NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Het was de avond van de asielzoekers en de illegalen. Beelden van overvolle asielzoekerscentra en tenten in Nederland omdat uitgeprocedeerde asielzoekers niet worden uitgezet, en woedende menigten in België omdat een jonge vrouw bij uitzetting was overleden.

In Nederland circuleren voorspellingen dat er een record van 60.000 in aantocht is, terwijl de asielaanvragen in buurland Duitsland scherp dalen. In België woedende menigten en een sombere minister van Binnenlandse Zaken Tobback die rept over 'de slechtste dag in mijn politieke bestaan' maar het beleid wel wil voortzetten. Om niet gebeten te worden ('aids') hadden de Rijkswachters een vliegtuigkussentje op de mond gebruikt. Het 'Onze staat moordt' van Belgische demonstranten versus de schouderophalende term 'technisch onverwijderbaar' van de Nederlandse vreemdelingenpolitie.

Vluchtelingenbeleid is vol paradoxen en emoties. De RVU- documentaire De Onzichtbaren liet de inhumane gevolgen zien van de besluiteloosheid van de Nederlandse overheid. Perfect Nederlands sprekende Iraniërs die jarenlang wachtten en wachtten op een status en niet mochten werken. Een Georgische die vier jaar met een scheermes rondliep en zei dat de KGB achter haar aan zat. Een Iraniër was als vrijwilliger in een ziekenhuis gaan werken. Hij werd gek van de onzekerheid en het lange nietsdoen. Een jonge Iraanse vrouw had al een oplossing voor als ze zou worden uitgezet: emigreren naar haar moeder in Canada. Maar de Nederlandse overheid deed er zo lang over.

De organisatie Vluchtelingenwerk eiste in het avondnieuws dat de asielprocedure moet worden versneld. Maar juist deze vereniging zorgt voor vertraging door altijd aan te dringen op gedegener onderzoek. Snelheid staat op gespannen voet met een zorgvuldige rechtsgang. Snel beslissen of langzaam creperen? Het vluchtelingenvraagstuk test de grenzen van de democratie. Wie milder is dan het buurland krijgt de meeste vluchtelingen. Staatssecretaris Cohen kon in Den Haag Vandaag geen garantie geven dat hij het in vier jaar zou hebben opgelost. Hij zou het vraagstuk 'beheersbaar' proberen te maken maar hij erkende ook dat hij het buitenland niet in de hand heeft. In hetzelfde programma kondigde een rijtje Kamerleden uit het hele politieke spectrum aan dat het 'strenger' zou worden. Nu alles overbezet raakt, is de stemming in Den Haag en de toon van het nieuws aan het omslaan. Bewaking van de grenzen en daarmee de verworvenheden van de verzorgingsstaat is nu eenmaal de taak van de politiek. Die gaat niet over individuen. Het is fysiek onmogelijk om iedere ongelukkige met geld en een vliegticket bed, bad en brood te bieden. Vele miljoenen achterblijvers in vluchtelingenkampen en beschermde gebieden hebben nog harder hulp nodig.

Tegenover de toenemende strengheid van de politiek staat de barmhartigheid van de mensen die direct met vluchtelingen en illegalen hebben te maken. De Onzichtbaren gaf een schets van hun dilemma's, nu de nieuwe koppelingswet het voor illegalen moeilijker maakt beroep te doen op voorzieningen. In de praktijk kan het niet zonder schipperen en gedogen. ,,Ik ga niet op de stoel van Justitie zitten. Ze zijn er'', zei een arts. ,,Dus als ze ziek zijn, zal ik ze behandelen.'' Een verblijfsvergunning zou de genezing kunnen helpen, vond ze. Een psychiater van Centrum 45 zag van hulp af omdat die alleen zinvol was voor iemand met een verblijfsstatus. Onzekerheid over de toekomst maakt behandeling moeilijk. Een vroedvrouw zorgt wel voor bevallingen van illegalen maar laat hen 's nachts niet overblijven. Pastoor Th. Beusink van 'Casa Migrante' in Amsterdam geeft illegalen hulp maar probeert hen met zachte drang duidelijk te maken dat terugkeer het beste perspectief biedt. Een Leids wethouder kiest dezelfde weg, wel nog voorzieningen, maar tijdelijk. ,,Ik blijf toch'', zei een Leidse illegaal die zijn uitkering gaat verliezen. Misschien dat hij er over een jaar anders over denkt. Zo sluit ieder zijn persoonlijke compromis.