NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

DE EEUWENLANGE traditie van Nederland als zeevarende natie staat bedrijfseconomische afwegingen in de weg als het gaat om de scheepsbouw. Dit gold voor de civiele scheepsbouw, en het geldt nog altijd als het om de bouw van marineschepen gaat.

Het besluit van het kabinet om de marinewerf van de Koninklijke Schelde Groep in Vlissingen met een kapitaalinjectie van vijftig miljoen gulden overeind te houden, valt anders niet te begrijpen. Drie bewindslieden, alledrie van de VVD, kiezen voor staatssteun voor een werf die weliswaar een roemrijk verleden, maar op zijn best een dubieus toekomstperspectief heeft. De Schelde maakte enige tijd deel uit van Rijn-Schelde-Verolme ( RSV ), een scheepsbouwconglomeraat dat begin jaren tachtig na miljoenenverliezen en vergeefse staatssteun werd opgedoekt. Uit RSV zijn enkele levensvatbare bedrijven voortgekomen, maar de enige reden om De Schelde te laten voortbestaan was de wens van de Koninklijke Marine om een nationale scheepswerf te behouden. De marine is de meest traditiegebonden tak van de strijdkrachten. De Schelde, eigendom van de staat en de provincie Zeeland (tien procent), is vrijwel uitsluitend afhankelijk van marine-orders. Met de voortgaande afslanking van de defensiebegroting en de bezinning op de toekomsttaken van de nationale defensie is dat een risicovol bestaan.

Formeel hebben de aandeelhouders niet anders gedaan dan nieuw geld in het bedrijf stoppen omdat de banken de kredietkraan dreigden dicht te draaien. Daarmee valt de vijftig miljoen voor de scheepswerf niet onder de regels van ,,Brussel' voor staatssteun. Maar de vraag is wat Jorritsma (Economische Zaken), De Grave en Van Hoof (beiden Defensie) meer winnen dan tijd. De ondergang van RSV heeft geleerd dat er heel wat meer nodig is om industriesteun tot een blijvend succes te maken.

IN HEEL EUROPA verkeert de defensie-industrie in een proces van herstructureringen, samenvoegingen, afslankingen en (in sommige landen) privatiseringen. In de Verenigde Staten is dit proces al veel eerder ingezet en de Amerikaanse defensie-industrie is tegenwoordig geconcentreerd in enkele zeer grote bedrijven met talrijke toeleveranciers. Europa loopt hierop ver achter, zoals blijkt uit de moeizame projecten met de Europese gevechtsvliegtuigen en tanks. De grote Britse, Duitse en Franse wapenindustrieën slagen er maar moeizaam in zich om te vormen van nationale hobby's tot slagvaardige defensiebedrijven. Toch is dit proces onomkeerbaar, met de verhevigde Amerikaanse concurrentie, de vermindering van de directe veiligheidsdreiging, de ontwikkelingskosten die niet langer door één land te dragen zijn, de weggevallen orders uit Derde-Wereldlanden die voorlopig niet meer terugkomen, en met de bezuinigingen op de begrotingen.

De Schelde onttrekt zich met de Jorritsma-miljoenen aan dit proces. De werf kan weer een tijdje door. Maar als het laatste fregat in 2003 is afgeleverd aan de Koninklijke Marine is opnieuw de vraag aan de orde: wat dan? Het antwoord is nu alleen maar uitgesteld.

( a d v e r t e n t i e s )