NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Mag je het afscheid van een stervende filmen? Een echt debat komt zelden voor bij het programma over televisie Blauw Licht. Meestal zijn de vier deelnemers het roerend met elkaar eens. Afgelopen woensdag ontstond er wel een levendige discussie. Schrijfster Vonne van der Meer vond dat sterven een privémoment was.

Aanleiding was het prachtige drieluik van Irene van Ditshuyzen over sterven en overleven in een Haags ziekenhuis, Dokument: Westeinde. Dilemma's over leven en dood kwamen daar niet in voor. De verfilmde beslissingen gingen over de vraag of patiënten een uur of een halve dag langer kunstmatig in leven moesten worden gehouden zodat de familie hen nog zou kunnen zien. In de slotdocumentaire, afgelopen maandag, zagen we een vrouw afscheid nemen van haar man. ,,Dag knul, ik had je nog wat langer bij me willen houden'', zei ze.

Het is een scène die mij zo geraakt heeft dat ik hem herhaaldelijk opnieuw heb afgespeeld op de video. Zo ziet de dood er uit in Nederland anno 1998. De stervende als een extraterrestrial aan een monitor in buizen en slangen, klaar om te vertrekken. We horen alarmen piepen, hydraulische pompjes gaan, als in een vliegtuig. De dokter bepaalt de cocktails die in de aderen gaan. De 81-jarige man lag er pas een paar dagen. Hij knikte van nee, geen pijn. ,,Nooit ziek geweest'', zei zijn vrouw. Geen extreem geval. Hij kon zijn arm nog opheffen naar zijn zoon en we wisten dat hij straks voor altijd weg zou zijn. Op het moment van afscheid verwijderden de dokters zich discreet. Maar de honderdduizenden kijkers bleven staan. Kan dat zomaar? Van Ditshuyzen twijfelde even maar besloot door te filmen omdat ze zo'n goede band met de familie had, vertelde ze later voor Netwerk. In Blauw Licht stelde Stephan Sanders terecht dat die hechte band geen reden was om te blijven. Doorslaggevend lijkt mij bij zulke intieme momenten goedkeuring achteraf van de familie. Dat hebben ze kennelijk gedaan en het uiteindelijke document is groots en waardig. Toch zou ik zelf aan zo'n film niet hebben willen meedoen. Ik ben benieuwd wat al die families er achteraf van vinden. Zou een uitzending waard zijn. Extreem en ongewenst zijn de publicitaire vertoningen van de Amerikaanse euthanasiedokter Jack Kevorkian, die deze week bij Netwerk optrad. We zagen zijn patiënt wel in slaap vallen maar het gif had hij nog niet toegediend. Lijkt me niet prettig voor de familie. Akelige man, die Kevorkian, die met zijn gifspuit voor de televisie provoceert.

Het verbaast me dat de camera tegenwoordig veel meer mag zien dan de geschreven pers. Een journalist met een notitieboekje zou de deelnemers aan Westeinde van een pseudoniem hebben moeten voorzien. De schroom valt weg, zodra er een camera bij komt. De mensen denken dat de televisie waarheidsgetrouwer is en dat met beelden minder valt te goochelen dan met woorden. Een illusie, lijkt me.

Ik begreep niet waarom Paul de Leeuw afgelopen dinsdagnacht met zijn olifantenpoten een tehuis voor wegloopmeisjes mocht plat stampen. Hij had lol. Toch vrees ik dat hij daar schade voor maanden heeft toegebracht. De camera doorboorde de veilige muren van het tehuis en liet de kwetsbaarheid rauw en naakt zien. De Leeuw bracht de meisjes in een eufore stemming en ze vertelden veel over zichzelf en hun familie waar ze later spijt van zullen hebben. Fragiele zaken. Een krantenjournalist zou nog niet eens het adres bekend hebben mogen maken. En hij zou ook de andere kant van het verhaal kennen, die van de families.

De Leeuw vroeg een 16-jarig meisje naar haar seksuele ervaringen. ,,Dat is privé'', reageerde ze terecht. Maar de botterik drong aan en ze vertelde alles. Hoe kan ze de volgende dag op school komen? De Leeuw moet zich houden bij onschuldig dollen met afgewezen kandidaten voor Miss Black Beautiful, zoals hij gisteren deed.