NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

EEN STRAALSTROOM trekt volgens weerkundigen over Nederland. Dit verschijnsel zou de aanhoudende stormen van de afgelopen weken verklaren. Het begrip is ook van toepassing op de politieke weersgesteldheid. Een straalstroom van slechte berichten raast over Nederland.

Wat is er nog over van het elan van het vorige kabinet, waarvan het beleid nog niet zo lang geleden het onderwerp was van menig bewonderende beschouwing in buitenlandse media? Het 'poldermodel' was een antwoord op de uitdaging om de economie te hervormen zonder de verzorgingsstaat op te geven. Maar het heeft geen einde gemaakt aan het gebrek aan transparantie van het Nederlandse politieke bedrijf. Het is een ondoorzichtigheid waaraan bewindslieden, het ambtelijke apparaat en Kamerleden ieder op hun manier bijdragen.

De schimmen van Paars I komen tot leven in Paars II. We weten nu, met dank aan de Rekenkamer, dat in '94 en '95 met de groeiprognoses van Schiphol is geknoeid om de besluitvorming over de uitbreiding van de luchthaven te smeren. Het uitbreidingsplan werd indertijd gepresenteerd als een typisch paarse oplossing: een win-win-scenario van groei én milieu. Naar nu blijkt rammelden de berekeningen en waren verantwoordelijke bewindslieden hiervan op de hoogte.

MET DE asielzoekerskwestie was het niet anders. Dit jaar werden in de aanloop naar de Kamerverkiezingen de cijfers over de instroom opzettelijk laag gehouden zodat er geen politieke onrust over zou ontstaan. Ondanks waarschuwingen van direct betrokkenen deed men of er niets aan de hand was. Dat kwam begrotingstechnisch ook goed uit. Nu zitten de asielzoekers in basiskampen te wachten op toelating tot de opvangprocedures en is er een miljard gulden extra nodig.

Een ander voorbeeld van ondoorzichtigheid. De Bijlmerramp met het El Al-vrachtvliegtuig had in 1992 plaats. Na alle onderzoeken en geruststellende verklaringen bracht deze krant onlangs naar buiten dat er grondstoffen voor gifgas in de lading zaten. Maar die chemische stoffen waren bekend, reageerde het ambtelijk-politieke complex slapjes. Toch had niemand, noch op het ministerie, noch in de Kamer, noch bij de onderzoekers, ooit openbaar gemaakt (en er vermoedelijk ook nooit aan gedacht) waar die stoffen voor gebruikt konden worden. Hoezo transparantie?

Deze week werd de man die ervan verdacht wordt de grootste drugsdealer van Nederland te zijn, op vrije voeten gesteld na twee jaar voorarrest. Hij kon al niet beschuldigd worden van leiding geven aan internationale drugshandel omdat het opsporingsapparaat vergeten was dat in het uitleveringsverzoek (aan Frankrijk) te zetten. Foutjes bij justitie. Aan deze lijst van calamiteiten kan Srebrenica, in zijn nawerking het grootste militaire trauma sinds de politionele acties in Indonesië, moeiteloos worden toegevoegd.

BELEID VOEREN betekent kiezen en risico's nemen. Goede bewindslieden weten dat ze daarbij fouten kunnen maken, dat staat niet ter discussie. Evenmin dat het in de Nederlandse besluitvormingscultuur vaak lastig is om knopen door te hakken. Wat wel ter discussie staat is de afwezigheid van een publieke moraal van verantwoordelijkheid. Van de rij bewindslieden die in het recente verleden feiten hebben toegedekt, gegevens hebben aangepast, informatie hebben verzwegen, de werkelijkheid naar hun hand hebben gezet of enormiteiten hebben begaan, is er niet één publiekelijk ter verantwoording geroepen. Sommigen gaan onbekommerd verder, in het huidige kabinet of in gekozen politieke functies, zonder achteraf haar of zijn verantwoordelijkheid te nemen. De herfststormen kunnen razen, maar het politieke bedrijf weet zich door een paarse paraplu toegedekt.

( a d v e r t e n t i e s )