NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Speciale uitgave met Colijn-brieven

Door een onzer redacteuren
AMSTERDAM, 27 APRIL. De brieven van de Nederlandse staatsman Hendrikus Colijn over zijn militaire strafexpeditie op Lombok in 1894 worden gepubliceerd in een speciale uitgave van de Vrije Universiteit.

Uit drie brieven aan zijn vrouw en ouders blijkt dat de latere gereformeerde politicus Colijn als KNIL-officier verantwoordelijk was voor de executie van dertien vrouwen en kinderen in het dorp.

De historicus H. Langeveld citeerde gedeeltes uit de brieven in zijn recente Colijn-biografie Dit leven van krachtig handelen. Eerdere biografieën van Colijn, die premier werd van 1925 tot 1926 en van 1933 tot 1939, maakten geen melding van de belastende passages.

Het boekje, De slag om Tjakra Negara, verschijnt morgen in een oplage van duizend exemplaren (12,50 gulden). Het bevat de volledige tekst van de drie brieven, met een inleiding door de Amsterdamse hoogleraar dr. J. de Bruijn, directeur van het Historisch Documentatiecentrum voor het Nederlands Protestantisme, waar het Colijn-archief wordt bewaard.

Het Centrum besloot de volledige tekst te publiceren na de commotie die in de media ontstond over Langevelds onthulling. ,,We willen het uit de rellerige sfeer trekken'', zegt archivaris Hans Seijlhouwer. ,,Colijn moet niet de geschiedenis ingaan als de enige die in Indië oorlogsmisdaden heeft begaan. Iedereen moet zelf kunnen nagaan waar het over ging.''

Seijlhouwer is niet bang dat publicatie van de brieven het beeld van Colijn als oorlogsmisdadiger juist zal versterken. ,,Het boekje is niet bedoeld als een bestseller, het is een heel bescheiden uitgave voor mensen die de primaire bronnen zelf willen raadplegen.''

Colijn nam als 25-jarig luitenant van het KNIL in 1894 deel aan een expeditie tegen een Balinese vorst op Lombok. Aan zijn ouders schrijft hij over de val van Tjakra Negara: ,,Na den achtsten aanval bleven nog eenige weinigen over, die genade vroegen, ik geloof dertien. De soldaten keken mij vragend aan. Een dertigtal mijner manschappen was dood of gewond. Ik keerde mij naar achteren om een sigaar op te steken. Eenige hartverscheurende kreten klonken en toen ik mij weer omdraaide, waren ook die dertien dood.''

De VU-uitgeverij wijst erop dat met de uitgave ook wordt voldaan aan een wens van Colijn zelf, die de brief aan zijn ouders besloot met het verzoek:'Laat dezen [brief] s.v.p. ook aan anderen lezen'.