NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

RAYMOND VAN DEN BOOGAARD
De Russische, dadaïstische schrijver Daniil Charms was bijna vergeten, totdat in de jaren zeventig manuscripten van hem in vertaling in het Westen verschenen. Charms zelf was in 1942, tijdens het Duitse beleg van Leningrad, al overleden. In de gevangenis, van honger naar het schijnt. Dadaïstische auteurs stonden onder Stalin bepaald niet vooraan, als in oorlogstijd het schaarse voedsel werd verdeeld.

De Oostenrijkse regisseur Michael Kreihsl heeft de geschriften van Charms bewerkt tot een onderhoudende film, waarin Charms grotendeels is losgemaakt van zijn Russische context, of het zouden de verwijzingen naar vodka moeten zijn. Zoals de titel, Charms Zwischenfälle, aangeeft, schetst de film de absurde belevenissen van de schrijver. De ontkno ping is dat twee van de drie koningen uit een Kerstspel de schrijver arresteren op grond van onduidelijke beschuldigingen - een duidelijke toespeling op de geheime politie.

Verder is de schrijver verliefd op een dame, maar komt het door een merkwaardige combinatie van vreemde mede-etagebewoners van de dichter, en diens gecompliceerde verhouding tot voorwerpen, niet tot een vervulling van de liefde. Ook een etentje met de beminde, is geen succes: de ober gooit het paar het restaurant uit, omdat hij vermoedt dat de dichter niet is, wie hij voorgeeft te zijn.

Er wordt in Charms Zwischenfälle voortreffelijk geacteerd en ook het draaiboek is een wonder van vernuft. Wel enigszins dubieus is de realistische stijl waarin Kreihsl zijn film heeft gemaakt, waardoor ook erg gaat opvallen dat de Leningradse belevenissen van Charms naar een vage Middeneuropese context zijn verplaatst - af en toe moest ik even aan Karakter denken. De stijl van de film zorgt er ook voor, dat de gekte in de film niet echt op de kijker overslaat. Het blijft allemaal een beetje gratuit, ondanks alle absurdisme. Maar de gedachte Charms te eren met een film blijft nobel, en Charms Zwischenfälle is ook alleszins het aanzien waard. Het is alleen kennelijk moeilijk gebleken, van dit eerbetoon meer te maken dan een cultuurhistorische illustratie.

Charms Zwischenfälle (Michael Kreihsl, Oostenrijk, 1996) VPRO, zondag. 23.30-00.56u.