NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

BIRGIT DONKER
,,Hoe zwaar weegt je vader?'' vraagt de Vlaamse piloot aan de Nederlandse duiker. ,,Zit je vader goed bij kas?'' staat in de ondertiteling te lezen. De Vlaamse actieserie Windkracht 10, die net als vorig seizoen ook door coproducent de Tros wordt uitgezonden, is dit keer ondertiteld voor de Nederlandse kijkers. De Vlaamse tongval bleek vooral voor ouderen te ingewikkeld. ,,De klank van de stem, de intonatie is voor hen kennelijk moeilijk te volgen'', zegt Ted Mooren, namens de Tros betrokken bij de serie. ,,We hebben toch met kijkers te maken.'' Zelfs de twee Nederlandse acteurs in de serie worden nu ondertiteld.

De ondertiteling wordt in Vlaanderen al gauw als een belediging opgevat. ,,Het wordt tijd dat de Nederlanders stoppen met ons aan te zien voor onderontwikkelde achterneven die een potjeslatijn spreken dat wel enigszins met het hunne verwant is, maar waar ze eigenlijk niets van snappen'', meent een briefschrijver in het weekblad Humo. ,,Af en toe kan men de acteurs wel ,,betrappen' op een ietwat dialectisch ,,allez', maar volgens mij kan dit niet voor onoverkomelijke taalproblemen zorgen'', vervolgt hij. Volgens Mooren van de Tros heeft deze reactie te maken met het ,,eeuwige gevoel waardoor Belgen denken dat we neerbuigend op ze neerkijken''. Terwijl hij ook een programma zou ondertitelen als bijvoorbeeld de Friese acteurs moeilijk te verstaan waren.

Windkracht 10 gaat over de reddingsoperaties die worden uitgevoerd vanaf een West-Vlaamse luchtmachtbasis. In iedere aflevering wordt op spectaculaire wijze iemand gered, die bijvoorbeeld zwaar gekwetst (zwaar gewond, volgens de ondertiteling) is. Hij wordt dan aan de lenden (om z'n middel) in een helikopter getakeld. De drenkeling wordt afgeleverd bij de spoedeisende hulp (noodarts). Ze sporen elkaar aan: ,,bol het af'' (,,maak het maar rond''). Bij de Vlaamse omroep VRT wordt met verbazing gereageerd op de Nederlandse ondertiteling van Windkracht 10. ,,Een beetje overdreven'', vindt de taaladviseur van de omroep, Ruud Hendrickx. ,,De uitspraak is misschien even wennen. Maar de acteurs spreken toch Nederlands?'' De VRT ondertitelt zelf zo weinig mogelijk. ,,Toen we Zeg eens A uitzonden hebben we ook klachten gehad van mensen die Mien Dobbelsteen niet begrepen. Maar we hebben afgezien van ondertiteling, omdat het verwarrend is als je twee boodschappen krijgt in het Nederlands. Ondertitels trekken alle aandacht en maken een reeks kapot.''

In de serie Windkracht 10 is juist bewust gekozen voor standaard Nederlands, legt een woordvoerster van de VRT uit. Ook zij noemt het merkwaardig dat Windkracht 10 in Nederland wordt ondertiteld. ,,Hoewel, het zou ook geen kwaad kunnen als de VRT soms Nederlandse programma's zou ondertitelen. Het Amsterdams is ook voor Zuid-Nederlanders niet altijd even gemakkelijk te volgen.''

Taal ligt zeer gevoelig bij de Vlaamse omroep, die dertig jaar lang een ,,taalraadsman' in dienst had die berucht was om zijn strenge toezicht op het Nederlands. ,,Zijn stelregel was: de norm ligt in het Noorden, anders wordt het een chaos'', zegt Hendrickx. Er bestonden slechts drie uitzonderingen: de uitspraak hoefde niet Randstads Hollands te zijn, woorden als ,,schepen' mochten, omdat Vlaanderen nu eenmaal geen wethouders kent, en ook Vlaamse vaste uitdrukkingen waren toegestaan. Zo mochten vijgen na Pasen, in plaats van mosterd na de maaltijd. Hendrickx stelde onlangs een nieuw ,,taalcharter' op, dat iets verder gaat in het gebruik van de ,,Belgische variant van het Nederlands''. Woorden als onrechtstreeks of fluisterasfalt (ZOAB) mogen nu ook gebruikt worden door nieuwslezers. Het zal wel niet alleen aan de taal liggen, maar Windkracht 10 slaat in Vlaanderen veel beter aan dan in Nederland. De kijkcijfers zijn respectievelijk 1.100.000 en 400.000. Bij de VRT zijn overigens ook klachten binnen gekomen over het taalgebruik: volgens de klagers zou West-Vlaams gesproken moeten worden in de serie die zich immers in West-Vlaanderen afspeelt.

Windkracht 10, vrijdag, Ned.2, 20.45u. en zondag België 1, 20.45u.