaken. Vorige week kwamen er korte, abstracte filmpjes van immigranten. Deze week werd het kromme beeld van de mierenhoop gehanteerd. De mieren offeren zichzelf uit instinct op, de mensen moeten dat uit vrije wil doen. Het waren interviewtjes met een vrouw die in de oorlog joodse onderduikers had gehad, een man die Vietnamdeserteurs had helpen vluchten naar Scandinavië en een antropoloog die de politie van Zuid-Afrika had bestudeerd. Het was een oppervlakkige behandeling van onvergelijkbare gevallen. Ik had een betere analyse verwacht van de vraag waarom de een zich wel en de ander zich niet opoffert.

Ikon is feitelijker. Vorige week bracht het een docu over Amnesty. Het beste tot nu toe vond ik het portret van de Amsterdamse hoogleraar forensische geneeskunde, Barend Cohen, gisteren, als deel van een serie van de Ikon. Cohen zoekt uit hoe iemand aan zijn einde is gekomen, niet alleen in Nederland, maar ook in Kosovo en in Rwanda. De documentaire was slordig in elkaar gezet, maar de man is een levendige verteller die met zijn grote gestalte het beeldscherm vult. Hij vertelde over het forensische onderzoek, over de dilemma's van de mensenrechten in het dagelijkse leven, over hoe er in ieder van ons een Mengele kan schuilen. ,,Als je deel uit maakt van politie en justitie loop je het risico dat je de fouten niet meer ziet. Dat is een gevaar dat ons allen bedreigt'', waarschuwde hij zijn studenten. We zagen hem tijdens zijn onderzoeken in het buitenland en tijdens zijn colleges. Waar hij die colleges gaf en waarom hij het in het Engels moest, werd niet uitgelegd. Zijn uitspraken waren des te opmerkelijker. P.S. Gisteren heb ik ten onrechte gemeld dat Gerard Arninkhof woensdagavond op het moment suprème van de bombardementen niet vanuit Bagdad aanwezig kon zijn. Dat was hij wel. Door mijn gezap tussen de Nederlandse zenders, BBC World, RTL4, CNN en Nova heb ik zijn optreden gemist. Het Journaal is ook herhaalde malen op de avond ingebroken met extra uitzendingen en is tot laat in de nacht daarmee doorgegaan. Des te sterker wordt mijn conclusie van gisteren bevestigd dat de Nederlandse televisie alert heeft gereageerd. Ook het Journaal zij hierbij dus geprezen.