NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
De voetbalwedstrijd Stuttgart Feyenoord zal gisteren meer kijkers hebben getrokken dan de troonrede. De vice-premiers, Els Borst en Annemarie Jorritsma, moesten de triomf van Feyenoord afwachten voor ze hun beleid voor de camera's van Nova konden verdedigen. Nu is een troonrede altijd saai, niet alleen in Nederland. De jaarlijkse State of the Union van de Amerikaanse president, in januari, is meestal ook een stapel departementale stukken, te omvangrijk voor het korte paktouwtje van een wanhopige speechschrijver.

Er zitten wel meer retorische trucjes in. Maar het kabinet kan de majesteit moeilijk laten zeggen dat ze een huilende moeder aan de telefoon had die smeekte om meer kinderopvangplaatsen. Nederland zou wel kunnen leren van de rol van de oppositie in het Amerikaanse openingsritueel. In Amerika kan de oppositie direct voor de televisie reageren met een toespraakje. Bij de NOS kregen journalisten de eerste kans op commentaar. Dat gebeurde tijdens de pauze, toen de koningin een 'drankje' (thee, een borrel?) nuttigde in een zijkamer van de Ridderzaal. Waarom zou de NOS dan geen eerder opgenomen toespraakjes van de twee belangrijkste oppositieleiders afdraaien? Het zou bijdragen aan de democratische symboliek. Interessante politiek heeft toch iets van voetbal? Waarschijnlijk wil de oppositie de eer van de majesteit niet schenden. Ze wachten met hun reactie tot na de laatste verschijning van de koningin op het balkon van haar paleis. Luikjes dicht en De Hoop Scheffer en Rosenmöller branden los.

Zonder direct debat blijft zo'n openingszitting een leeg ritueel. De hoeden van de vrouwen waren dit jaar nóg groter. Een cacaocake met rand op het hoofd van mevrouw Borst, het scharlaken kraanrad van Terpstra en, cyclaam bloempotje met krul en bijbehorende lipstick van Jorritsma. Nu meer vrouwen aan de macht komen, is unisex definitief voorbij. Ze dragen de hoeden met de opgelaten vrolijkheid van corpsstudentes bij een paardenrace in Ascot-stijl. Toch trokken ze de aandacht niet weg van de koningin. Haar pauwblauwe hoofddeksel straalde vanzelfsprekendheid uit.

Op de terugweg stond de gouden koets even stil. Dat was nog nooit eerder gebeurd en we weten nog steeds niet waarom. Prinses Juliana zat niet aan haar gebruikelijke raam te wuiven naar dochter Beatrix. Ze was vermoeid van haar terugreis uit vakantie-oord Porto Ercole 'maar we weten zeker dat ze thuis de uitzending volgt', troostte verslaggeefster Henny Stoel de kijkers. Uit de koningin kwam een onvoorbereid menselijk geluid. Boven de open microfoon fluisterde ze Prins Claus toe: ,,Je haren, je haren, even door je haar aaien''. Er valt dus nog wat te perfectioneren. Volgend jaar beter kammen van tevoren en de microfoon pas aan op het vorstelijke teken. Hoewel hij het niet hoeft, probeert premier Kok zo apolitiek te klinken als de koningin. Die behoedzaamheid leidt tot dorre interviews over de 'komende decennia'. Je stopt er een vraag in en er komen troonredezinnen uit. ,,We staan ervoor om het goeie van de afgelopen jaren te behouden en te versterken.''

Over technologie: ,,We zijn teveel met de wereld van gisteren bezig, terwijl de wereld van morgen al volop draait.''

,,We moeten oppassen dat we nonchalant omgaan met wat we hebben bereikt.''

Hij reageerde geërgerd toen ondervrager Karel van der Graaf hem gisteren confronteerde met de slagzin van zijn voorganger Den Uyl: spreiding van kennis, macht en inkomen. Te riskant voor de jaren negentig.

Zijn vice-premiers, Borst, Jorritsma en de nieuwe minister van ontwikkelingssamenwerking Eveline Herfkens waren gisteren verfrissend concreet op Nova. Zij spreken minder voor het hele kabinet. Vooral Jorritsma is direct. Foute cijfers over Schiphol veegt ze vrolijk van de tafel: ,,Ik neem nooit de verantwoordelijkheid voor prognoses''. Nu nog meer tegenspraak en de politiek hoeft niet meer te wachten op de uitslag Stuttgart-Feyenoord.