NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

In: Alfa 2, Amsterdam

Sally Potters autobiografische 'Tango Lesson' is een klein wonder

Tango met drie macho's tegelijk

Door HANS BEEREKAMP
Films waarin de maker zichzelf opvoert als kunstenaar, ons lastig valt met de dilemma's en de pijn van zijn 'creatieve proces', zijn doorgaans onverdraaglijk. Al dat geworstel en die zielenpijn in beeld leiden, veelal tot loodzware, narcistische ernst en verlies van humor en relativeringsvermogen.

Maar Sally Potters film The Tango Lesson is een klein wonder. Vijf jaar na haar internationaal succesvolle bewerking van Virginia Woolfs Orlando voltooide de Britse Potter een speelfilm over een filmregisseuse die Sally Potter heet en die door haarzelf gespeeld wordt. Glashelder en met veel zelfspot weet Potter duidelijk te maken waarom haar twijfels en problemen, maar ook haar streven naar onafhankelijkheid, controle en perfectie ons wel degelijk aangaan. The Tango Lesson is een licht en teder, lucide en militant ego-document, dat geen seconde verveelt. Potter verdient de grootste bewondering voor haar onverzettelijkheid, haar technische perfectie, maar vooral voor haar eerlijkheid. Eens te meer wordt bewezen dat consequent volgehouden kwetsbaarheid juist sterk maakt.

Na een gevarieerde loopbaan als danseres, choreografe en maakster van zowel experimentele als feministische films, kwam Potter door het succes van Orlando in een onverwachte positie: Hollywood dong naar haar hand. Ze besloot in overleg met Amerikaanse producenten een scenario te gaan schrijven voor een gewelddadige thriller in de modewereld, getiteld Rage. In haar vrije tijd nam ze tangolessen en raakte geobsedeerd door fysieke virtuositeit, maar ook door de tegenstrijdige gevoelens die de in de tango voorgeschreven passiviteit van de vrouwelijke partner in haar teweegbrachten. Van het onvoltooide Rage resteren slechts enkele fragmentarische scènes - de enige in kleur - en enkele hilarische gesprekken met Hollywood-types in The Tango Lesson: een film die ingaat tegen alles wat de internationale filmindustrie vereist. Er zijn geen sterren, de fotografie is grotendeels in zwart-wit (de Nederlandse cameraman Robby Müller op z'n allerbest) en in de dialoog wordt veel Frans gesproken, als de lingua franca tussen het Spaans van tangovirtuoos en -leraar Pablo Veron en het Engels van de regisseur.

Het begint met een leeg tafelblad, wit papier en een poging de gedachten te ordenen. Allengs wordt Potter echter meegezogen in een vrijwillig pact met Veron: als hij haar leert hoe de echte tango te dansen - en haar toestaat hem te leiden - dan zal zij een ster van hem maken in haar film. The Tango Lesson is ook een musical, een dansfilm die vrijelijk Gene Kelly en Fred Astaire citeert.

De magie van de tango, kwam nooit eerder zo goed tot haar recht. De zorgvuldig gekozen soundtrack (verschenen op een voorbeeldige CD bij Sony Classical) begeleidt Potter in haar moedige besluit om ons te laten zien hoe zij met haar eigen lichaam de klassieke tangoregels leert beheersen en vervolgens ontkent. Het is heldendom van de bovenste plank, resulterend in een sublieme, onvergetelijke scène waarin zij met drie mannen tegelijk een tango danst. Je gelooft al bijna niet wat je voor je ogen ziet gebeuren, zo veel gratie en controle, maar die scène is dan ook nog eens gechoreografeerd en geregisseerd door de vrouw die drie Argentijnse macho's lijfelijk naar haar hand zet.

Wie dat voor elkaar krijgt, gun je enkele wijsneuzerige zijsprongen, die zich in dit geval richten op het belang van de joodse mystiek voor het dansen van de tango. Het steriele intellectualisme van Potter dat in Orlando nog soms hinderlijk de overhand had, lijkt bijna opgelost te zijn in The Tango Lesson, een verkwikkende en bevrijdende film over liefde en werk, die het verlangen oproept hem telkens opnieuw te zien.