NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

FRITS GROENEVELD
Fundamentalisten over fundamentalisten. Dat belooft wat!

De EO begint vanavond een driedelige serie over de islam. Een heroplevende islam maakt zich klaar maakt voor de confrontatie met zijn vijand, het Westen, zo heet het aan het begin van deel 1. Storten het Westen en de Islamwereld zich blind in een nieuwe confrontatie, een 'nieuwe koude oorlog', aldus de EO-commentator bij deze van oorsprong Britse productie.

Over Iran, Soedan en Turkije gaat de eerste aflevering. Hierin staan vrouwen en hun al dan niet verplicht gesluierd zijn, centraal. In Iran is dat voor elke vrouw een must, in Soedan al wat minder en in Turkije in nog mindere mate. Maar zo erg als westerlingen het veelal beschouwen, is het blijkbaar beslist niet.

Allah's gebod is maar één reden waarom vrouwen gesluierd gaan. Een andere, misschien vooral mannelijke overweging, is dat de vrije zeden die uit het Westen komen de islamitische cultuur zouden kunnen schaden en helemaal ongelijk kun je ze niet geven. En de mannen dan? Mogen die wel blootstaan aan de invloeden van de decadente, Westerse cultuur? Ja, die blijkbaar wel, want gelijk verdeeld is het ook in andere culturen nu eenmaal niet.

In het moderne Turkije bestonden de traditionele islamitische gebruiken sinds Kemal Atatürk die in het begin van deze eeuw de kalief, het hoofd van het Ottomaanse rijk en de islamitische wereld opzij zetten, niet meer. Atatürk vond dat zijn land moest veranderen nadat het in de Eerste Wereldoorlog door het Westen was verslagen. De dracht van islamitische kleding werd tegengewerkt, want de sluier was het symbool geworden van een geloof dat niet met het Westen kon wedijveren en dat van degenen die daaraan vasthielden, tweederangsburgers maakte.

Maar sinds het begin van de jaren '90 vormt traditionele kleding geen teken van zwakte meer maar van kracht, van een zich afkeren van de verwestering en van herwinning van de eigen cultuur. Voor westerlingen is dat bedreigend, voor islamitische vrouwen wellicht niet of veel minder. En dan hebben de programmamakers zich nog beperkt tot min-of-meer islamitische landen in het nabije oosten. Waren zij eens in Maleisië of Indonesië gaan rondkijken, dan waren ze misschien van een nog veel gesluierder kermis thuisgekomen.

Interessant is niet zozeer hoe islamitische vrouwen op de 'sluierplicht' reageren en daarmee omgaan, maar wat de EO, die succesvolle Nederlandse fundamentalistische protestants-christelijke omroep, van het islamitische fundamentalisme vindt.

Nu weet ik ook wel dat de EO van de jaren '90 in veel opzichten niet meer de EO van de jaren '80 is en dat een EO-sticker op je fiets in Amsterdam allang niet meer het probaatste middel tegen eventuele diefstal is, maar toch. Wat brengt de EO ertoe om - ondanks het islamitische fundamentalisme in Algerije - met deze documentaireserie zo betrekkelijk positief te reageren op wat bij de traditionele anti-christelijke erfvijand gaande is. Is het een zekere jalousie de religion die haar ertoe brengt om achter de islamitische sluier te willen kijken en de traditionele stereotiepen en vijandsbeelden te willen doorbreken. Is de erkenning dat de vrouw in Iran weliswaar officieel en in het openbaar gesluierd moet gaan maar dat deze regel ,,zelfs in dit conservatieve bolwerk losjes wordt toepgepast'', een blijk van waardering van fundamentalisten onder elkaar of zou de EO-commentator als het niet om de sluier, maar om abortus en andere zedenverwildering gaat, het misschien het liefste zo zien dat de fundamentalisten aller religies de rijen zouden sluiten?

Achter de Sluier: De vele Gezichten van de Islam, EO, Ned.2, 23.35-0.25u.