NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

DE NEDERLAAG VAN Helmut Kohl is een dubbele. De liberale coalitiepartner sprong tegen veler verwachting in en als vierde over het vijf-procentsobstakel de Bondsdag binnen. Maar dat redde Kohls coalitie niet. De omvang van het verlies van de christen-democraten buiten Beieren is zo groot dat hun ieder zicht op een leidende positie in de Bondsrepubliek bij voorbaat werd ontnomen.

In een rekenkundig denkbare grote coalitie zou de CDU/CSU de tweede viool spelen, geen aantrekkelijk vooruitzicht voor Kohls gedoodverfde opvolger Schuble. Christen-democraten als de Beierse leiders en ook Kohl zelf hebben het gelijk aan hun kant door nu voor de oppositie te kiezen. De liberalen zijn eveneens tot die gezonde conclusie gekomen. De coalitie wordt afgelost en dat is voor de Duitse democratie beter dan een halfbakken Wende.De superlatieven zijn intussen niet van de lucht. Over één ding zijn winnaars en verliezers het eens: er is een einde gekomen aan Het Tijdperk-Kohl, zij het dat de winnaars een zucht van verlichting slaken, de verliezers met gerechtvaardigde trots terugkijken op wat in die zestien voorbije jaren werd gepresteerd. Maar zodra wordt verwezen naar 'de overgang van de Bonner naar de Berliner Republik' slaat menigeen de schrik om het hart. Een dergelijke verandering in de gepopulariseerde naamgeving suggereert een historische breuk tussen de bescheiden, enigszins provinciaalse en lange tijd onder internationale curatele gehouden Bondsrepubliek en het soevereine Duitsland dat, zich bewust van zijn positie in Europa, zelfverzekerd de volgende eeuw binnentrekt - een vooruitzicht dat nog enige gewenning vraagt, zowel binnen als over de grens.

'EEN NIEUW BEGIN', zoals Gerhard Schröder neutraal voorspelde, spoort dan ook beter met het beroep op de Neue Mitte waaromheen de beoogde kanselier zijn campagne componeerde. Onder de indruk van het succes van de pragmatische ommekeer bij socialistische partijen elders in Europa en geïnspireerd door het clintoneske levensgevoel hadden de Genossen gekozen voor de succesvolle stemmentrekker Schröder boven de vertrouwde partijleider Lafontaine. De Mnnerfreundschaft die tijdens de campagne tussen beiden is gegroeid, heeft zeker bijgedragen tot het succes van de SPD. Zij hield partij en kiezers bijeen. Voor het eerst sinds tijden straalde de partij geloofwaardigheid uit met een combinatie van zorg voor de sociale nood en openheid bij het zoeken naar nieuwe wegen. De Amerikaanse stijl van campagne voeren won het van oud-Kohlse vechtlust.

Behoren de Groenen, beoogd coalitiepartner, tot het Nieuwe Midden? De partij verloor, niet veel, maar toch. Zij is een uitgesproken West-partij gebleven die bovendien over haar hoogtepunt heen is. Haar kroonjuweel, de zorg voor het milieu, behoort al tot het politieke domein. Haar verdeeldheid, tussen realisten en fundamentalisten, heeft Wessies afgeschrikt. Haar links-zijn heeft geen indruk gemaakt in de Oost-Duitse gewesten waar de sociale nood het hoogst is. De PDS, de voortzetting van de SED, de eenheidspartij uit de DDR-tijd, bleef de Groenen daar overal ver voor. Uiterst links in Duitsland bewijst, samen met de liberalen, dat de Duitse hereniging op het niveau van de partijpolitiek nog lang niet voltooid is. Maar Schröder heeft de consequenties uit de nieuwe machtsverhoudingen al getrokken. Vanmorgen besliste hij dat de rood-groene meerderheid in de Bondsdag voor coalitievorming voldoende is. Nu de programmatische inhoud van de nieuwe regering nog.

KOHL, DE OVERLEVER, de man van de hereniging maar ook van de stagnatie, wordt vervangen door een politicus voor wie de Duitse hereniging niet alleen een gegeven is maar ook een opdracht om de stagnatie te doorbreken. Het bedrijfsleven, de laatste maanden verwend met een begin van een opleving, kijkt met argwaan niet zozeer naar de nieuwe leidsman als wel naar de regering die hij gaat aanvoeren. Zal Schröder, de politicus die het oude midden van de middenstand en het nieuwe midden van de geavanceerde professional wilde verenigen en daarnaast een nationaal-Duitse verzoening tot stand wil brengen, de ideologische tendenzen binnen zijn eigen partij en binnen zijn beoogde coalitiepartner voldoende weten te pareren? Uit demoscopische analyse van de uitslagen blijkt dat althans de kleine ondernemer, die van de stad en die van het platteland, van Schröders vermogen op dat punt nog lang niet overtuigd is.

EUROLAND ZAL de gevolgen van de veranderingen in Duitsland ervaren. Het concept Euroland behoorde bij het tijdperk-Kohl als een vis bij het water. Vanaf nu zal het zich moeten bevestigen onder sterk gewijzigde omstandigheden. De financiële crisis die de wereld teistert, heeft de grenzen getoond van het neo-liberale gedachtegoed. Dat hebben de Duitse liberalen gemerkt. Dat zal ook Europa's bekeerde socialisten inmiddels zijn opgevallen.

( a d v e r t e n t i e s )