NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

MARIE-JOSÉ KLAVER
Internet geeft individuen een indrukwekkende macht, namelijk de mogelijkheid om over de hele wereld gehoord te worden. Dat stelt uitgever en digitaal ondernemer Esther Dyson in Release 2.0, haar boek over de betekenis van Internet voor de samenleving.

De ondertitel belooft 'een ontwerp voor het leven in het digitale tijdperk'. In Dysons versie van cyberspace schijnt altijd de zon, ze voorziet zelfs een samenleving 'zonder wrijving'. Esther Dyson, in 1952 te Zürich geboren als dochter van de Amerikaanse astrofysicus en schrijver Freeman Dyson, maakte begin jaren tachtig fortuin in de computerwereld. Na haar afstuderen aan Harvard had ze, met vooruitziende blik, een nieuwsbrief over computers en software gekocht, die ze Release 1.0 noemde. Met de introductie van de personal computer begin jaren tachtig en de grote automatiseringsgolf die de Verenigde Staten en West-Europa overspoelde, werd de computerindustrie een explosief groeiende bedrijfstak en verdiende Dyson veel geld. Tegenwoordig is ze eigenaar van Edventures, een bedrijf dat investeert in Internetbedrijven, en van Polska Online, een Poolse provider. Daarnaast heeft ze zitting in talloze raden van bestuur van computer- en Internetbedrijven. Ze wordt de meest invloedrijke vrouw in de computerindustrie genoemd.

Release 2.0 begint met de vaststelling van Microsoft-topman Bill Gates dat Internet 'vrij van wrijving' is. Dyson onderschrijft deze opvatting van ganser harte. Naarmate steeds meer mensen steeds meer tijd online gaan doorbrengen zal het Net 'een bejubeling worden van de menselijke aard en de menselijke diversiteit', schrijft Dyson. Ze bedoelt hiermee dat Internet een handig medium is om op een goedkope manier nieuwe markten te ontsluiten en door te dringen tot moeilijk bereikbare doelgroepen als jongeren.

Natuurlijk veroorzaakt Internet ook wrijving. Iedereen die regelmatig een krant leest, weet dat Internet juist een heleboel problemen veroorzaakt. De gigant Microsoft is al maanden verwikkeld in rechtszaken die het bedrijf miljarden kosten. De ruimtevaartorganisatie NASA en het Pentagon werden onlangs bestookt door hackers die gebruik maakten van een lek in een besturingsprogramma van Microsoft. In de Verenigde Staten en de Europese Unie buigen beleidsmakers en juristen zich over het probleem van internationale criminaliteit via Internet. Hoe vervolg je een kinderpornograaf die in Nederland woont en via computers in Brazilië en Japan foto's van kinderen in seksuele poses verspreidt, die in New York worden gekopieerd? Op zulke vragen geeft Dyson geen antwoord. Dat maakt haar pleidooi voor een digitale samenleving ongeloofwaardig. In Dysons visie is Internet één grote virtuele shopping mall waar gebruikers voor een paar dollar hun privacy verkopen om van voordelige aanbiedingen te profiteren.

Als het aan Dyson ligt, gaat elektronisch ondernemen ten koste van grondrechten als het recht op informatie en op privacy. Ze wil aan de markt overlaten wie tot welke informatie toegang heeft. Ze is een enthousiast pleitbezorger van protocollen en programma's als Platform for Internet Content Selection (PICS) en CyberPatrol, die volgens een systeem van keurmerken ouders, scholen en werkgevers laten bepalen wie tot welke informatie toegang heeft. Uit angst dat de reputatie van Internet bezoedeld wordt door porno, wat slecht is voor ondernemers, werkt Dyson mee aan een technologisch instrumentarium dat niet alleen informatie voor jongeren blokkeert, maar ook ondemocratische regimes in staat stelt burgers te censureren en te controleren. PICS en andere programma's filteren alle informatie die een kind of een werknemer opvraagt en verzendt. 'Als u het kunt definiëren, kunnen wij het blokkeren', zegt de verkoper van een filterprogramma in Release 2.0.

Anonimiteit is volgens Dyson in cyberspace uit den boze. Maar waarom? 'In de eerste plaats omdat men anonimiteit kan overdrijven, wat niet goed is voor de mensen, al leven we in een vrij land', heet het eenvoudigweg. Ook zou anonimiteit het slechte in de mens naar boven halen. Maar nergens maakt Dyson duidelijk waarom je op Internet niet, net als in het echte leven, anoniem een boek mag kopen of zonder je naam en je beroep te noemen aan een politieke discussie mag meedoen.

Er is wel een verklaring voor die afwijzende houding tegenover privacybescherming. In de economische orde die Dyson voorspelt, en die op Internet al gedeeltelijk bestaat, voert marketing de boventoon. Gegevens over doelgroepen, zoals leeftijd, inkomen, smaken en voorkeuren, zijn technisch niet moelijk te achterhalen en van vitaal belang voor elke ondernemer die iets wil verkopen. Anonimiteit verhindert dat.

Uit Release 2.0 spreekt al met al een uiterst eenzijdige visie op Internet en de toekomst. Dysons technologisch optimisme gaat gepaard met dubieuze opvattingen over vrijheid en privacy. Het blijkt dat Dyson vooral een zakenvrouw is, die in het nauwelijks ontgonnen cyberspace unieke kansen ziet om nieuwe afzetgebieden te ontsluiten en goedkoop nieuwe doelgroepen te bereiken.

Esther Dyson: Release 2.0: Een ontwerp voor het leven in het digitale tijdperk. Vertaald door Tinke Davids. Contact, 270 blz. f 39,95