NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze correspondent KARIN JUSEK
In het toneelstuk Stecken, Stab und Stangl, dat vanavond in Wenen in première gaat, neemt Elfriede Jelinek de Neue Kronen-Zeitung op de korrel. Het stuk gaat over ,,de demoralisering en verloedering van de Oostenrijkse pers''.

WENEN, 20 SEPT. Richard Nimmerrichter is niet alleen een grote fan van Jörg Haider, leider van de extreem-rechtse Freiheitlichen in Oostenrijk, maar pleegt ook de nazi-misdaden onvermoeibaar te relativeren. De Oostenrijkers kennen hem niet zozeer als Nimmerrichter, maar als Staberl, de beruchte columnist van de Neue Kronen-Zeitung (NKZ) - een machtige krant met een oplage van 1,6 miljoen, op een bevolking van 7,5 miljoen.

De man achter de Krone, zoals de krant meestal wordt genoemd, is de 77-jarige Hans Dichand. Hij is uitgever, hoofdredacteur en voor 50 procent eigenaar; de overige 50 procent zijn in handen van het Duitse WAZ-concern. De Krone heeft een aantal vaste vijandbeelden. Volgens het weekblad Profil, dat de krant regelmatig onder de loep neemt, zijn dat ,,intellectuelen, linkse politici en mensen van joodse afkomst''. De in februari door de nieuwe bondskanselier Viktor Klima vervangen minister van Verkeer en Wetenschap, Rudolf Scholten, voldeed aan alle drie voorwaarden en werd als geen ander lid van het kabinet door de NKZ met haatcampagnes vervolgd.

Staberl doopte - geheel volgens de traditie van de nationaal-socialisten - Scholten om in ,,Scholten-Pfefferkorn'' een ook in nazi-tijden gebruikte toevoeging om aan te geven dat Scholten joods is. NKZ-huisdichter Wolf Martin schreef rijmpjes waarin hij Scholten verzocht naar Israel te emigreren. De minister van Binnenlandse Zaken, Caspar Einem, werd voor links-extremist, anarchisten- en terroristenvriend uitgemaakt. Einem was de opvolger van Franz Löschnak, die om zijn rigide vreemdelingenpolitiek door Haider werd geprezen en ,,mijn beste man in de regering'' werd genoemd. De NKZ vermoedde terecht dat Einem het beleid van zijn voorganger niet zou voortzetten en begon met een hetze die de minister zo in het defensief bracht dat hij aan zijn werk nauwelijks nog toekwam. Kanselier Klima heeft Einem inmiddels van Binnenlandse Zaken weggehaald en hem tot minister van Verkeer en Wetenschap benoemd.

De derde minister die voortdurend onder schot werd genomen was Helga Konrad, minister van Vrouwenzaken. De NKZ propageert christelijke waarden en vrouwenemancipatie staat daar volgens de krant haaks op. Ook andere groepen worden in de NKZ vaak keihard aangepakt. Wolf Martin, die van zijn eigen homoseksualiteit nooit een geheim heeft gemaakt, schrijft gedichten tegen de homobeweging. Zijn credo luidt dat homoseksuelen zich moeten aanpassen, dan kan niemand zich aan hen storen.

Columnist Staberl is Dichands sterkste wapen. Hij houdt zich niet alleen met politiek maar ook met geschiedenis bezig. In zijn columns stelt hij steeds weer de Holocaust ter discussie. Zijn beruchtste artikel verscheen in mei 1992. De columnist betoogde dat de nazi's ,,verhoudingsgewijs weinig joden de gaskamers in hadden gestuurd'', de rest was in de kampen aan honger, kou en ziektes overleden. Daarmee legt hij steeds weer een verband met de kampen van de geallieerden, die ,,onze soldaten'' net zo barbaars hebben behandeld, om tenslotte tot de conclusie te komen dat de oorlog vreselijk was en er geen schuldigen zijn aan te wijzen. Staberl werd door de persraad veroordeeld, maar de openbare aanklager kwam niet in actie. Hij vond het stuk wel vergoelijkend, maar niet ,,grof'' vergoelijkend.

Bondskanselier Klima verwijst graag naar Tony Blairs toenadering tot Rupert Murdoch als hem naar zijn relatie met Hans Dichand wordt gevraagd. Maar de consequente 'herwaardering' van het nationaal-socialisme onderscheidt de NKZ duidelijk van boulevardbladen in andere landen. Volgens communicatiewetenschapper en Krone-deskundige Peter Bruck zijn zeker niet alle lezers van de NKZ het met de vergoelijking van de nazi-misdaden eens, maar ze zien er geen reden in om een andere krant te nemen. Studenten zeggen de krant te lezen ,,om te weten wat het volk bezighoudt'', de jeugd uit de lagere milieus vindt de krant spannend en de volwassenen willen een overzicht van het wereldgebeuren krijgen. De overzichtelijkheid is volgens Bruck het sterkste punt van de NKZ. ,,De hele wereld is in goed en fout ingedeeld en de 'fouten' krijgen er genadeloos van langs. Dat spreekt maatschappelijk benadeelden enorm aan.''

De NKZ beschouwt zich als de natuurlijke vijand van kritische Oostenrijkse kunstenaars zoals Elfriede Jelinek, Peter Turrini en anderen. Zij worden afgeschilderd als diegenen die Oostenrijk een slechte reputatie bezorgen omdat ze het verleden voortdurend oprakelen. De strijd wordt zo verbeten gevoerd dat het erop lijkt dat beide partijen niet meer zonder elkaar kunnen. De NKZ zou zonder de 'nestbevuilers' haar cultuurredactie kunnen opdoeken; Jelinek zou met de krant het symbool van haar allesoverheersende thema: ,,de demoralisering en verloedering van de Oostenrijkse pers'' kwijt raken.