NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

OUDE TIJDEN HERLEVEN in de Haagse Trveszaal waar de ministerraad wekelijks vergadert. Het gaat weer volop over de koopkracht en net als vroeger buitelen de varianten over elkaar heen. Met degelijk en doordacht beleid heeft het allemaal weinig te maken; des te meer met de aanstaande verkiezingen. Als het oordeel van de kiezer aanstaande is en het loonstrookje in het geding, blijken politici in staat tot de vreemdste capriolen. De 'nuchtere' ministers van paars gedragen zich op dit punt niet anders.

Het kabinet was gewaarschuwd. Toen de koningin in het midden van de jaren tachtig in de Troonrede een niet juiste belofte deed over het handhaven van de koopkracht, kwam dit het toenmalige kabinet Lubbers op dure maar vooral ook ingewikkelde compensatiemaatregelen te staan. Afgelopen Prinsjesdag zei koningin Beatrix dat als gevolg van de voorgenomen verlaging van sociale premies en belastingen ,,vrijwel alle groepen van de bevolking'' er in koopkracht op vooruit zouden gaan. Begrijpelijk was dan ook de verontwaardiging bij die werknemers en uitkeringsgerechtigden die in januari hun netto-inkomen niet zagen stijgen, maar dalen. Deze achteruitgang kan overigens ten dele te maken hebben met factoren waarop het kabinet geen invloed heeft. Het loonstrookje kent tussen het bovenste getal met het brutoloon en het onderste getal met het nettoloon ook een aantal niet Haagse componenten. Zo kan bijvoorbeeld een verhoging van de ziektekostenpremie (die verrekend wordt met het salaris) een oorzaak zijn van een inkomensachteruitgang. Een wijziging van de fiscale vooraftrekregeling als gevolg van lagere hypotheekrente kan eveneens leiden tot een lager netto-bedrag. Dit zijn particuliere omstandigheden die invloed hebben op het loonstrookje. Daarnaast is er in enkele gevallen sprake van positieve koopkrachteffecten die pas later in het jaar zullen optreden. Deze kunnen er voor zorgen dat het negatieve beeld van de eerste maanden van dit jaar weer worden rechtgetrokken.

TOCH ZIJN VOOR EEN politicus al deze op zichzelf reeële verzachtende omstandigheden moeilijk over te brengen op een op dit punt haast per definitie argwanend publiek. En het moet worden gezegd: het kabinet heeft het onheil ook over zichzelf afgeroepen. De macrowereld van het Centraal Planbureau verhoudt zich niet met de micro-situatie van individuen. Het koopkrachtcijfer is een puur statistisch gegeven, maar elke keer weer blijken politici de verleiding niet te kunnen weerstaan om dit cijfer te presenteren als ware het een loonstrookje.

Onder druk van bijna de gehele Tweede Kamer moet het kabinet nu met extra maatregelen komen om het koopkrachtbeeld voor bepaalde groepen alsnog te herstellen. De inventiviteit blijkt grenzenloos. In de categorie hilarische voorstellen past de Melkert-methode: nog voor de verkiezingen wilde hij iedere inkomenstrekker een uitkering van 100 gulden verstrekken. Inmiddels heeft de discussie zich verschoven naar tijdelijke maatregelen in de fiscale sfeer voor specifieke groepen.

HET BLIJFT ALLEMAAL het karakter houden van provisorisch knip- en plakwerk. De commotie van de afgelopen weken heeft nog eens duidelijk gemaakt dat het Nederlandse inkomensstelsel met alle daaraan gerelateerde heffingsregelingen, subsidieregelingen en aftrekregelingen aan een grondige herziening toe is. Trefwoorden: simpelheid en doorzichtigheid.