NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Gevecht tegen Microsoft nu echt menens

Door onze correspondent LUCAS LIGTENBERG
Het Amerikaanse ministerie van Justitie kondigde deze week stappen aan tegen monopolie-praktijken van Microsoft. Topman Bill Gates staat voor een dilemma. ,,Het bedrijf moet eens ophouden elke veelbe- lovende technologiestarter uit de markt te drukken.''

NEW YORK, 23 OKT. ,,Microsoft hoeft niet lam geslagen te worden maar het wordt tijd dat het bedrijf wordt verhinderd anderen te verlammen.'' Dat zegt Brian Zisk, directeur van Transaction Net, een onafhankelijk softwarebedrijfje in San Francisco.

Voor velen in de industrie komt de deze week aangekondigde stap van het Amerikaanse departement van Justitie om Microsoft ter verantwoording te roepen niet te vroeg. Justitie eist dat het bedrijf uit Redmond, Washington zich houdt aan het anti-trustakkoord uit 1995.

Microsoft staat bekend als de gorilla, die keihard concurreert met iedereen. Doel daarbij lijkt telkens om de concurrent niet alleen te verslaan, maar geheel te elimineren. ,,Het bedrijf moet eens ophouden om praktisch elke veelbelovende technologiestarter ofwel uit de markt te drukken, dan wel over te nemen'', aldus Zisk. ,,Dat is slecht voor de industrie.''

Microsoft wordt al zeven jaar door de Amerikaanse overheid gevolgd. Het bedrijf was in het begin nog klein en topman Gates was nog piepjong. Nu heeft Microsoft een jaaromzet van 12 miljard dollar, Gates is al veertig en heeft een kind en een eigen huis. Microsoft is een groot, volwassen bedrijf, dus daar gelden volwassen regels voor.

De VS hebben strenge anti-trustregels uit de tijd dat spoorweg-, olie- en bankmagnaten zo machtig waren, dat ze de overheid praktisch in hun zak hadden. Er ontstond onder het publiek naast bewondering een groot wantrouwen jegens de J.P. Morgans, de Rockefellers en de Vanderbilts.

In 1983 werd van overheidswege voor het laatst een monopolie opgebroken, toen AT&T zich moest opdelen. In de jaren tachtig werd ook IBM onophoudelijk in de gaten gehouden, maar het bedrijf kwam in moeilijkheden. Het deed zichzelf bijna de das om en justitie stopte haar onderzoek.

Loopt Microsoft gevaar te worden opgesplitst? In theorie wel, maar zover is het nog niet. Wel heeft justitie duidelijk laten weten dat het menens is. Minister van Justitie Janet Reno kwam Amerika hoogstpersoonlijk vertellen dat Microsoft een monopolie heeft en ,,vrije consumentenkeus ondermijnt''. Dat is onacceptabel. Onderminister Joel Klein zei dat Microsoft zijn monopolie misbruikt. Het bedrijf overtreedt de regels van het akkoord dat het in 1995 met justitie heeft gesloten.

Volgens justitie dwingt Microsoft zijn afnemers om behalve het besturingssysteem Windows, dat ze wel willen, ook de Internet-bladeraar Explorer te nemen. Deze browser willen ze niet altijd, maar Microsoft pleegt koppelverkoop.

Gisteren werd bekend dat Compaq een van de bedrijven is die zich eerst verzetten, maar later zijn gezwicht onder de druk van Microsoft, dat dreigde levering van Windows stop te zetten als Compaq de Explorer er niet bij nam.

Het is geen verkoop want Microsoft geeft Explorer gratis weg om zijn marktaandeel sneller te vergroten, ten koste van de concurrentie. Wie nu een pc aanschaft in de VS krijgt Explorer er gratis bij. En ook de software om abonnee te worden van Microsoft Network (MSN), de Internetservice, is al geïnstalleerd. De scheidslijnen tussen de producten zijn al behoorlijk vertroebeld.

Microsoft zegt dat Explorer een onlosmakelijk deel van Windows is, omdat het de mogelijkheden van de pc voor de gebruiker vergroot en dat staat bij het bedrijf voorop. In een volgende editie van het besturingsprogramma, Windows 98, is de browser geheel geïntegreerd, zegt het bedrijf. Toevoeging van die bladeraar is niet bedoeld om de concurrentie dwars te zitten maar louter en alleen om de consument van dienst te zijn.

Justitie wil daar niet aan. Het departement heeft gezegd dat het de ontwikkeling van de volgende Windows-versie nauwlettend volgt. ,,Als Explorer ook afzonderlijk als product kan worden verkocht, is het moeilijk vol te houden dat het een geïntegreerd onderdeel is'', aldus Don Crabb, computerdeskundige aan de Universiteit van Chicago. ,,Microsoft probeert de competitie te doen stagneren. Het resultaat is een ongewenst monopolie.''

Zisk: ,,Geloof me, Microsoft is erop uit om anderen uit de markt te concurreren. Ze richten zich daarbij op Netscape, het snelst groeiende softwarebedrijf in de geschiedenis. Ook hun tactiek ten aanzien van Java is bedoeld om Java als programmeertaal te laten uitsterven.''

Java is een product van Sun Microsystems, dat Microsoft als klant heeft. Microsoft heeft Java in licentie, maar houdt zich volgens Sun niet aan de leveringsvoorwaarden. Sun heeft Microsoft nu voor het gerecht gesleept en eist genoegdoening.

Microsoft heeft op de beschuldigingen van justitie gereageerd met te zeggen dat het niet in overtreding is en dat het bedrijf zich voor de rechtbank zal verdedigen. Het heeft de allerbeste advocaten uit New York en Washington ingehuurd van onder meer de kantoren Preston, Gates & Ellis en Sullivan & Cromwell. Het bedrijf heeft even de tijd om justitie te antwoorden en een strategie te bepalen. Het zal daarbij nadenken over zijn plan met besturingsprogramma Windows 98.

Microsoft heeft onlangs aangekondigd dat het Windows 98 pas volgend jaar juni kan leveren in plaats van dit najaar. Door tegenvallende verkopen van Windows 95 moet het Windows 98 laten aansluiten op zowel Windows 3.1 als 95.

Als justitie echter volhardt in haar bezwaren staat Microsoft voor een dilemma. Het kan een juridisch gevecht rekken en hopen zo te winnen of naar een compromis streven en concessies doen. In elk geval is de toekomst onzeker en analisten zien zich gedwongen hun verwachtingen voor volgend jaar bij te stellen.

,,Er zijn heel veel 'wat-als' veronderstellingen'', aldus analist David Readerman van Nationsbank Montgomery Securities. ,,We proberen allemaal te raden naar wat er gebeurt als ze hun besturingssysteem moeten loskoppelen.'' Zisk is wat cynischer. ,,Microsoft heeft elke vijf jaar een nieuw besturingssysteem'', zegt hij. ,,Het vorige was in 1995 dus Windows 98 komt in 2000. Tijd zat dus!'' Als het er werkelijk op aan komt kan Microsoft volgens Zisk gemakkelijk aan twee versies tegelijkertijd werken en die klaar hebben als de tijd om een product te lanceren daar is. Wellicht is dat de oplossing voor het huidige dilemma.