NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

JAPKE-D. BOUMA
Net nu het spannend wordt voor de publieke omroep, gaat netmanager Gerard Hulshof met pensioen. ,,Als iemand wil dat het fout gaat, gaat het ook fout. En dan loopt het desastreus met de publieke omroep af.''

Het kan eigenlijk niet anders of hij wordt op 19 januari door zijn concurrenten en collega's verkozen tot omroepman van het jaar, Gerard Hulshof. De voor de kijker onzichtbare hand achter het succes van Nederland 1, de man van het stijgende marktaandeel in een krimpende markt en de succesvolle samenwerking tussen AVRO, KRO en NCRV (AKN). Aan de vooravond van zijn vertrek bij de publieke omroep - na 35 jaar KRO en AKN gaat hij met pensioen - relativeert hij zijn succes. ,,Als je bij de publieke omroep maar een beetje verstand hebt van programmeren, ben je al gauw eenoog in het land der blinden.''

Zijn taak leek eenvoudig - zorgen voor samenwerking tussen drie omroepen die door hun gematigde signatuur al goed bij elkaar pasten - maar was dat in de praktijk van Hilversum allerminst. Voor de omroepen die jarenlang gewend waren zich tegen elkaar af te zetten, was Hulshofs missie een revolutie. Bovendien leek hij met zijn uitspraken over 'het bereiken van doorkijkeffecten', 'het verkleinen van het aantal zapmomenten' en het 'creëren van zenderimago', meer op een profeet uit de commerciële omroepstal dan een pleitbezorger der publieken. Dat hij toch slaagde, is vrij opmerkelijk.

Hij introduceerde de zogeheten horizontale programmering (elke dag hetzelfde programma op hetzelfde tijdstip) bij de publieke omroep, een techniek die bij de commerciëlen al voor hoge kijkcijfers gezorgd had. Maar wist ook in zijn eerste jaar al tien miljoen gulden te bezuinigen door efficiënter te programmeren. Dat bedrag kon worden geïnvesteerd in Netwerk, de gezamenlijke, horizontaal geprogrammeerde actualiteitenrubriek van Nederland 1 en het vlaggenschip van de zender. De rubriek zorgt voor hoge kijkcijfers, en ook de programma's die erna zitten profiteren daarvan. Momenteel brengt Nederland 1 40% van de totale STER-inkomsten binnen. En dat is voornamelijk Hulshofs verdienste.

En toch stopt hij er na drie seizoenen mee. Net nu het spannend wordt op 1 februari, als de nieuwe mediawet ingaat. Als een nieuwe Raad van Bestuur de verantwoordelijkheid krijgt voor het programmeren van de drie publieke zenders. Juist dan laat hij de arena aan opvolger Joop Daalmeijer. Aan een kant vindt hij dat jammer, aan de andere kant wil hij op zijn zestigste graag stoppen met werken. Vooral omdat hij te veel mensen heeft gezien die dat op hun 65e pas deden en op hun 67e het leven lieten. Maar hij is zich er van bewust dat hij zijn opvolger nog veel werk laat. Want over de toekomst van de publieke omroep heeft hij een duidelijke visie. Er moeten meer nieuwe, succesvolle programma's komen, want dat is er onder zijn bewind een beetje bij ingeschoten.

,,De kijker blijft voor het oude vertrouwde kiezen: Opsporing Verzocht, Spoorloos, Taxi, Rondom Tien en Glamourland zijn altijd goed. Voor de programmamaker die wil vernieuwen is dat wel eens frustrerend. Die denkt: 'altijd maar weer die vaders en moeders, laten we eens iets met liefdesverhalen proberen'. Maar de mensen raken niet enthousiast voor Memories. Weliswaar is het wel gelukt met Het Gevoel Van..., maar dan heb je het ook wel zo'n beetje gehad.'' Verder moeten de drie Nederlandse netten een duidelijker profiel krijgen wil de publieke omroep het jaar 2004 halen, zo waarschuwt Hulshof. Nederland 1 moet meer nog dan het nu al is, de zender worden voor mensen met niet al te extreme opvattingen en met een redelijk vertrouwen in de democratische samenleving, terwijl Nederland 3 in Hulshofs visie het experiment nog meer moet opzoeken. Als de zenders niet genoeg van elkaar verschillen, worden ze elkaars concurrenten, en dat moet vermeden worden. Sterker nog, de zenders zouden veel meer hun programmering op elkaar af moeten stemmen, en naar elkaar verwijzen willen ze een blok vormen tegen de commerciële zenders, vindt hij.

Maar het grote probleem voor de publieke omroep in de toekomst wordt Nederland 2, denkt Hulshof. Het net waarop EO en TROS voortploeteren. ,,Elke dag van 20.00 tot 22.00 uur sport of TROS en na tienen altijd de EO. Dan kan niemand zich vergissen'', luidt zijn nuchtere recept. ,,Hoewel ik nog steeds twijfel of de TROS wel in het publieke bestel hoort.'' Verder dient het steeds verder gaande geknaag aan het budget te stoppen, wil het niet de doodklap voor het publieke bestel betekenen, zo vindt Hulshof. Netwerk en Ontbijttelevisie moeten nu al in de zomer stoppen wegens geldgebrek en het budget voor het jeugdprogramma Alles Kits heeft Hulshof van 60 naar 40 duizend gulden per aflevering terug moeten brengen, omdat het anders niet zes keer per week gemaakt kan worden, zo zegt hij. Maar door de bezuinigingen is Netwerk ook onvoldoende aan research - en daardoor aan primeurs - toegekomen, en zijn er minder dramaproducties dan voorheen. Het afgelopen seizoen heeft de AVRO 26 maal Pleidooi en de NCRV 13 afleveringen van Coverstory herhaald.

,,Momenteel zitten we goed met Terug naar Oosterdonk, en straks Oud Geld, maar dat kan alleen omdat we drie jaar gespaard hebben. Ik houd dan ook mijn hart vast voor 1999. Daar zou nu aan gewerkt moeten worden, maar ik heb nog niets gezien'', aldus Hulshof.

Hij vindt de geldzorgen onaanvaardbaar. ,,We werken het zuinigst van alle Europese publieke omroepen en toch wordt er nog steeds gekort. En dat terwijl de publieke omroep de kwaliteit juist op peil zou moeten houden om weerstand te kunnen bieden aan de commerciële zenders. De omroepbijdrage moet gewoon omhoog. Anders kunnen we er net zo goed mee ophouden.'' Verder waarschuwt hij voor de gevolgen van de nieuwe beheersstructuur van de publieke omroep. ,,Er zitten allerlei allerlei inconsistenties in de nieuwe mediawet, maar het grootste probleem gaat straks ontstaan rondom de functie van de netmanagers. Want wat hun bevoegdheid precies inhoudt, is in de nieuwe wet niet omschreven. De netmanagers hadden in dienst moeten komen van de netbesturen, in plaats van de Raad van Bestuur. Bij de Holland Media Groep (RTL4, 5 en Veronica) heeft men ingezien dat elk net verantwoordelijk gesteld moet worden voor zijn eigen functioneren, en dat de programmatische afstemming tussen de netten pas een taak is van de Raad van Bestuur. Zij hebben in de praktijk ervaren dat je dat niet allemaal vanuit één orgaan moet willen regelen. Zo zou het ook voor de publieke omroep moeten gelden. Nu zit er een kiem van bederf in dit systeem: als iemand wil dat het fout gaat, gaat het ook fout. En dan loopt het desastreus met de publieke omroep af.''