NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

JAPKE-D. BOUMA
Wat was hét televisiesucces van 1997? Wat de grootste mislukking? En wat wordt de koers voor 1998? Acht kopstukken uit de mediawereld over acht televisiestations.

VPRO-hoofdredacteur televisie Hans Maarten van den Brink over Veronica: ,,Wat Veronica in 1997 gepresteerd heeft, is de natte droom van elke schemabouwer: behoorlijke kijkcijfers, optimaal doorkijken en programma's die precies in de juiste, jonge doelgroep scoren. Veronica programmadirecteur Unico Glorie is er in 1997 almaar beter in geworden. Kijk naar Sex voor de Buch, hèt grote succes van 1997. Zo'n controversieel programma had SBS6-directeur Fons van Westerloo niet goedgekeurd. Die heeft in 1997 steeds van die ethische aanvallen gehad, waarbij hij vond dat er dingen te ver gingen. Onzin. Dat vind ik halfslachtig. Glorie heeft daar gelukkig geen last van. Die heeft geen inhoudelijk oordeel, hij laat de cijfers het werk doen en geeft het publiek wat het wil. Daarmee is Veronica een zegen voor de publieke omroep: wat zij doen, hoeven wij niet. Als Unico Glorie niet bestond, had hij uitgevonden moeten worden.

,,De mislukking van 1997? Bij alle zenders is dat een relevante vraag, behalve bij Veronica. Want programma's die slecht scoren of er niet passen, zijn er niet. Alles wat maar zweemt naar enige intelligentie, is eraf gegooid. Daarom ben ik ook zo verbaasd dat Henk Spaan er nog zit. En zo'n comedy als Seinfeld. Dat zijn de laatste vuiltjes. Die passen niet bij Veronica. Waarschijnlijk was Spaan zijn contract nog niet afgelopen, en hadden ze van Seinfeld nog wat oude afleveringen op de plank. In de toekomst zullen ze er niet meer zijn.''

SBS-directeur Fons van Westerloo over RTL4: ,,Voor mij was dè grote verrassing van 1997 RTL4's aankondiging: 'We gaan verjongen'. En toen ik Peter Jan Rens voor het eerst zag, was ik nog verbaasder. Dat programma paste absoluut niet bij RTL4. Je zag ze ineens de kant van de erotiek op gaan, terwijl het altijd de omroep van het onberispelijke was geweest. Een beetje de AVRO van vroeger. Ik dacht, als die nu ook al de Pietje Bel van de Nederlandse televisie gaan uithangen, komt er kortsluiting. En dat is ook gebeurd. De verjongingskuur heeft de oudere kijkers afgestoten, terwijl de jongeren zijn weggebleven. Ik denk dat dat logisch is. Neem de Vijf Uur Show. Zo'n programma moet druipen van het Libelle-gevoel. En dat deed het ook met Myrna Goossen. Maar ineens stonden daar twee harde tantes (Maya Eksteen en een gerestylde Viola Holt, red.). Dat schrikt ouderen af. Datzelfde is bij het Rad van Fortuin gebeurd, door de 'verjonging' van Hans van der Togt. Ouderen konden zich daar minder in vinden. ,,Ik denk daarom dat RTL4 in 1998 op zijn schreden terug moet keren. En weer gezelligheid moet gaan uitstralen. Toch vind ik de poging moedig. Ze hebben in ieder geval wat geprobeerd. En ze zijn nog steeds marktleider, het paradepaard van de Holland Media Groep. Niet de melkkoe. Dat is Veronica.''

Ruud de Langen, strategy director tv bij adviesbureau Media Direction over Nederland 1: ,,Nederland 1 is het oudste net van Nederland. In 1998 zouden ze moeten proberen meer jongeren te bereiken. Dat is per slot van rekening ook de taak van de publieke omroep; jongeren betalen ook kijk- en luistergeld. Overigens is daartoe al een poging ondernomen met Memories van Anita Witzier, maar een jonge presentator is niet per definitie een garantie voor jongere kijkers. Voor meer jongeren, is een geleidelijke omvorming nodig.

,,In 1997 heeft Nederland 1 zich redelijk weten te handhaven. Een slimme zet is natuurlijk nog steeds Netwerk. Dat programma houdt goed stand. Het is na het Journaal van 20.00 uur echt een ankerpunt geworden: het houdt de kijkers vast. Programma's erna als Taxi, profiteren daarvan.

,,Bij Nederland 1 kan ik niet echt van een mislukking spreken, maar overbodig vind ik het spelletje Get the Picture. We hebben Lingo toch al, denk ik dan. Ik zou op dat tijdstip me op jongeren gaan richten. Misschien dat de nieuwe omroep van Bart de Graaff daar een rol zou kunnen spelen. Hoewel die waarschijnlijk beter bij de TROS (Ned.2, red.) past.''

Gerard Hulshof, netmanager Nederland 1 over RTL5: ,,Ik heb met RTL5 te doen. De enige reden waarom dat station nog in de lucht gehouden wordt, is om te voorkomen dat er een gat valt op de advertentiemarkt waar een concurrent in kan duiken. RTL5 is daardoor een parkeerzender geworden. Het maakt het imago van een nieuwszender van geen kant waar. En dat is vreselijk jammer, want dat leek me zo'n leuk idee. Als ik verder de programmering bekijk, denk ik vaak genoeg, het wordt een leuke avond, want ze hebben soms goede films die op Nederland 1 niet zouden misstaan. Maar als ik dan zit te kijken, komen er steeds van die nodeloze nieuwsflitsen en weerberichten doorheen; daar zit dus niemand op te wachten, filmfreak, noch nieuwsliefhebber. Ik zou op RTL5 alleen programma's brengen die verwant zijn aan het nieuws. Dus documentaires, talkshows en service-achtige programma's als Business Update, wat wel een prima programma voor de juiste doelgroep is. Ook het themaprogramma Wie denken ze wel niet dat ze zijn is heel goed gemaakt en gekozen. Daar spreekt visie uit. Dan denk ik, geef RTL5 een kans.''

TV10-programmadirecteur Hans Bloem over Nederland 2: ,,Elke dag hetzelfde programma op hetzelfde tijdstip is een truc die werkt: dat bewijst het succes van Twee Vandaag maar weer eens. Daar kijkt regelmatig één op de drie Nederlanders naar die op dat moment de televisie aan hebben staan. En dat is veel. Ook met voetbal heeft Nederland 2 het in 1997 weer goed gedaan, maar dat is natuurlijk niet echt een prestatie. Ook aan het succes van Bananasplit en De TV-Show heeft Nederland 2 schematisch weinig werk gehad: daar hebben de programmamakers voor gezorgd.

,,Echt fout is, dat Nederland 2 nog altijd geen identiteit heeft. Als je er nietsvermoedend langszapt, kom je òf in een loodzware talkshow bij de EO, òf in een amusementsprogramma van de TROS terecht. En daarna gaan ze weer voetballen. Dat is voor de kijker uiterst verwarrend. Daarvoor zie ik in 1998 twee oplossingen: of Nederland 2 accepteert dat kijkcijfers niet de hoofddoelstelling zijn, òf het heeft de moed het komende jaar eindelijk eens die kanaalindeling logisch te maken. Dus: Nederland 1 een spiritueel getint net met NCRV, EO en KRO; Nederland 2 een breed publieksnet met TROS, AVRO, NOS; en Nederland 3 een intellectueel net met VPRO, VARA en NPS. Dat klinkt zo logisch, dat je je bijna afvraagt waarom daartoe niet meteen besloten is.''

Veronica programmadirecteur Unico Glorie over TV10: ,,In 1997 is TV10 zijn programma's rondom bepaalde thema's gaan programmeren en werd er oud materiaal van RTL4 en 5 ingekocht. Na vier maanden heeft deze operatie nauwelijks een procent marktaandeel winst opgeleverd heeft. Datzelfde geldt eigenlijk voor de, eveneens in 1997 ingevoerde, kinderprogrammering overdag. Daarmee behaalt TV10, bijvoorbeeld op zondagochtend, slechts een fractie van wat de publieken op dat tijdstip scoren. De strategiewijziging is daarmee tot op heden niet erg gelukt. Eigenlijk verbaast me dat een beetje, want er wordt op RTL4, 5 en Veronica reclame voor TV10 gemaakt.

,,Ik denk dat TV10 in 1998 met een heel ander concept moet komen, wil het tenminste doorgaan. Het moet recenter materiaal gaan brengen, want de huidige programmering boeit de kijker niet. Bovendien klopt de mix nog niet. Alles loopt door elkaar. Dan weer een comedy, dan weer een detective, dan weer een dating-show; het is een bijelkaar geraapt geheel.

,,Eigenlijk is het enige positieve aspect, dat aandeelhouder Saban de zender in de lucht heeft weten te houden. Een hele prestatie in een markt waarin meer concurrenten op de loer lagen - iedereen had TV10 kunnen kopen - en het heel moeilijk is een zender op de kaart te zetten. Bedrijfsmatig gun ik hen dan ook in 1998 een marktaandeel van 5 procent, maar ik denk dat ze zich in de handen mogen wrijven met 3 procent. Ik ben daar eigenlijk wel blij om. Anders had Veronica daar ook nog op moeten letten.''

Bob Bremer, netmanager Nederland 2 over SBS6: ,,We hebben Van Westerloo dit jaar horen zeggen dat hij een aantal van zijn eigen programma's te plat vond. Over de Roooie is toen, onder andere, geschrapt. Ik denk dat de formule gewoon op was. En dat die moraalridderij vooral voor zijn collega's bij de andere omroepen bestemd was. Toch heb ik wel bewondering voor SBS6. Het heeft een stabiel marktaandeel veroverd in een druk medialandschap. Dat het ook bij de afdeling inkoop wel goed zit, merk ik aan Spin City, een comedy met Michael J. Fox. Daar hoeft SBS6 zich niet voor te schamen. Verder zijn de films heel goed geweest dit jaar.

,,Waar SBS6 in 1998 echter op moet gaan letten, is dat het ankerpunten krijgt zoals RTL4 dat heeft met Goede Tijden en Veronica met All you Need is Love. Want daar heeft SBS6 er nog niet veel van in huis. Ze proberen wel steeds wat, maar die pogingen zijn vaak ook weer snel van het scherm verdwenen: Exxen, Wereldvent; er is veel mislukt. Daarom hebben ze nog altijd platte seks, geweld en onbenulligheid nodig om kijkers te trekken. Dat is op zeker spelen. Dat kunnen ze pas loslaten als ze andere zekerheden hebben. Zover is het nog niet.''

Bert van der Veer, directeur adviesbureau TV Inside over Nederland 3: ,,Nederland 3 is de interessantste zender van Nederland. In twee opzichten: ze hebben letterlijk de interessantste programma's, maar ook het interessantste potentieel, puur commercieel gezien. Want er is nog geen zender in Nederland die zich op de hoger opgeleide, beter verdienende intellectueel richt, zoals bijvoorbeeld Channel 4 in Engeland. Maar wil Nederland 3 daar iets mee, moet het eerst een eenheid worden, en daar zag het er in 1997 nog niet naar uit.

,,Het grootste succes van 1997 is natuurlijk Paul de Leeuw geweest, maar ook Zembla. Daarmee laat Nederland 3 zien dat ook documentaires kijkers bij de vrolijker programma's kunnen wegtrekken.

,,De grootste mislukking vind ik ook Paul de Leeuw, maar dan omdat het Nederland 3 niet lukt de beste show van Nederland gewoon vijf avonden in de week om 23.00 uur te laten beginnen. Nu moet je altijd eerst weer door de varkenspest bij Den Haag Vandaag heen.

,,Ook B&W is mislukt. Het heeft vaak onderwerpen die de zendtijd niet waard zijn. Maar waar ècht wat aan gedaan moet worden: de zondagavond van de VPRO: Ik blijf lid tot mijn dood, maar, waarom ook al weer?''