NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Bertelsmann maakt quantumsprong

Door onze correspondent MICHELE DE WAARD
Bij het Duitse concern Bertelsmann heerst euforie. Het vertrouwen in de toekomst is onbegrensd. Het derde mediaconcern ter wereld ziet veel perspectief in nieuwe media. Het afgelopen jaar groeide de omzet tot 22,4 miljard mark en behaalde het bedrijf voor het eerst een netto winst van meer dan een miljard.

GÜTERSLOH, 24 SEPT. Bertelsmann, het grootste mediaconcern van Europa, heeft een nieuwe koers uitgezet. ,,We maken een quantumsprong'', zegt topman Mark Wössner, een sprong in de wereld van de elektronische media. ,,Het zal ons lukken, maar we moeten het doelpunt nog schieten.''

Bestuursvoorzitter Wössner van het uitgeversbedrijf in Gütersloh (in Noordrijn-Westfalen) klonk gisteren haast euforisch, toen hij de toekomst van de onderneming schetste. Sinds de protestante oprichter Carl Bertelsmann in de negentiende eeuw zijn uitgeverij in gebedsboeken begon, is het bedrijf uitgegroeid tot het derde mediaconcern in de wereld. Alleen de Amerikaanse concerns Time Warner en Walt Disney zijn groter. Ruim 58.000 werknemers heeft de onderneming uit Gütersloh inmiddels in dienst.

Het afgelopen jaar groeide de omzet tot 22,4 miljard mark en behaalde het bedrijf voor het eerst een netto winst van meer dan een miljard, deelde Wössner mee. Hij liet er geen twijfel over bestaan wat hij belangrijker vindt. Natuurlijk, de winst stelt ,,bijzonder tevreden'', zei hij. De strategische uitbreiding naar de elektronische media noemde Wössner evenwel ,,historisch''. Hij rekent erop dat deze sector over drie jaar bijna de helft van de omzet zal uitmaken; begin jaren negentig was dat nog slechts 14 procent.

Boeken (Amy Tan, John Grisham), publiekstijdschriften (Stern, Brigitte, Cosmopolitan) en muziek (Los del Rio, Annie Lennox, Take That) maken nog altijd het hart van de onderneming uit. ,,Boeken zijn onze belangrijkste cash-cow'', aldus Wössner en hij zwaaide met de bestseller-boekenlijst van Der Spiegel waarop de uitgevers van Bertelsmann (Siedler, Knaus, Bantam Doubleday Dell) royaal zijn vertegenwoordigd. Maar de komende jaren wil Bertelsmann alles op alles zetten zijn media-droom van televisiegrootmacht te verwezenlijken.

De uitgever is druk doende voet aan de grond te krijgen bij de 'nieuwe media': digitale televisie, on-line diensten, betaal-tv. ,,De aankoop van een studio in Hollywood ambiëren we niet direct '', zei Wössner. Belangstelling voor een Amerikaans televisiestation is er wèl; daar maakt bestuurslid Thomas Middelhoff, die volgend jaar de scepter van Wössner overneemt, geen geheim van.

De Europese radio- en televisiegroep, die Bertelsmann vorig jaar met het Luxemburgse CLT heeft opgericht, is volgens Wössner van essentieel belang voor verwezenlijking van de plannen. De alliantie tussen CLT en Bertelsmann-dochter UFA, waarin het concern zijn radio- en tv-belangen heeft ondergebracht, is Europa's toonaangevende televisiegroep met meer dan twintig televisie- en radiozenders. Het vlaggeschip is RTL, dat in Nederland via de zenders RTL 4 en RTL 5 opereert. De omzet van CLT-UFA, waarin beide concerns elk voor vijftig procent deelnemen, bedraagt ruim vijf miljard mark en moet binnen twee jaar tot zes miljard zijn gegroeid. Vooralsnog schrijft de dochter nog rode cijfers vanwege de aanloopverliezen. Volgens Wössner is de alliantie tussen CLT en UFA echter een grote strategische stap, die na het jaar 2000 ,,beduidend'' zal bijdragen tot het bedrijfsresultaat.

Daarnaast noemde Wössner de recente overeenstemming, die het concern bereikte met de Beierse mediagroep Leo Kirch en Deutsche Telekom een ,,bevrijding''. Na een jarenlange venijnige strijd om dominantie op de markt voor betaal-televisie, besloten de rivalen samen te werken. Hun digitale know-how wordt gebundeld in Premiere, de succesvolle zender voor betaal-tv van Bertelsmann. Kirch levert de films, Telekom de techniek.

Bertelsmann, Kirch (,,op andere terreinen zijn we hevige concurrenten'') en Telekom willen samen de Duitse markt voor digitale betaal-televisie ontsluiten.

,,Het zal een avontuur zijn, waarvan we vandaag niet precies weten hoe het er over tien jaar uitziet. Maar de risico's zullen we goed afdichten, zodat er geen gevaar voor de rest van de onderneming bestaat.'' De kansen noemde Wössner evenwel ,,hoogst interessant''. Bertelsmann wil de komende jaren twee tot drie miljard in uitbreiding van betaal-televisie investeren.

Het bestuur in Gütersloh moet alleen nog de horde nemen van de Duitse en Europese kartelautoriteiten, die de voorgestelde alliantie moeten goedkeuren. Bij het woord ,,monopolie'' veinsde de Bertelsmann-voorzitter ongelovigheid. Betaal-tv maakt slechts een fractie van de omzet uit. Met 0,5 procent van de Duitse tv-markt is betaal-televisie niet direct oververtegenwoordigd, aldus Wössner. ,,Het is pure pioniersarbeid. Wij zijn niet bang het karteldebat aan te gaan''. Hij toonde zich optimistisch over de groeimogelijkheden. Dit jaar telt Bertelsmann 1,7 miljoen abonnees, in het jaar 2002 kunnen dat er vier tot zes miljoen worden.

Ook de recente aankoop van CompuServe, de Amerikaanse firma in on-line diensten past in de nieuwe koers van Bertelsmann.

,,We maken een cultureel evolutieproces door'', zei Wössner. ,,Tien jaar geleden wisten we nauwelijks hoe we het woord televisie moesten spellen. Nu zijn we de Europese nummer één in betaal-tv''. De hoogste tijd om het roer uit handen te geven aan de jongere generatie, grijnsde Wössner gisteren. Het zal de taak zijn van de 44-jarige Middelhoff de transformatie van Bertelsmann van provinciale boekenuitgever tot een internationale amusementsonderneming te voltooien.