NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

RAYMOND VAN DEN BOOGAARD
Sinds 1984 maken Thomas Doebele en Maarten Schmidt bijna ieder jaar een documentaire, zodat ze nu aan hun dertiende lange film toe zijn: De Nalatenschap van Doctor Esperanto, die zondag door de VPRO wordt uitgezonden.

Het is weer een echte 'Schmidt en Doebele', dit verhaal over heden en verleden van een praktische, makkelijk te leren wereldtaal die nochtans altijd een beweging is gebleven. De film is leerzaam en interessant, met liefde gefilmd maar niet overdreven kunstzinnig, geestig maar zonder dat degenen die Schmidt en Doebele in beeld brengen - in deze film voor een groot deel ouderen voor wie het Esperanto verbonden was met de strijd voor een betere, socialistische wereld - voor gek worden gezet.

Het is zelfs zo, dat je na afloop ook een beetje betreurt dat het er niet van gekomen is, die wereldtaal. Als je de afgevaardigden van heinde en ver op het jongste wereldcongres van Esperantisten in actie ziet, ga je verlangen naar de wereldwijde kameraadschappelijkheid, die deze bijeenkomst uitstraalt. Maar helaas: de verwachting van het Esperanto is niet uitgekomen. Te weinig kritische massa, legt een taalkundige uit: wie een vreemde taal leert, wil daar graag genoegen aan beleven: vreemde culturen leren kennen, kranten lezen. En het Esperanto is daarvoor altijd te klein gebleven, al zijn er vermoedelijk enkele miljoenen mensen op aarde die ermee uit de voeten komen.

De documentaire is vol verrassingen: een Hongaars/Frans echtpaar in Den Haag, dat met elkaar in het Esperanto communiceert, zodat hun kleine kinderen het vanzelf leren. En ook een verbazingwekkend filmjournaal uit de jaren vijftig, waarin minister-president Willem Drees een congres toespreekt in het Esperanto.

Het wordt trouwens hoog tijd, dat er eens een retrospectief wordt georganiseerd met de films van Schmidt en Doebele, opdat duidelijker wordt dat hun documentaires, meestal zonder veel fanfare als televisieprogramma gepresenteerd, wel degelijk een oeuvre van monumentale betekenis vormen.

De Nalatenschap van doctor Esperanto, zondag, Ned.3, 21.08-22.07u.