NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze redacteur GUUS VAN HOLLAND
ROTTERDAM, 31 DEC. Afscheid nemen van het jaar 1997 betekent ook terugkijken op het afscheid van sportmannen en sportvrouwen en van mensen die nauw bij sport waren betrokken. Er waren bloemen, oorkondes, lintjes, tranen, toespraken, warme handdrukken en gouden handdrukken ten afscheid. Sommigen gingen in stilte, anderen vertrokken naar verre oorden, waar geld, zon en avontuur lokte, en enkelen gingen dood.

Carlo Picornie stierf. Hij was geen sportman die voor zijn dood landelijke bekendheid genoot. Hij was huisvader en in zijn vrije tijd een supporter van Ajax. Hij maakte deel uit van het leger vechtersbazen dat aanwezig was bij de slag tussen volgelingen van Ajax en Feyenoord. Op een zondag in maart, enkele uren voordat Feyenoord op bezoek ging bij AZ, werd hij vermoord in een weiland nabij Beverwijk. De wedstrijd in Alkmaar ging gewoon door, want voetbal buigt nog niet voor geweld. In Alkmaar was een grote, gewapende politiemacht aanwezig, maar dat is al jaren geen nieuws meer.

Sinds de huiveringwekkende slag bij Beverwijk lijkt de Nederlandse samenleving er van doordrongen dat voetbal een grote aantrekkingskracht uitoefent op mensen die zich agressief willen gedragen. Niet alleen ver buiten de stadions maar ook binnen het stadion zijn agressieve uitingen aan de orde van de dag. Hoewel op de tribunes al jaren verbaal geweld wordt gebezigd, werd pas het afgelopen jaar groot alarm geslagen. Scheidsrechters mochten ingrijpen en de wedstrijd stilleggen wanneer in hun ogen de grens werd overschreden. Dat deden ze ook een paar keer, maar niet met instemming van alle betrokkenen. Met als gevolg dat nog steeds massaal en niet minder beledigende taal over voetballers, trainers en scheidsrechters wordt uitgestort.

De negatieve emoties in het mooie jaar 1997 kwamen niet toevallig tot uiting in voetbal. Vooral voetbal kreeg steeds meer aandacht. Televisiemaatschappijen streden op het scherp van de snede om de uitzendrechten, met als gevolg dat het meeste voetbal op de abonneezender Canal+ werd vertoond en door weinig liefhebbers kon worden bekeken. De verslagen omroepen deden er sinds de komst van Canal+ alles aan om op z'n minst evenveel voetbalbeelden en -praatjes uit te zenden. Elke hoestbui van een voetballer kreeg aandacht. Voetballers waren nog meer op de televisie te zien dan de bekende Nederlanders die dagelijks op de prulzenders van RTL komen. De tweeling De Boer spande de kroon door zich te beklagen over de belastingregeling voor profvoetballers. Om maar aan te geven hoe voetballers zich boven de gewone mens verheven voelen.

Voetballers dreigen afscheid van Nederland te nemen. Om met premier Kok te spreken: dat doen ze toch wel als ze kunnen. Inderdaad niet alleen om het geld, maar ook omdat ze hebben gehoord dat het gras in het buitenland groener is. Natuurlijk waren er ook andere sporters die aandacht vroegen en kregen. Ex-topsporters durfden bij monde van roeier Nico Rienks te verklaren dat ze minder goed worden opgevangen dan ex-gedetineerden.

Klagen is bij topsporters gaan horen. Marathonschaatsers, marathonlopers en Tour-wielrenners hebben veel meer reden tot klagen, maar zij doen het relatief aanzienlijk minder dan met name voetballers. Neem alleen al de mannen en vrouwen die in januari de Elfstedentocht probeerden uit te rijden. Die schaatsers die door striemende kou over de Friese ijsvlakten en -kanalen ploeterden en ver achter Henk Angenent en Klasiena Seinstra in Leeuwarden aankwamen of eenvoudigweg niet aankwamen. We hebben ze horen klagen, piepen en krijsen van ellende. Maar een paar dagen later riepen ze in koor dat ze volgend jaar toch weer meedoen aan de Elfstedentocht.

Niet alleen vrijetijdsschaatsers, maar ook topschaatsers deden ons beseffen dat er meer is dan voetbal. Ze - Ids Postma (Europees en wereldkampioen), Rintje Ritsma, Bob de Jong, Gianni Romme, Tonny de Jong, Barbara de Loor, Annamarie Thomas - gaven reden tot blijdschap met hun (soms geslaagde) pogingen records te breken. Op de klapschaats natuurlijk. Want als er iets aandacht heeft gekregen is het ontwikkeling van de schaats. Schaatsen ontwikkelt zich langzaam tot een grote, mondiale sport.

Zo'n sport is zwemmen. Maar in tegenstelling tot de Nederlandse schaatsers lukt het Nederlandse zwemmers en zwemsters maar niet de wereld te veroveren. Vroeger was Nederland een toonaangevende zwemnatie. Maar in de laatste decennia leken de Nederlanders kansloos te worden. Nu zijn er weer kanshebbers voor de wereldtop. Marcel Wouda werd al Europees kampioen in Sevilla, brak wereldrecords en werd sportman van het jaar. Pieter van den Hoogenband, die zich al op de Olympische Spelen van 1996 bij de wereldtop meldde, stelde in Sevilla een beetje teleur, maar lijkt op weg om bij de WK zijn plaats bij de beste zwemmers te heroveren.

De Nederlandse volleyballers behoren sinds jaar en dag tot de besten van de wereld, met als hoogtepunt de gouden medaille op de Spelen van '96. Maar het is een verrassing dat de ploeg zonder een paar sterren uit de gouden ploeg van Atlanta, nog altijd tot de top behoort. Onder de nieuwe coach Toon Gerbrands behaalde Nederland dit najaar voor het eerst de Europese titel. Onder impuls van nieuwe sterren als Bas van de Goor, gaat Oranje onverdroten voort.

De wereldkampioenschappen atletiek in Athene kenden talrijke hoogtepunten. Niet voor Nederlanders, maar die hebben sinds Ellen van Langen in Barcelona '92 de 800 meter won, weinig kans meer om zich met de wereldtop te meten. Sergej Boebka won tot verbazing van iedereen voor de zesde keer de wereldtitel polsstokhoogspringen. Op de sprint over 100 meter verraste de Amerikaan Michael Green in een zoals altijd adembenemende race de favorieten en snelde de Amerikaanse Marion Jones in soepele tred naar de wereldtitel bij de vrouwen. De overwinningen van Haile Gebrselassi op de 10 kilometer en van Kipketer op de 800 meter, die van de Spanjaar Abel Anton op de marathon waren sportprestaties van hoog aanzien.

Wilson Kipketer, de Keniaan die voor Denemarken loopt, brak in augustus in Zürich op de 800 meter zelfs het zestien jaar oude wereldrecord van de Brit Sebastian Coe en liep elf dagen later nog sneller. De Keniaan Daniel Komen verbeterde in Brussel het wereldrecord op de vijf kilometer, zijn landgenoot Paul Tergat deed dat op de 10 kilometer. Afrikanen beheersten de loopnummers op de lange afstanden.

Hoogtepunten voldoende, euforische ervaringen in vele vormen. In september, een maand na de WK atletiek in de Griekse hoofdstad, juichten de Grieken omdat ze eindelijk voor het eerst na 1896 weer de Olympische Spelen mogen organiseren: in 2004. Duitsers wonnen weer op alle fronten. Maar dat Borussia Dortmund in de finale van de Champions League Juventus versloeg en dat Schalke 04 in de finale van de UEFA Cup Internazionale de baas bleef, dat was toch verrassend. Nog verrassender was de eerste Duitse Tour-zege van Jan Ullrich. Duitse teleurstellingen waren er omdat niet Michael Schumacher, maar de Canadees Jacques Villeneuve wereldkampioen Formule I werd, dat tennisser Michael Stich zijn afscheid aankondigde en dat tennisser Boris Becker niet meer op het hoogste niveau wil en kan tennissen.

Vele sporters namen het afgelopen jaar afscheid. Tour-winnaar Miguel Indurain, sprinter Carl Lewis, skiër Marc Girardelli, de boksers Regilio Tuur en Eddy Smulders, olympisch kampioene wielrennen Monique Knol, wereldkampioene judo Angelique Seriese, tafeltennnisster Bettine Vriesekoop, wielrenner Erik Breukink, de hockeysterren Taco van den Honert, Marc Delissen en Floris Jan Bovelander, de voetballers Ronald Koeman, Franco Baresi en Eric Cantona, en zo verder. Stanley Franker vertrok als tenniscoach van Nederland en Louis van Gaal als coach van Ajax. Ed de Goey verliet Feyenoord, evenals Gaston Taument; Winston Bogarde, Patrick Kluivert en Marc Overmars verlieten Ajax. Jos Staatsen moest opstappen als voorzitter van het voetbalsectiebestuur en Arie Haan moest weg bij Feyenoord. Ronaldo vertrok van Barcelona naar Internazionale waar hij gelukkig nog niets van zijn klasse heeft verloren.

Zo zijn we toch weer bij voetballen aangekomen, de sport die alle aandacht naar zich toetrekt. Want zonder de vijftigste verjaardag van Johan Cruijff te memoreren is dit jaaroverzicht niet compleet. In het najaar werd Nederland even opgeschrikt door de opname van Cruijff in het ziekenhuis wegens hartklachten. Gelukkig was hij weer gauw op de been en laat hij bij de NOS ons regelmatig genieten van zijn bijzondere analyses.

De dood van Carlo Picornie is niet vergeten. Geweld in en rondom het voetbal zal nog vaak worden gerelateerd aan deze daad van redeloosheid. Geweld in en rondom boksen blijft ook voortbestaan. Elk jaar vallen er doden in de ring. Wat Mike Tyson in de zomer uithaalde, deed zelfs boksliefhebbers sprakeloos staan. Hij beet zijn tegenstander Evander Holyfield een stukje uit diens oor. Misschien is het net niet het dieptepunt van het sportjaar 1997, maar dan toch zeker een teken van de verdwazing die met de dag de sport meer in haar greep krijgt.