NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Na zo'n documentaire van bijna een uur over transseksuelen in Thailand weet ik nog bijna niets. De Lady Boy Story op Nederland 1 ging over zeventig transseksuelen in een hotel-bordeel 'ergens in Thailand'. Ze zeuren eindeloos over hun uiterlijk maar ze blijven sloffen op hun hoge hakken. Zet acht van die transseksuelen bij elkaar, en je hebt een motorclub waarvan de leden samen aan lichamen sleutelen. De een kneedt de borsten van de ander tot stevigheid. Ze wisselen tips uit over het bijtrimmen van hun uiterlijk.

,,Wat heb je laten doen aan je neus?''

,,Ik heb er een stuk uitgehaald''

,,Je ziet er een stuk beter uit.''

,,Er zit een steunplaatje in.''

'Kathoi' heten ze. Een veranderingsoperatie kost 50.000 bath. Het schijnt weinig te zijn, maar hoeveel gulden is het? En kunnen ze het af zonder de geestelijke bijstand van deskundigen uit het Amsterdamse VU-ziekenhuis? In Thailand staan ze na een geslachtsoperatie binnen een dag weer buiten. Waarom zijn er zoveel transseksuelen in Thailand? Willen ze grof geld verdienen in bordelen? Is travestie een oude traditie in Thailand? Allemaal ontbrekende feiten in zo'n lange documentaire. Dit waren alleen beelden van een verlekkerde maker. Het was seks van het Humanistische verbond, bovendien een herhaling. Goed voor de kijkcijfers, maar het grote publiek keek elders naar voetbal.

De feitloze documentaire is typisch voor de Nederlandse televisie. Langdurige herhaling zonder context. Bij de BBC en de Duitse zenders komt het nauwelijks voor. Daar worden de scènes ingebed in commentaar en achtergronden.

Zo'n andere artistieke gewoonte is het niet herhalen van de identiteit van sprekers. Als de naam en functie van een spreker wordt vertoond, moet de kijker de personalia bij het juiste gezicht noteren, want het zal niet meer worden herhaald. Jammer voor degene die later in de documentaire valt of even thee was gaan zetten. Hij ziet alleen maar onbekende figuren.

Er zijn weinig filmers zo kundig, dat ze het beeldverhaal zichzelf kunnen laten vertellen. Het duo Schmidt en Doebele bijvoorbeeld, dat onlangs een mooie, informatieve tv-film bracht over het esperanto. De meeste makers kunnen een dergelijke benadering niet aan. Ze moeten zelf journalistieke uitleg geven en daar is niets mis mee. Zo had ik graag meer geweten over de perspectieven van extreemrechts in Europa bij de uitzending van De Nieuwe Wereld afgelopen zondag. Dit late zondagavondprogramma brengt opmerkelijke trends in beeld maar laat te veel vragen open. Het bleef bij flarden. Leden van extreemrechtse bewegingen uit Italië, Frankrijk, Vlaanderen en Duitsland kwamen aan het woord en ze beleden een nationalistisch socialisme, gericht tegen immigratie en tegen Amerika. Ze liepen door hun arme buurten. Behulpzame skinheads waakten over wipkippen. We zagen een extreemrechtse Europese conferentie. Er was dreigende achtergrondmuziek en het geheel was beangstigend. Toch wil ik meer informatie over de geschiedenis, de omvang en de toekomst van extreemrechts. En waarom heeft extreemrechts zo weinig aanhang in Nederland? Veldpost Europa, de docusoap over arme Europese wijken, licht een tipje van de sluier op. De gefilmde armoede en isolatie in Nederland zijn minder wanhopig dan in Engeland, Spanje, voormalig Oost-Duitsland of Frankrijk. Goed, een gehandicapte inwoner van Eindhoven kan thuis maar matig manoeuvreren met zijn rolstoel maar dat is onvergelijkbaar met de Rijsselse straat zonder riolering. Ook hier beelden zonder commentaar. Bij een afgerond verhaal is dat minder hinderlijk. Gisteren een arme blinde Britse mevrouw van in de zeventig die bijna alles zelf kon. Ze kookte voor haarzelf en de filmploeg. Ze speelde piano want dat 'geeft me wiskundige orde', zei ze. Ze zong erbij: Nobody knows the trouble I have seen. Boeiende beelden, vlot verteld. Toch mis ik de zuigvragen van filmer Frans Bromet.