BELGRADO, 6 OKT. De Servische presidentsverkiezingen van gisteren lijken
op een echec te zijn uitgelopen. De kans is groot dat zij ongeldig
worden verklaard nu het er naar uitziet dat minder dan de helft van het
electoraat naar de stembus is gekomen. Ook in de andere deelstaat van
Joegoslavië, Montenegro, leverden presidentsverkiezingen geen
winnaar op.
In Servië hadden de kiezers gisteren in de tweede ronde van de verkiezingen de keus tussen Zoran Lilic, kandidaat van de regerende socialistische partij SPS en vertrouweling van de Joegoslavische president Slobodan Milosevic, en de ultra-nationalist Vojislav Seselj, leider van de radicale partij SRS. Zij kregen in de eerste ronde de meeste stemmen.
Vannacht wist de SPS nog te melden dat meer dan de helft van de kiezers was opgekomen - de partijwoordvoerder sprak zelfs van een ,,massale'' opkomst - en dat Lilic op voorsprong stond: van de op dat moment getelde stemmen had hij er 1.669.000 gekregen, tegen 1.665.000 voor Seselj. De radicale partij SRS wist rond diezelfde tijd te melden dat haar kandidaat Seselj (met 1.680.000 stemmen) een voorsprong had genomen op Lilic (1.564.000 stememn). Ook de radicalen gingen ervan uit dat de opkomst boven de vereiste 50 procent was geweest: zij hielden het op 52 procent. Vanochtend waren de socialisten van mening veranderd. Nu heette het opeens dat de opkomst niet of nauwelijks boven de veertig procent was uitgekomen, hetgeen betekent dat de verkiezingen ongeldig moeten worden verklaard. Volgens de Servische grondwet zijn verkiezingen ongeldig als minder dan de helft van het electoraat opkomt. Onpartijdige instanties hadden gisteren al gemeld dat minder dan de helft van de kiezers was opgekomen. Het Centrum voor Vrije Verkiezingen en Democratie hield het vannacht op 47,5 procent; in Belgrado was maar 27,9 procent van de kiezers opgekomen. Studio B, een onafhankelijk radiostation, hield met op een opkomst van 42 tot 45 procent.
Als de Servische presidentsverkiezingen inderdaad ongeldig worden verklaard - vanmiddag wordt het officiële opkomstpercentage bekend - worden ze binnen twee maanden herhaald. Tot dan blijft de voorzitter van het Servische parlement, Dragan Tomic, interim-president.
De lage opkomst is een succes van de democratische oppositie, die tot een boycot van de verkiezingen had opgeroepen met het argument dat ze niet vrij en eerlijk konden zijn wegens het monopolie van de regerende socialisten op vooral de elektronische media. Zaterdagavond nog zetten enkele duizenden aanhangers van oppositieleider Zoran Djindjic hun oproep tot een boycot kracht bij met een demonstratie in het centrum van Belgrado. De politie trad niet op.
Ook in Montenegro gingen de kiezers naar de stembus om een nieuwe president te kiezen. Hier ging de strijd tussen de zittende president, Momir Bulatovic, een bondgenoot van Slobodan Milosevic, en de Montenegrijnse premier, Milo Djukanovic, een fel criticus van Milosevic en een prominent hervormer. Beiden zijn al maanden gewikkeld in een felle onderlinge strijd die het politieke leven in de republiek heeft lamgelegd en die heeft geleid tot een breuk in de regerende socialistische partij, de oprichting van een rivaliserende socialistische partij onder dezelfde naam en scherpe conflicten tussen de hoogste juridische instanties van Montenegro en die van de Joegoslavische federatie.
Naast de favorieten Bulatovic en Djukanovic stonden in Montenegro nog zes anderen kandidaat. Hoewel de officiële uitslagen vanochtend nog ontbraken, lijkt geen van de kandidaten de vereiste vijftig procent van de stemmen te hebben gekregen. Djukanovic kwam volgens onofficiële cijfers ongeveer duizend stemmen te kort voor een absolute meerderheid. Net als in Servië had een aantal Montenegrijnse oppositiepartijen - waarbij de partijen van de Albanese en de moslim-minderheid in de deelrepubliek - opgeroepen tot een boycot van de presidentsverkiezingen. Die oproep had minder succes dan in Servië: 62 procent van de Montenegrijnen negeerde de oproep en ging naar de stembus.
Door het uitblijven van een duidelijke uitslag moet een tweede ronde worden gehouden. Dat gebeurt waarschijnlijk op 19 oktober. Daarin zullen Djukanovic en Bulatovic het opnieuw, maar dan zonder andere concurrenten, tegen elkaar opnemen. (Reuter, AFP, AP)
6 OKTOBER 1997
Domicilie,
voor wie zich vestigt in het buitenland.