NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

In Suriname wemelt het van de malcontenten

Door onze redacteur HANS BUDDINGH'
Suriname was deze week in de greep van een couppoging. Binnen de samenleving en het leger groeit de onvrede. President Wijdenbosch heeft binnen een jaar veel van zijn toch al geringe krediet verspeeld.

ROTTERDAM, 31 OKT. De samenzwering in Suriname is een scenario van een regering in moeilijkheden die een afleidingsmanoeuvre nodig heeft. Het was bij velen in Suriname en Nederland de eerste gedachte toen deze week de arrestatie van zeventien verdachten bekend werd.

Hoe serieus de plannen van de twaalf lagere militairen en vijf burgers werkelijk waren, moet uiteindelijk de Surinaamse rechter uitmaken. De politieverhoren wijzen er volgens ingewijden op dat een groep ontevreden militairen en burgers inderdaad iets van plan is geweest.

De regering van president Wijdenbosch heeft volgens vriend en vijand veel van het toch al niet bijster grote krediet verspeeld; het verklaart de sceptische reacties op de eerste berichten uit Paramaribo. Veelzeggend is het recente aftreden van minister Mungra van Financiën. Hij beschuldigde Wijdenbosch van ,,financieel wanbeleid'' en een ,,dictatoriaal optreden''. Mungra vergeleek het Surinaamse staatshoofd zelfs met de morbide Afrikaanse keizer Bokassa. Zeker binnen de gevoelige etnische verhoudingen in Suriname is dat een curieuze opmerking van een hindostaan (Mungra) over een creool (Wijdenbosch).

Onlangs kwam Mungra met nog een ander nieuwtje: Wijdenbosch zou hem ervan hebben beschuldigd een coup te willen uitlokken. Des te opmerkelijker is het dat de hindostaanse BVD, waarvan Mungra voorzitter is, gewoon doorregeert met de NDP van Wijdenbosch. Maar in de Surinaamse politieke context is veel mogelijk. Vorig jaar werd de NDP na een verkiezingsnederlaag in het zadel geholpen door een gelegenheidscoalitie met de door rijke zakenlieden gedomineerde BVD, die zich afsplitste van de traditionele hindostaanse partij van de 'oude' politicus Lachmon.

In de Verenigde Volksvergadering werd Wijdenbosch vervolgens met krappe meerderheid gekozen tot president temidden van beschuldigingen dat zijn coalitie stemmen had gekocht onder de achthonderd nationale en lokale afgevaardigden. De basis voor de huidige regering is dus nooit erg breed geweest.

President Wijdenbosch trad een jaar geleden aan met een reeks populistische beloften, zoals salarisverhogingen voor ambtenaren. ,,Het geld is van het volk'', zo luidde zijn devies. Een van de weinige resultaten was het schoonvegen van de straten in Paramaribo.

Een zuinig overheidsbeleid was niet de eerste prioriteit van de regering. Binnen de kortste keren kwam de bodem van de schatkist in zicht. Volgens financiële deskundigen kan het overheidstekort oplopen van enkele procenten tot dertig procent van het bruto binnenlands product. En de deviezenvoorraad raakt uitgeput door toenemende import uit de Caricom, de gemeenschappelijke Caraïbische markt waarbij Suriname zich heeft aangesloten.

De waarde van de Surinaamse gulden, die door de vorige regering was gestabiliseerd, is uitgehold. Beloften aan ambtenaren om de salarissen verder te verhogen, kunnen niet worden waargemaakt, wat al tot stakingsacties heeft geleid. Om de schatkist te vullen, flirt de regering zonder serieuze raadpleging van het parlement met het Zuid-Koreaanse conglomeraat Daewoo om het staatsoliebedrijf en het energiebedrijf van de hand te doen. Ook hierover is inmiddels sociale onrust ontstaan. Tegelijkertijd zijn grote investeringen in twee grote bruggen (over de Suriname- en Coppenamerivier) aangekondigd, waarvan het rendement meer dan dubieus is.

Suriname is een land van steeds meer malcontenten, waar sociale samenhang meer dan ooit ontbreekt. Door lucratieve drugshandel zijn politieke, economische en informele macht met elkaar verstrengeld geraakt. En de exhibitionistische rijkdom en macht van een nieuwe elite wekken wrevel of zelfs woede van menigeen.

Daar komt bij dat veel 'gewone' Surinamers hun vermogen hebben verspeeld aan piramidefondsen. Legerleider Sedney gaf deze week aan dat ook veel militairen, onder wie mogelijk ook enkele van de vermeende samenzweerders, tot de slachtoffers horen. In het leger is de ontevredenheid toch al groot door de slechte materiële situatie. Bovendien zien veel militairen met lede ogen toe hoe (voormalige) wapenbroeders zich puissant hebben verrijkt met drugscriminaliteit en andere illegale praktijken.

In zo'n klimaat is het niet verbazingwekkend dat een groep opstaat om actie te ondernemen. Opmerkelijk is dat onder de aanghouden 'samenzweerders' een groot aantal van indiaanse origine is, terwijl er ook enkelen een bosnegerafkomst hebben. Onder veel binnenlandbewoners bestaat onvrede over goud- en houtconcessies in hun woongebied die aan buitenstaanders zijn verleend.

Enkele jaren geleden waren nog allerlei groepen van zulke malcontenten actief, die zich tooiden met kleurrijke namen als 'Mandela', 'Angula' of 'Kofimaka'. Het was trouwens de huidige NDP-voorzitter Bouterse zelf die de geest uit de fles haalde door als legerleider heimelijk de indiaanse Tucayana's te bewapenen om de burgerregering in moeilijkheden te brengen.

De politieke basis van de regering-Wijdenbosch lijkt steeds wankeler. Enkele kleine partijen hebben de coalitie al verlaten uit onvrede over het autocratisch optreden van de president. Andere partijen dan de NDP hebben nauwelijks inbreng in het beleid. Wijdenbosch passeert zijn ministers door eigen taskforces in te zetten.

Bovendien lijkt het ook binnen de NDP zelf niet allemaal meer koek en ei. Onder de arrestanten van afgelopen week zouden ook enkele NDP'ers zijn. De recente gebeurtenissen maakte ook duidelijk dat er onenigheid is tussen Wijdenbosch en Bouterse. Terwijl Wijdenbosch in het parlement weigerde om allerlei details over de 'samenzwering' te geven in het belang van het onderzoek, kwam de ex-legerleider op de televisie naar buiten met allerlei onthullingen. In Paramaribo wordt er al langer op gezinspeeld dat de president niet langer Bouterse als de politieke regisseur wenst te accepteren.

Het dagblad De West trok eergisteren een voor de hand liggende conclusie: in Suriname moet de komende periode op nog meer 'destabilisatie' worden gerekend.