NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

VNU maakte gisteren bekend voor ruim 4 miljard gulden Gouden Gids-uitgever ITT World Directories te kopen.

Door onze redacteur JACO ALBERTS

AMSTERDAM, 19 DEC. Na Reed Elsevier en Wolters Kluwer heeft nu ook VNU, in grootte Nederlands derde uitgever, zijn miljarden-overname in de Verenigde Staten. De overname van ITT World Directories, internationaal uitgever van Gouden Gidsen, stelt zelfs acquisities van de concurrentie in de schaduw. VNU betaalt ruim 4 miljard gulden en overtreft daarmee de bedragen die Wolters Kluwer en Elsevier uitgaven voor respectievelijk de Amerikaanse databanken CCH (2,9 miljard gulden) en Lexis-Nexis (2,6 miljard).

Zo lijkt de Haarlemse onderneming definitief af te rekenen met het imago van 'kleinstedelijke uitgever', zoals de Amsterdamse concurrenten VNU aan de borreltafel graag noemden, die niet weet wat ze wil. Die gedachte werd lange tijd gevoed doordat van VNU inderdaad kon worden gezegd dat ze achter de grote concurrenten bleef aanhobbelen. Als laatste van de grote drie stootte VNU enkele jaren geleden zijn drukkerijen af. En als laatste van de drie verwierf VNU het inzicht dat aan informatie voor professionele gebruikers veel geld was te verdienen. Meer bijvoorbeeld dan in de traditionele consumentenmarkt met haar dagbladen en tijdschriften als Story, Libelle of Donald Duck. De koersontwikkeling van VNU op de Amsterdamse Effectenbeurs bleef in de eerste helft van de jaren negentig dan ook behoorlijk achter bij die van Elsevier en Wolters.

Toch leek VNU's achterstand de laatste tijd juist in een voordeel te verkeren. Het beeld het uitgeversconcern verbeterde zienderogen, niet in de laatste plaats bij beleggers en financiële analisten. De groei van de winst per aandeel van de concurrentie stagneerde door grote acquisities en verkopen enigszins, en het zoeklicht van uitgevers-watchers kwam nadrukkelijker op VNU te staan.

De koerswijziging richting professioneel uitgeven had VNU succes opgeleverd. De uitgever had met marketing-activiteiten, met name in de Verenigde Staten, een buitengewoon interessante markt aangeboord. VNU heeft zich daar met de overgenomen dochteronderneming Marketing Information Services gespecialiseerd in marketinginformatie waarmee bedrijven zeer gericht klanten kunnen vinden. Met dat concept wordt nu ook in Europa gewerkt, en de concurrentie aan de borreltafel spreekt er met enige jaloezie over. Dergelijke professionele informatie-activiteiten bezorgden VNU, nog voor de overname van ITT, de helft van zijn omzet.

In consumentenuitgaven is het succes van VNU minder duidelijk. De afgelopen jaren leden zijn activiteiten in commerciële televisie (RTL4, RTL5, Veronica en het Vlaamse VTM) fors onder de toegenomen concurrentie. Maar met enige goede wil kan worden gesproken van geslaagde risicospreiding: als adverteerders bij de tv-stations weglopen, komen ze bij dagbladen en tijdschriften terecht, ook die van VNU. En vice versa.

Beleggers reageerden vanmorgen buitengewoon enthousiast op de overname van het uiterst winstgevende ITT World Directories. De marge (bedrijfsresultaat als percentage van de omzet) is met 23,4 procent zelfs zo hoog dat ze nu al het gemiddelde van VNU met 2 procentpunt verhoogt naar 15 procent. Daarmee is VNU's doelstelling voor de langere termijn in een klap gehaald. ITT World Directories is geen geheel wezensvreemde activiteit voor VNU, dat al een belang van 10 procent heeft in het Britse Freepages, een geavanceerde concurrent van de Gouden Gidsen. In Nederland is samen met Freepages Scoot opgezet, een telefonische hulpdienst waar consumenten terechtkunnen met vragen als 'waar kan ik het goedkoopste tv-toestel bij mij in de buurt kopen'.

Met de Gouden Gidsen komt VNU in een sector terecht waar veel telecombedrijven opereren. Niet voor niets toonden ook Deutsche Telekom, het Amerikaanse GTE en Tele Danmark interesse voor ITT. Het is een branche waarmee uitgevers steeds serieuzer rekening houden: telecommunicatiebedrijven proberen greep op inhoud te krijgen, terwijl uitgevers hetzelfde doen met infrastructuur.

Naast geestdrift zullen daardoor ook wat fronsende wenkbrauwen te zien zijn. Analisten gingen er vooraf eigenlijk voetsstoots vanuit dat VNU zich verder zou bekwamen in marketing-diensten, veelal in electronische vorm, die al zoveel succes hebben gebracht. Nu boort VNU met een uiterste financiële krachtinspanning een vrijwel nieuwe markt aan. De uitgever geeft bovendien zelf aan nog behoorlijk te moeten investeren in de nieuwe dochter: het bedrijf is weliswaar erg winstgevend, maar nog voor het overgrote deel gebaseerd op papieren uitgaven. Slechts ,,een gering deel'' van de omzet komt uit online-databanken en cd-roms.

Het is de vraag in hoeverre ITT World Directories met zijn tijd is meegegaan en hoe groot de inspanning moet zijn om de producten te actualiseren. In een recent interview met het Algemeen Dagblad zei Freepages-topman Robert Bonnier nog: ,,De Gouden Gids is een prachtig product en blijft de komende 5 7 jaar zeker bestaan. Maar ze denken traditioneel te veel vanuit de adverteerder. Ze begrijpen niet wat de waarde is van de informatie die de consument over zichzelf verstrekt.''