NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
,,Ik zal je een geheim verklappen dat ik niemand verteld heb'', zei schrijver Gerard Reve met zijn zware, sonore stemgeluid. Hij zat in zijn Belgische woning met uitzicht op een diepe achtertuin. ,,Ik heb zelfmoord gepleegd en dat is niet gelukt.''

Er volgde een relaas over hoe hij van een hoge brug was gesprongen. Omdat hij kon zwemmen, verdronk hij niet. Het was 1940. Hij was alsmaar verliefd op jongens en dat bracht hem ongeluk, dacht hij. Ze brachten hem naar een psychiater, geen Freudiaan gelukkig, voegde hij eraan toe. ,,Die zei alleen, u moet schrijven, u moet niet in een hoekje gaan zitten, u moet zijn die u bent. Er zijn wel meer mensen homoseksueel. En dat heeft me geweldig aangemoedigd'', vertelde Reve die ook later nog doorging over de tragiek van homoseksualiteit.

De Avro zond deze prachtige film van Jop Pannekoek en Tom Rooduijn met archiefbeelden van tragikomische optredens van de theatrale volksschrijver al uit om half zeven zondagavond. Dat is een misdaad. Op het uur dat bijna iedereen kookt of eet of naar voetbal kijkt, past een quiz of talkshow met verscheidene onderwerpen. Maar juist dan wil Nederland 1 de serie Close Up, elke week een schrijver die beter later op de avond aan bod zou kunnen komen. Vandaar dat ik sympathiseer met de plannen van staatssecretaris Rick van der Ploeg tot een strakkere zenderkleuring. Hij werd gisteren duchtig ondervraagd door Hanneke Groenteman in De Plantage. De omroepverenigingen moeten volgens hem productiemaatschappijen worden voor de drie publieke netten. Nu concurreren deze netten te veel onderling en de commerciële zenders hebben daar baat bij. Alle drie hebben ze hun verplichte kunstuitzendingen en documentaires. De een doet het van harte, de ander tegen wil en dank, slecht, te laat of te vroeg. Het weekeinde zit volgestouwd met goede programma's en door de week is er veel minder te zien. De commerciëlen benutten de opengelaten ruimte. Bij Buitenhof sprak SBS6-baas Fons van Westerloo gisteren over zijn nieuwe commerciële kwaliteitszender, Net5, met veel aangekochte bijdragen van de BBC, Channel 4 en ITV en een soort Oog op Morgen met beeld. Niet onderbroken door de Stichting Socutera, zei Van Westerloo trots. De publieke zenderindeling is verbeterd maar Hilversum kan nog steeds verdere opschoning gebruiken. De publieke televisie heeft nog te veel relieken uit het verzuilde verleden. Over zo'n ander reliek, de adel, ging de documentaire van barones Alwine van Heemstra gisteren, Deftige Driften. Geheel in tegenstelling tot de titel waren de geportretteerde edellieden juist berustend in de veranderende tijden. Van drift bleek niets. Landgoederen zijn niet meer te onderhouden en de ene familie na de andere moet ze goed exploiteren voor recreatie of verkopen.

Van Heemstra interviewde en portretteerde adellijke familieleden uit de generatie van haar grootouders over wat adel nu nog betekent. Het was duidelijk dat ze aan de documentaire meewerkten omdat ze zo van de 28-jarige maakster hielden, zeker opa Van Zinnicq Bergman, voormalig hofmaarschalk van de koningin. We zagen hem in de rommelige atelierwoning van zijn kleinkind. De aan de muur opgespalkte postmoderne schepping van haar man vond hij een ,,mooie versiering''. Zijn zakdoek gebruikte hij demonstratief als servet en toen pas kwam het oude, gestreken familietafellinnen te voorschijn. Alwine houdt niet van de zelfverheffing, verplichtingen en gebruiken die adeldom volgens opa met zich meebrengt. Daarmee deelt ze de mening van haar publiek. Haar man komt uit heel andere kringen maar toch, haar huwelijksfeest was in een paleisje en de feestgangers waren in smoking. Haar ouders kwamen niet in beeld maar andere familieleden portretteerde ze liefdevol. Ze verzet zich dus niet al te hard tegen haar achtergrond. Als ze kinderen krijgt en de erfenis komt, kan haar opstandigheid verder afnemen. De adelstand verkeert wel in een staat van zacht verval maar kent nog haar kleine voorrechten. Daarom leiden relieken zo'n hardnekkig bestaan.